Truyền máu có thể hại người!

Ảnh minh họa: D.A-BYT

Những nghiên cứu mới nhất về máu cho rằng máu lưu trữ ở ngân hàng máu có thể bị mất đi một thành phần vô cùng quan trọng, có ảnh hưởng đến mạng sống của người được cho máu.

Các bác sĩ thường biết cách bảo vệ nguồn máu, đảm bảo máu không bị các bệnh truyền nhiễm và hạn chế  tối đa những phản ứng dị ứng. Thế nhưng, những tai biến về tim mạch sau khi được truyền máu thì ít có ai nghĩ đến.

Truyền máu tăng nguy cơ bệnh tim mạch

Trong thực tế, chỉ trong vòng một tháng sau khi được truyền máu, tai biến đã có thể xảy ra. Và nhiều nghiên cứu đã được thực hiện cho thấy khoảng 25% bệnh nhân được cho máu có những dấu hiệu không yên ổn đối với những cơn nhồi máu cơ tim.

Một nghiên cứu được báo cáo của TS Stamler công tác ở Trung tâm Y khoa Duke (Mỹ) cho biết đã xem xét những mẩu máu từ ngân hàng máu của những người cho máu khỏe mạnh, thực hiện khoảng 26 xét nghiệm khác nhau và ghi nhận có sự thiếu hụt một cách trầm trọng về hàm lượng nitric oxide (NO).

Điều đáng lo là sự thiếu hụt NO có thể dẫn tới những vấn đề về tim mạch. Thiếu NO trong máu, tế bào hồng cầu không thể đi qua những mạch máu nhỏ, gây nên sự “nghẽn mạch”, và hậu quả là sẽ làm hư hỏng những tế bào mô tim.

Nghiên cứu của TS Stamler ghi nhận chỉ vài giờ sau khi rời khỏi cơ thể, một đơn vị máu có thể mất tới 70% hàm lượng NO; và  đến khoảng 42 ngày sau, lượng NO hầu như không hiện hữu trong máu. Vì vậy, trên thực tế, ở các bệnh nhân được truyền máu, lượng máu này không thể vận chuyển oxygen một cách hữu hiệu.

Một nghiên cứu trên 24.000 người có những triệu chứng về các bệnh mạch vành cấp tính cho thấy những người được truyền máu sẽ có 25% rủi ro bị các cơn nhồi máu cơ tim và 8% rủi ro sẽ tử vong trong vòng 30 ngày.

Trong khi đó, những bệnh nhân bị bệnh mạch vành cấp tính, nhưng không truyền máu chỉ có 8% rủi ro mắc các bệnh về tim mạch và chỉ có 3% tử vong.

Chỉ truyền máu khi hematocrit  dưới 30 %

Những số liệu trên đã làm thay đổi tư duy của thầy thuốc. Trước đây, các thầy thuốc quyết định truyền máu càng sớm càng tốt khi lượng hematocrit giảm xuống dưới mức bình thường từ 45% đến 55% (hematocrit là phần trăm của máu được hình thành do những tế bào hồng cầu vận chuyển oxy). Gần đây, các thầy thuốc không vội truyền máu và chỉ khi cho hematocrit  xuống thấp hơn 30 % mới thực hiện việc truyền máu.

Thực hiện nhiều thí nghiệm trên chó, TS Stamler nhận thấy tần suất bị nhồi máu cơ tim ở các con chó đem thí nghiệm giảm đáng kể nếu máu đem truyền được bổ sung thêm NO dạng lỏng.

Những em bé bị sinh non, phổi chưa phát triển hoàn chỉnh sẽ được cho “tiếp xúc” với NO để giúp các mô lấy được lượng oxygen cần thiết cho các họat động sống.

Hiện nay, Hội Chữ thập đỏ Hoa kỳ, cơ quan chịu trách nhiệm cho khoảng 14 triệu đơn vị máu, đang chờ đợi thêm những nghiên cứu khác trước khi thay đổi những phương pháp xử lý và bảo quản máu nhằm duy trì nồng độ của NO ở mức tối đa

*** Bạn hoặc người thân đã từng truyền máu chưa? Bạn có lo lắng, thắc mắc gì hãy mạnh dạn tâm tư cùng các bác sĩ, dược sĩ của NLĐO qua loanphuong@nld.com.vn