Vụ án quyển sổ tiết kiệm

Mới đây, VKSND quận 1-TPHCM đã hoàn tất cáo trạng truy tố Vũ Ngọc Ánh (SN 1987, quận Tân Bình-TPHCM) phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tuy nhiên, trước khi nhận được cáo trạng, chị Ánh đã có đơn kêu oan gửi các cơ quan tố tụng quận 1, đề nghị xem xét quyết định đề nghị truy tố của cơ quan CSĐT Công an quận 1.

Giả danh người khác để rút tiền tiết kiệm?

Theo cáo trạng ngày 25-3 của VKSND quận 1, ngày 10-6-2008, chị H.T.T.T (SN 1988) đến Ngân hàng Thương mại Cổ phần Nam Á (quận 1) mở sổ tiết kiệm thời hạn 1 tháng, số tiền 30 triệu đồng.

Ngày 14-7-2008, một khách hàng mang sổ tiết kiệm, giấy CMND bản chính đều mang tên H.T.T.T đến Ngân hàng Nam Á để làm thủ tục đóng sổ tiết kiệm và rút số tiền trong sổ (bao gồm cả vốn lẫn lãi) là 30.419.266 đồng. Sau khi đối chiếu, nhân viên ngân hàng đã lập thủ tục, đồng ý cho khách hàng rút tiền.

Nhiều người có chữ viết giống nhau Theo luật sư Phan Trung Hoài, nhân chứng N.T.H đã lên mạng xem phim Nữ sinh nên chỉ ra Vũ Ngọc Ánh trong ảnh là điều dễ hiểu, không thể xem đây là chứng cứ. Việc giám định chữ viết được xem là chứng cứ phải phù hợp với các tài liệu chứng cứ khác. CQĐT không thể dùng tài liệu giám định duy nhất và xem đây là chứng cứ để truy tố Ánh vì không khách quan, nhất là việc giám định phải tiến hành 2 lần.   Thực tế, rất nhiều người có chữ viết giống nhau, khoa học giám định chỉ phân tích bằng phương pháp cổ điển (nhìn bằng mắt thường) nên độ chính xác không chắc chắn, cần phải có một cơ quan giám định cấp cao hơn để giám định lại, bảo đảm tính khách quan của sự việc.

Ngày 15-7-2008, có khách hàng đến Ngân hàng Nam Á giao dịch đóng sổ tiết kiệm, khi kiểm tra túi xách, khách hàng này báo bị mất sổ tiết kiệm và giấy CMND mang tên H.T.T.T.

Sau khi tiến hành kiểm tra, Ngân hàng Nam Á xác định người đến giao dịch ngày 14-7-2008 là H.T.T.T giả mạo. Ngày 21-7-2008, ngân hàng trình báo CQĐT Công an quận 1.

Quá trình điều tra, nhân viên giao dịch ngân hàng N.T.H xác định người giả danh H.T.T.T đến ngân hàng rút tiền vào ngày 14-7-2008 là Vũ Ngọc Ánh, đi chung với Ánh còn có N.T.M.P, cả hai đóng chung với H.T.T.T trong phim Nữ sinh.

Tuy nhiên, Ánh không thừa nhận đã giả mạo H.T.T.T để rút tiền; N.T.M.P cũng khai không cùng Ánh đến Ngân hàng Nam Á.

Tiến hành giám định chữ viết tên “H.T.T.T” và chữ ký trên các tài liệu rút tiền tại ngân hàng và chữ viết, chữ ký của Ánh, Phòng Kỹ thuật Hình sự Công an TPHCM kết luận: Mẫu chữ ký không đủ cơ sở kết luận giám định; mẫu chữ viết có một số điểm giống nhau nhưng chưa đủ cơ sở kết luận giám định.

Ngày 20-11-2008, CQĐT Công an quận 1 bổ sung 2 mẫu chữ viết khác của Ánh để đối chiếu.
Ngày 4-12-2008, Phòng Kỹ thuật Hình sự Công an TPHCM kết luận: “Các mẫu trên là do cùng một người viết ra” (tức là các chữ viết tên “H.T.T.T” trên các tài liệu rút tiền là do Ánh viết). 

Chứng cứ buộc tội yếu

Trong quá trình điều tra, Vũ Ngọc Ánh không thừa nhận hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Tuy nhiên, dựa vào sự nhận dạng của nhân chứng N.T.H và kết quả giám định chữ viết, cả CQĐT và VKSND quận 1 đều cho rằng đủ cơ sở xác định  Ánh là người đã thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng cách giả danh H.T.T.T đến ngân hàng để rút tiền.

