Luật Đầu tư năm 2014 thay thế cho Luật Đầu tư năm 2005 với nhiều thay đổi quan trọng, đặc biệt là các quy định về cấm đầu tư, đầu tư có điều kiện và cải cách thủ tục hành chính về đầu tư. Luật Doanh nghiệp (DN) 2014 có nhiều điểm mới so với Luật DN 2005, hướng tới tháo gỡ nhiều khó khăn, hạn chế, mở ra môi trường kinh doanh thuận lợi hơn cho DN, phù hợp với xu hướng chung của thế giới.

Những điểm mới, sửa đổi, bổ sung trong Luật Đầu tư liên quan đến đầu tư tại Việt Nam và đầu tư từ Việt Nam ra nước ngoài, theo ông Quách Ngọc Tuấn, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đối với đầu tư tại Việt Nam, thay đổi quan trọng nhất của Luật Đầu tư 2014 là việc tạo lập cơ sở pháp lý minh bạch để bảo đảm thực hiện quyền tự do đầu tư kinh doanh của công dân trong các ngành, nghề mà luật không cấm thông qua các quy định về ngành nghề cấm đầu tư và đầu tư kinh doanh có điều kiện.

Luật Đầu tư 2014 quy định 6 ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh. Luật quy định danh mục ngành nghề đầu tư kinh doanh theo nguyên tắc bãi bỏ các ngành, nghề và điều kiện đầu tư kinh doanh không hợp lý, không rõ ràng, tạo ra gánh nặng chi phí. Sửa đổi một số điều kiện đầu tư kinh doanh theo hướng giảm thiểu hình thức cấp phép.

Ông Quách Ngọc Tuấn cho biết thêm Luật Đầu tư 2014 đã cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính. Bãi bỏ thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với nhà đầu tư trong nước, đơn giản hóa hồ sơ, trình tự, thủ tục và rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với nhà đầu tư nước ngoài với thời hạn tối đa 15 ngày thay cho 45 ngày như trước đây.

Cải cách quy trình thành lập DN của nhà đầu tư nước ngoài theo hướng bãi bỏ yêu cầu cấp giấy chứng nhận đầu tư đồng thời là giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh để tách bạch hoạt động đầu tư theo dự án với hoạt động đăng ký kinh doanh. Nhà đầu tư nước ngoài được phép thành lập DN tại cơ quan đăng ký kinh doanh như nhà đầu tư trong nước.

Luật Đầu tư cũng đã làm rõ chỉ các DN có nhà đầu tư nước ngoài nắm giữ trên 51% hoặc DN có các DN nêu trên nắm giữ trên 51% mới phải áp dụng điều kiện và thủ tục như nhà đầu tư nước ngoài. Luật đã cải cách quy trình góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài theo hướng cho phép nhà đầu tư nước ngoài trực tiếp thực hiện thủ tục thay đổi thành viên theo quy định của pháp luật về DN mà không phải thực hiện thủ tục đầu tư. Hoàn thiện các quy định về ngành, nghề ưu đãi đầu tư.

Đầu tư từ Việt Nam ra nước ngoài, Luật Đầu tư 2014 quy định trách nhiệm của nhà đầu tư trong việc huy động các nguồn vốn, bổ sung một số quy định về thủ tục triển khai hoạt động đầu tư ra nước ngoài. Bổ sung hình thức đầu tư ra nước ngoài. Hoàn thiện quy trình cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư ra nước ngoài.

Ông Phan Đức Hiếu, Trưởng Ban Phụ trách Ban Môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cho hay Luật DN 2014 thể chế hóa đầy đủ quyền tự do kinh doanh theo Hiến pháp 2013, giảm rủi ro và tăng tính chủ động, nhanh nhạy trong hoạt động kinh doanh cho DN.

Theo Luật DN 2014, giấy chứng nhận đăng ký DN không bao gồm thông tin về ngành nghề kinh doanh của DN mà chỉ có những thông tin cơ bản như mã số DN, địa chỉ trụ sở chính và thông tin về người đại diện theo pháp luật. Nhằm tạo thuận lợi tối đa cho quá trình gia nhập thị trường, Luật DN đã có nhiều cải cách quan trọng như bãi bỏ yêu cầu về chứng chỉ hành nghề, xác nhận vốn pháp định trong hồ sơ đăng ký thành lập DN. Quy định chặt chẽ hơn về tiêu chuẩn, điều kiện của người đại diện phần vốn nhà nước và người quản lý trong DN nhà nước. Bổ sung quy định về yêu cầu công khai hóa thông tin đối với DN có sở hữu vốn nhà nước theo thông lệ quốc tế. Sửa đổi khái niệm DN nhà nước là DN do nhà nước nắm giữ 100% vốn.

Bài và ảnh: LONG GIANG