Tăng thêm tính công khai minh bạch để dần thay đổi “chơi” chứng khoán , “lướt sóng” sang đầu tư dài hạn - Ảnh: T.T.D.

Đầu tư chứng khoán, đồng tiền liền khúc ruột

Không biết từ khi nào, bao giờ, những người tham gia thị trường chứng khoán vẫn thường dùng từ "chơi" khi nói về hoạt động đầu tư chứng khoán.

Nhưng từ "chơi" thể hiện cách tiếp cận thị trường của không ít người mua cổ phiếu với hàm nghĩa ngắn hạn, mang tính đầu cơ nhiều hơn. Họ tham gia thị trường không phải dựa trên nền tảng hiểu biết, phân tích, đánh giá "sức khỏe" của doanh nghiệp, mà dùng tâm linh, phong thủy để chơi chứng khoán.

Thị trường chứng khoán luôn có đầu cơ, kể cả "lướt sóng". Khái niệm ngắn hạn hay dài hạn với mỗi nhà đầu tư cũng khác, nhưng những khoản đầu tư ngắn hạn thường mang tính may rủi và khó đoán hơn.

Với cách tham gia "lướt sóng" trên thị trường của những người "chơi" chứng khoán hiện nay xa lạ với nhà đầu cơ chuyên nghiệp, vì họ không tư duy và hành động như vậy. "Đồng tiền đi liền khúc ruột" nhưng với các tổ chức, quỹ đầu tư chuyên nghiệp, trước mỗi biến động họ có phản ứng thận trọng hơn, theo dõi rồi mới có động thái.

Ông Phan Dũng Khánh (giám đốc tư vấn đầu tư Công ty chứng khoán Maybach Kimeng)

Đừng nghĩ đến chuyện "đánh quả"

Nhiều người cho rằng thị trường VN vẫn chưa đủ minh bạch để nhà đầu tư yên tâm tham gia. Hiện có khoảng 25 quỹ mở trong nước đang hoạt động ở VN là nơi có thể thu hút nhà đầu tư cá nhân, nhưng vẫn chưa "chạm" hết được những nhà đầu tư nhỏ lẻ - người có tiền nhàn rỗi để đầu tư chứng khoán. Trong khi các công ty quản lý quỹ vẫn luôn ưu tiên tầm nhìn 3 năm trở lên cho những khoản đầu tư và có chiến lược đầu tư rõ ràng.

Ngược lại, các nhà đầu tư cá nhân vẫn muốn trực tiếp đầu tư trên thị trường chứng khoán và "lướt sóng".

Điều này cho thấy số người Việt thực sự am hiểu về tài chính cá nhân chưa nhiều, trong khi ở các nước phát triển đây là bài học vỡ lòng từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Giá trị vốn hóa thị trường cổ phiếu VN đã đạt 72% GDP vào cuối năm 2018, trong khi các nước phát triển quy mô thị trường chứng khoán bao giờ cũng lớn hơn GDP. Với một dân số trẻ, cần phải có nhiều người có kế hoạch tài chính cá nhân dài hạn.

Thị trường muốn phát triển bền vững và lâu dài cần có sự tham gia đầu tư chuyên nghiệp, bỏ tâm lý "đánh quả". Thực tế rất nhiều người không biết rằng chỉ cần 1 triệu đồng vẫn có thể tham gia đầu tư chứng khoán bài bản thông qua các quỹ.

Người Việt đang dần chuyển từ kiếm tiền đủ sống đến giai đoạn tích lũy, tiết kiệm, đầu tư. Mà chứng khoán là kênh đầu tư tiềm năng. Nếu cứ gọi là "chơi" chứng khoán, xem chứng khoán là "đánh quả" nhiều hơn là đầu tư lâu dài sẽ khó khai thác tối đa tiềm năng của kênh đầu tư này.

Bà Lương Thị Mỹ Hạnh (phó tổng giám đốc Quỹ đầu tư VFM)

Chưa minh bạch, còn "chơi" chứng khoán

Thực tế hiện nay là thị trường chứng khoán VN phần lớn là nhà đầu tư nhỏ lẻ và chưa am hiểu nhiều về chứng khoán. Số đông xem thị trường chứng khoán là nơi người ta bỏ tiền vào và rút ra nhanh để kiếm lời.

Còn các doanh nghiệp cũng chưa có thói quen coi nhà đầu tư là chủ thực sự, nên chưa tạo thành niềm tin cho các nhà đầu tư rằng thị trường chứng khoán là nơi đầu tư giữ tiền, giữ tài sản.

Đã đến lúc phải phát triển các tổ chức tài chính trung gian. Quỹ có thể đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư và cơ quan quản lý kiểm soát để quỹ hoạt động đúng pháp luật. Điều nhà đầu tư cần là công bằng và minh bạch.

Nếu thị trường minh bạch, khi thắng họ sẽ vui, còn không may bị thua lỗ thì họ cũng dễ chấp nhận. Đấy là quy luật của thị trường. Đừng để những người hiểu biết hơn, có quyền kiểm soát cuộc chơi thì lấy được tiền của những người hiểu biết ít hơn bằng những hành vi không rõ ràng.

Ông Nguyễn Duy Hưng (chủ tịch kiêm tổng giám đốc Công ty CP chứng khoán SSI)

Cần cởi trói cho quỹ đầu tư

Chính phủ cần nghiên cứu và có những ưu đãi vượt bậc để khởi động các định chế trong nước.

Cụ thể là cần chỉ đạo các bộ liên quan sớm giải quyết các vướng mắc để VN sớm thành lập các quỹ hưu trí tự nguyện, cũng như mở đường cho tất cả loại hình sản phẩm đầu tư phục vụ nhà đầu tư VN và có sự đa dạng trong hoạt động đầu tư trên thị trường vốn.

Có các quỹ đầu tư mới có thể thu hút nhà đầu tư cá nhân đầu tư thông qua các quỹ này.

Ở thị trường chứng khoán các nước, phần đông là do các nhà đầu tư có tổ chức chiếm khoảng 70%, còn các nhà đầu tư nhỏ là phần còn lại. Ở VN, tỉ lệ này là ngược lại. Sự thiếu vắng các nhà đầu tư tổ chức, thiếu vắng nhà đầu tư chuyên nghiệp làm cho hoạt động của thị trường mất sự ổn định.

Theo Ủy ban Chứng khoán, tổng giá trị tài sản ròng của các quỹ đầu tư ở VN đến hết năm 2018 là 22.000 tỉ đồng, chưa được 1 tỉ USD. Trong khi đó, Thái Lan tăng quy mô quỹ hưu trí trên 100 tỉ USD trong vòng chỉ 15 năm.

Khai trương phiên giao dịch đầu xuân Kỷ Hợi, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã yêu cầu phải đưa thị trường chứng khoán gần người dân hơn, nhưng không phải bằng tư duy về một trò chơi như cách gọi "chơi" chứng khoán, mà là phương thức đầu tư an toàn, hiệu quả.

Ông Dominic Scriven (giám đốc Quỹ đầu tư Dragon Capital)