Làm to, phải giúp họ hàng?

Ông Mười ở quận Thanh Khê, TP Đà Nẵng sợ nhất là mỗi dịp về quê ở Quảng Nam. Những ngày ở quê là những ngày mệt nhọc đối với ông khi đến nhà nào cũng nghe những câu lặp đi lặp lại như: "Nghe nói dạo này con làm lớn lắm hả, xin giúp cho thằng cả nhà này một công việc đàng hoàng nghen".

Chỉ xin việc nhẹ, nhiều tiền?!

Trước khi về lại thành phố, một người bà con khác lại đến gặp ông để xin việc cho thằng con chưa có bằng tốt nghiệp trung học phổ thông nhưng nhất quyết không chịu làm công nhân. Trời đất ơi! Thành phố người có bằng cấp khắp mình mà còn thất nghiệp, huống gì dân ở quê không nghề nghiệp lên. Vậy nhưng khổ một nỗi, bà con đâu có hiểu, còn nói cả họ chỉ có mỗi mình vợ chồng ông là người làm to mà không lo được, vậy ai mới lo được. Hôm sau, định bụng qua nhà bà chị họ chào tạm biệt để lên lại thành phố. Mới tới cửa thì nghe trong nhà có một nhóm mấy bà chị đang hàn huyên, rằng vợ chồng ông quên bà con tình xưa nghĩa cũ, họ hàng nhờ có chút cũng không giúp cho…

Những thanh niên có tính tự lập thường đến trung tâm dịch vụ việc làm để tìm việc phù hợp năng lực, sở trường Ảnh: HỒNG ĐÀO

Niềm vui thăng chức giám đốc công ty nhà nước của ông Mười chưa có được vị ngọt đã phát sinh bao chuyện dở khóc dở cười. Bắt đầu từ một người phụ nữ lớn tuổi lạ hoắc ở dưới quê dẫn theo một thanh niên đến nhờ xin việc. Người đàn bà tự giới thiệu là bà chị họ hàng với ông Mười ở dưới quê muốn nhờ xin một việc mưa không đến mặt, nắng không đến đầu cho thằng con trai. Thằng cháu quý hóa thuộc kiểu người vô công rỗi nghề vì khi còn nhỏ thì không chịu học hành, lớn lên cũng không chịu học cho mình lấy một cái nghề nhưng lại muốn làm việc nhàn hạ, nhiều tiền.

Chẳng lẽ ông nói thẳng với bà chị họ xa lắc rằng những người muốn sung sướng, giàu có nhưng lại không muốn bỏ sức lao động thì chỉ có là loại người tham ô, buôn hàng trái phép, sống dựa dẫm vào người khác hoặc đạp lên công sức của người khác… Những người đó chỉ sung sướng trước mắt thôi, sau này họ phải trả giá cho những việc họ đã làm. Lúc đó, lại quay ra trách số họ sao khổ, cuộc đời sao đen bạc. Có người còn trách cả cha mẹ sao không cho họ học hành mà không nghĩ rằng chính họ mới là người không muốn học. Nhiều người không được học hành tới nơi tới chốn do gia đình không có điều kiện cho họ đi học. Tại sao bây giờ họ vẫn thành đạt, bây giờ dù trễ nhưng họ vẫn cắp sách đến trường.

Nghĩ vậy nhưng không thể nói phũ phàng. Ông Mười tìm cách giải thích rằng thành phố bây giờ cử nhân thất nghiệp quá nhiều, làm sao có thể xin việc nhàn hạ cho một thanh niên chưa có một chút kiến thức chuyên môn nào. Bà chị họ kể hồi xưa ông bà của chị ta đã giúp đỡ cho đại gia đình nhà ông Mười như thế nào, nghe muốn ù cả tai. Cực chẳng đã, ông Mười phải chạy vạy khắp nơi mới xin cho được thằng cháu họ một chân kiểm tra hàng hóa khi xuất xưởng.

Ba đầu sáu tay cũng chịu

Tưởng rằng mọi chuyện như vậy là kết thúc nhưng thực ra mọi rắc rối mới chỉ bắt đầu. Đội quân họ hàng ở tận nơi đâu lần lượt từng người một đến nhờ xin việc với điệp khúc: "Một người làm quan, cả họ được nhờ…". Từ chối thì họ bảo ông không công bằng, khinh người khi có thể xin được việc cho người này mà sao không thể xin việc cho người khác. Không những tìm tới nhà riêng, họ còn tìm tới tận cơ quan, điện thoại của ông Mười luôn trong tình trạng báo bận vì các cuộc gọi cứ đến dồn dập. Ông Mười vốn không phải là người ích kỷ nhưng trước nhu cầu khổng lồ về việc làm, dù có ba đầu sáu tay cũng không thể thỏa mãn được hết họ hàng.

Đó là chưa kể người họ hàng nào đến, ông Mười cũng nghe những câu hỏi lặp đi lặp lại như: "Vợ chồng làm lương tháng được bao nhiêu? Nhiều tiền vậy tiêu sao cho hết?… Mọi người cũng đâu biết rằng vợ chồng ông Mười làm việc quần quật, cố gắng để dành tiền và vay thêm một khoản lớn mới mua được một ngôi nhà nhỏ. Còn có vài người bà con dưới quê lên gặp ông Mười để mượn tiền làm nhà nữa. Họ đâu biết tiền vay thêm để mua căn nhà cấp bốn ông Mười còn chưa trả hết nợ. Vậy nhưng bà con đâu có hiểu, làm to mà bảo là không có tiền, vậy thì ai mới có tiền, tiền làm cho mờ mắt… Ông Mười lắc đầu chịu trận, khỏi dám về quê…