Quá nhiều tập đoàn, tổng công ty Nhà nước?

Hôm qua, 13-8, đoàn giám sát việc thực hiện chính sách pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản Nhà nước tại các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước (TĐ-TCTNN) do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội (QH) Hà Văn Hiền dẫn đầu đã báo cáo kết quả giám sát lên Ủy ban Thường vụ QH. Theo ông Hà Văn Hiền, đa số TĐ-TCTNN hoạt động có hiệu quả, kinh doanh có lãi; các chỉ tiêu nhìn chung đều tăng trưởng, năm sau cao hơn năm trước; tổng vốn Nhà nước đầu tư được bảo toàn và phát triển. 

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của QH, ông Nguyễn Văn Thuận, đặt vấn đề: Với các TĐ-TCTNN thua lỗ kéo dài, đoàn giám sát có xem xét sổ sách, xem lương thưởng chia thế nào; liệu có tình trạng lãi thì hưởng, lỗ thì Nhà nước chịu và liệu có phải cho phá sản mới mạnh hơn được hay không...

Ông Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của QH, cho rằng các TĐ-TCTNN có vốn lớn nhưng tăng trưởng, lợi nhuận chỉ dưới 5% đến 15% là thấp; cần phải làm rõ tăng trưởng từ kinh doanh, lợi nhuận hay chỉ đơn thuần do bán tài sản Nhà nước.

Theo đoàn giám sát, quy mô và tốc độ tăng vốn giữa các TĐ-TCTNN là không đồng đều. Một số đơn vị có vốn chủ sở hữu rất thấp, không đáp ứng đủ yêu cầu. Ngoài ra, có không ít đơn vị, nhất là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng, chủ yếu sản xuất - kinh doanh bằng vốn vay, dễ phát sinh rủi ro về cân đối dòng tiền, nợ phải trả cao gấp nhiều lần vốn chủ sở hữu nên khả năng thanh toán không bảo đảm.

Tính đến ngày 31-12-2008, một số đơn vị có tỉ lệ tổng nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu rất cao, lên tới hàng chục lần. Đáng lưu ý là đã có TĐ-TCTNN phát hành trái phiếu bán cho tổ chức tín dụng và dùng nguồn vốn này để trả nợ vay ngân hàng. Theo ông Hà Văn Hiền, đây là biểu hiện không lành mạnh trong quan hệ tín dụng vì thực chất đó là đảo nợ. Kết quả giám sát cũng chỉ rõ, cùng với những khoản nợ ngân hàng, nợ phải thu của một số TĐ-TCTNN cũng rất lớn.

Theo đoàn giám sát, riêng trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán và góp vốn vào quỹ đầu tư, hầu hết các TĐ-TCTNN đều bị lỗ hoặc không phát sinh lợi nhuận.  Kết quả giám sát còn lưu ý các TĐ-TCTNN đang được giao diện tích đất đai rất lớn nhưng hiệu quả sử dụng chưa cao, vẫn còn một lượng lớn diện tích bị bỏ hoang, không sử dụng hoặc bị lấn chiếm, sử dụng sai mục đích.

Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan lưu ý: Báo cáo giám sát chưa nêu rõ được nguyên nhân, trách nhiệm sử dụng vốn kém hiệu quả thuộc về ai; số TĐ-TCTNN hiện có là ít hay nhiều? Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Lê Quang Bình đề nghị báo cáo giám sát cần làm rõ có cần tới số lượng lớn TĐ-TCTNN như hiện nay không, hay chỉ nên thu gọn vào một số “rường cột” của nền kinh tế.

Theo Chủ tịch QH Nguyễn Phú Trọng, báo cáo kết quả giám sát đã góp phần chỉ rõ thực trạng “sức khỏe” của các TĐ-TCTNN, song chủ yếu đề cập về tình hình sử dụng vốn mà ít phân tích đến công tác quản lý vốn cũng như chưa đi sâu vào nội dung quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước.

. Chiều cùng ngày, Ủy ban Thường vụ QH đã cho ý kiến về dự án Luật Trọng tài thương mại.