Vắc-xin chống ma túy

Loại vắc-xin này dựa vào khả năng tạo ra các kháng thể đặc biệt. Thông thường kháng thể chỉ có thể xác định được các loại cấu trúc nguyên tử lớn, vốn là một phần của virus hay vi khuẩn. Nhưng bằng cách tinh chỉnh hệ thống miễn dịch, các nhà khoa học có thể làm cho kháng thể có khả năng “nhận ra” những phân tử hóa học vô cùng nhỏ.

Thông thường, các tế bào sản sinh ra kháng thể có khả năng “nhận biết” được liệu kháng thể của nó có  phát hiện và bám vào các tác nhân gây bệnh hay không. Bằng cách đó, chúng có thể nhận ra mục tiêu cần ngăn chặn, tế bào sẽ liên tục sản sinh nhiều kháng thể chỉ tập trung vào tác nhân gây bệnh đó. Trong khi đó, đối với các thành phần nhỏ chỉ vài nguyên tử của các loại thuốc, không có nhiều bề mặt để kháng thể bám vào nên cũng không làm kích hoạt phản ứng của tế bào miễn dịch. Nhưng nếu “nối” các thành phần nhỏ này vào protein, rồi để các kháng thể cùng bám vào bề mặt của tổ hợp này thì phản ứng miễn dịch sẽ diễn ra. Cách thức này mang lại hy vọng có thể tạo ra các kháng thể hoạt động như các chất xúc tác hóa học, ngăn cản tác dụng của các loại thuốc gây nghiện.

Tuy nhiên, các thí nghiệm vẫn chưa cho nhiều kết quả khả quan trên các loại thuốc gây nghiện khác nhau, ngoại trừ một loại vắc-xin dùng riêng cho ma túy. Trước đó, các nỗ lực tương tự không đạt kết quả do vắc-xin sớm bị vô hiệu hóa sau khi heroin bị cơ thể xử lý, tạo ra morphine - dạng cuối cùng của chất gây nghiện và làm mất đi khả năng liên kết với protein. Một nhóm nghiên cứu thuộc Viện Scripps (California - Mỹ) đã phân tích cấu trúc sinh học của heroin và quá trình mà nó trung chuyển trong cơ thể người sử dụng. Họ đã có thể tạo ra một loại vắc-xin “linh hoạt”, có khả năng trải qua các quá trình phản ứng hóa học của ma túy mà vẫn có thể tạo ra bề mặt protein cho kháng thể bám vào.

Cách thức này có vẻ rất hữu hiệu. Heroin sẽ bị ngăn chặn trong mạch máu trước khi có thể kích thích não bộ, làm cho mất đi hoàn toàn cảm giác “phê” của heroin. Các thí nghiệm với chuột cho thấy phải sử dụng một liều heroin cao gấp 6 lần bình thường mới có thể vượt qua được vắc-xin này. Tuy nhiên, loại vắc-xin này vẫn còn tiếp tục nghiên cứu để có thể ứng dụng vào quá trình cai nghiện ma túy.