Xuất khẩu thủy sản không như mong muốn

Theo báo cáo từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), 5 tháng đầu năm nay, xuất khẩu (XK) thủy sản đạt khoảng 2,28 tỉ USD, giảm 2,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân do nguồn cung nguyên liệu không ổn định, nhu cầu nhập khẩu (NK) tại các thị trường chính sụt giảm, các rào cản kỹ thuật và thuế quan tại các thị trường NK chủ lực ngày càng tăng... Nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động hoặc thu hẹp sản xuất do đơn đặt hàng thấp, thiếu vốn, chi phí sản xuất tăng.

Cũng theo VASEP, XK tôm trong tháng 4 và tháng 5 tăng từ 7%-9% nhờ nguồn tôm nguyên liệu trong nước đã hồi phục vì vào vụ thu hoạch. Hiện khó khăn của XK tôm không còn là vấn đề thiếu hụt nguồn nguyên liệu mà là áp lực từ các rào cản thuế chống bán phá giá, thuế chống trợ cấp của Mỹ và rào cản Ethoxyquin tại Nhật và Hàn Quốc. Dự báo XK tôm 6 tháng đầu năm ước đạt 1,031 tỉ USD, tăng 1,5% so với cùng kỳ (trong quý III cũng tăng nhẹ từ 1%-3%). Tuy nhiên, thị trường châu Âu tiếp tục ảm đạm do kinh tế khu vực này chưa có dấu hiệu phục hồi. Thị trường Mỹ cũng khó tăng trưởng vì khả năng XK tôm sang thị trường này sắp tới sẽ phải chịu 2 loại thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp.

Thông tin từ VASEP cho biết dù tình hình dịch bệnh ở tôm trong nước đã được cải thiện nhưng vẫn chưa ổn định. Tình trạng dịch bệnh cũng xuất hiện ở Thái Lan làm cho sản lượng tôm của họ giảm mạnh. Do đó, giá tôm nguyên liệu sắp tới có khả năng tăng lên.

Kim ngạch XK cá tra 5 tháng đầu năm giảm 6,7% so với cùng kỳ. Giá cá tra nguyên liệu trong nước không ổn định, người nuôi thường xuyên bị lỗ: Đầu năm giá dao động từ 20.000-21.000 đồng/kg (cùng kỳ năm ngoái từ 26.000-28.500 đồng/kg). Từ tháng 4 đến nay, giá có nhích lên 1.000 đồng/kg từ 21.000-22.000 đồng/kg, nhưng người nuôi vẫn còn lỗ cả ngàn đồng/kg. Giá cá tra giảm nên không khuyến khích người nuôi, diện tích thả nuôi 5 tháng đầu năm còn 2.746 ha, chỉ bằng 70,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Hiện doanh nghiệp tự nuôi là chính hoặc hợp tác với nông dân để có vùng nguyên liệu, nông dân tự nuôi rất ít.

XK hải sản 5 tháng đầu năm chỉ đạt 777,8 triệu USD, giảm mạnh đến 21% so với cùng kỳ. Tuy sản lượng khai thác có tăng khoảng 2,6% so với cùng kỳ nhưng giá nguyên liệu hải sản lại giảm (trong đó mặt hàng cá ngừ giảm mạnh nhất). Giá cá ngừ vào thời điểm cuối năm ngoái từ 150.000-170.000 đồng/kg, những tháng đầu năm nay chỉ còn 50.000-55.000 đồng/kg, thấp nhất trong 10 năm qua. Các mặt hàng nhuyễn thể XK giảm mạnh đến 21%, do nhu cầu các nước NK mạnh như Hàn Quốc, Nhật Bản, EU giảm liên tục từ 15%-42% so với cùng kỳ năm ngoái. Các mặt hàng chả cá, surimi, cua ghẹ cũng giảm gần 10%.