“Thuốc an thần” thiên lý

Thiên lý có tên khoa học là Gymnema syhestre, họ Thiên lý Asclepiadaceae, tên tiếng Anh là Tonkin creeper. Nhiều người còn gọi thiên lý là dạ lý hương, dạ lài hương. Đây là loài thực vật dạng dây leo, thường được trồng thành giàn, tạo bóng mát và hương thơm. Thiên lý phổ biến ở khá nhiều nước như: Trung Quốc (Quảng Đông, Quảng Tây), Ấn Độ (Kashmir), Myanma, Pakistan, Việt Nam; châu Âu, Bắc và Nam Mỹ.

Thiên lý có màu xanh lục, có lông tơ khi còn non, phiến lá hình trứng. Đặc biệt hoa thiên lý chứa tinh dầu rất thơm và thường được dùng để nấu các món xào, món canh.

Trong thành phần của thiên lý có chứa rất nhiều chất dinh dưỡng như chất xơ, chất đạm, các loại vitamin, các khoáng chất. Lá non, ngọn và hoa thiên lý đều có công dụng đối với sức khỏe con người.

Theo các tài liệu Đông y, hoa thiên lý vị ngọt, tính bình, có tác dụng lợi gan, thanh nhiệt, giải độc, an thần, làm sáng mắt. Thiên lý còn là thuốc giúp ngủ ngon và chữa giun kim.

Lá thiên lý có tác dụng sát trùng, diệt khuẩn, dùng để đắp lên mụn nhọt, những vết thương và sa dạ con. Rễ thiên lý có thể điều trị đái buốt hoặc đi tiểu ra máu.

Một số bài thuốc từ hoa thiên lý

Chữa mất ngủ: Hoa thiên lý 30 gr, hoa nhài 10 gr, tâm sen 15 gr, sắc lấy nước uống trong ngày.

Chữa đái buốt: Lấy rễ cây thiên lý từ 10 - 20g, sắc lấy nước uống 2 - 3 lần trong ngày.

Trị đường huyết và giảm mỡ: 250gr hoa thiên lý nấu canh với lòng gà, vịt, thịt bò. Dùng mỗi ngày 2 lần (từ 2-4 tuần).

Chữa trĩ: 150-200gr lá thiên lý, pha với 10gr muối hột, giã nát và cho vào 3 muỗng nước sôi để nguội. Vắt bỏ xác. Thấm vào bông gòn và đắp vào chỗ trĩ.

Trị mất ngủ: 250gr hoa thiên lý, 100gr lá khổ qua, xào với tỏi sẽ có tác dụng giải nhiệt, an thần và giảm đau nhức khớp gối, cơ xương tay chân.

Chữa đinh nhọt: Lá cây thiên lý 30 - 50g giã nhỏ đắp vào chỗ mụn nhọt, ngày thay 1 lần.

Các bệnh về mắt: 150gr hoa, 50gr lá và 1/3 muỗng muối hột, 1 muỗng cà phê nước cốt chanh tươi sắc chung với 200ml nước. Đun sôi và để nguội. Ngày uống 3 lần.

Các món ăn ngon miệng từ hoa thiên lý:

- Canh thiên lý cua đồng

Cua đồng bóc mai, bỏ yếm, rửa sạch, ướp muối, xay nhuyễn. Sau đó lọc xác cua với nước sạch qua rây để lấy nước dùng. Hoa thiên lý rửa sạch, để ráo.

Đun nước dùng cua, cho gia vị. Nước sôi, cho hoa thiên lý vào nấu chung, đảo nhẹ tay để hoa không bị nát cánh. Khi nước sôi lại là dùng được.

- Hoa thiên lý xào thịt bò

Ướp thịt bò với tỏi băm, gia vị, để thấm. Chảo nóng, cho dầu vào, phi tỏi thơm, cho hoa thiên lý vào xào vừa chín tới. Múc ra dĩa

Chảo nóng, phi tỏi thơm, cho thịt bò vào, đảo nhanh với lửa lớn. Thịt bò vừa chín tới, nêm gia vị vừa ăn, tắt bếp. Cho hoa thiên lý vào trộn đều.