Đối với N.T.M.P, ngoài nhận dạng của chị N.T.H, không có chứng cứ nào khác xác định M.P đã cùng Ánh thực hiện hành vi nên không xử lý.

Thế nhưng, nếu chỉ dựa vào hai căn cứ trên, liệu đã đủ cơ sở để khẳng định Vũ Ngọc Ánh có hành vi phạm tội? Kết quả giám định đầu tiên về chữ viết  là “có một số đặc điểm giống nhau nhưng chưa đủ cơ sở kết luận giám định, cần bổ sung thêm tài liệu”; còn “chữ ký dưới các tài liệu rút tiền có dạng chuyển động khác với chữ ký Vũ Ngọc Ánh,  dùng làm mẫu so sánh nên không đủ cơ sở kết luận giám định”.

Quyết định trưng cầu giám định bổ sung chỉ kết luận về chữ viết, không kết luận về chữ ký trong khi đó, nếu xác định Ánh là người thực hiện hành vi gian dối thì Ánh phải là người trực tiếp viết và ký vào các tài liệu cần giám định.

Quá trình nhận dạng, nhân chứng N.T.H  khai, sau khi  sự việc xảy ra, chị N.T.H lên mạng tìm kiếm thông tin liên quan đến diễn viên H.T.T.T và bộ phim Nữ sinh thì thấy diễn viên Vũ Ngọc Ánh và N.T.M.P có đặc điểm bên ngoài giống với hai người con gái đến ngân hàng vào chiều 14-7-2008 nên “tôi mới biết Ánh là người giả dạng H.T.T.T, còn M.P là người đi cùng”.

Điều đáng nói, quy trình đóng và mở sổ tiết kiệm tại ngân hàng là một quy trình thông qua nhiều khâu kiểm soát, đối chiếu (đều nắm giữ bản chính giấy CMND) nhưng đã không ai phát hiện được sự giả mạo này.

Mặt khác, nhân viên giao dịch ngân hàng một ngày phải tiếp rất nhiều khách hàng, làm thế nào mà chị N.T.H có thể nhớ được nhân dạng của từng người? Hơn nữa, chỉ sau khi sự việc xảy ra, chị N.T.H mới lên mạng tìm kiếm thông tin, không loại trừ đó là nhận thức chủ quan, định kiến trong đầu dẫn đến việc nhận dạng không khách quan.

Cũng liên quan đến việc nhận dạng, qua yêu cầu của cơ quan CSĐT Công an quận 1, Ngân hàng Nam Á cho biết: “Hệ thống camera  tại ngân hàng có quay được hình ảnh của người con gái giả dạng chị H.T.T.T, nhưng hình ảnh bị mờ không nhìn thấy rõ do độ phân giải của camera thấp, dung lượng ổ cứng nhỏ nên dữ liệu đã đầy, đến nay không còn nữa”. Khi sự việc xảy ra, lẽ nào ngân hàng không ý thức được việc lưu giữ lại chứng cứ quan trọng này?

Ngoài ra, theo lời khai của Vũ Ngọc Ánh, H.T.T.T, N.T.M.P, chỉ quen nhau trong thời gian đóng phim Nữ sinh từ khoảng tháng 2-2008 đến tháng 3-2008 (H.T.T.T mở sổ tiết kiệm vào tháng 6-2008), sau đó gặp nhau một, hai lần khi đoàn làm phim họp tổng kết. H.T.T.T thừa nhận “do không thân với Ánh và M.P nên chưa bao giờ đề cập việc mở sổ tiết kiệm” và cô cũng không xác định được thời điểm bị mất sổ tiết kiệm, CMND. Trong khi đó, hai tài liệu này H.T.T.T để cùng nhiều loại giấy tờ, sổ tiết kiệm khác (mà không bị mất) trong bóp màu đỏ và luôn mang bóp theo bên mình (?).

Xin hãy tin tôi! Trong khi trò chuyện với tôi, Ánh nhiều lần khẳng định cô không thực hiện hành vi như cáo trạng đã truy tố. Khi xảy ra vụ án, Ánh là sinh viên đại học năm thứ 2, được mời đóng phim Nữ sinh, cứ ngỡ chỉ là một cuộc dạo chơi trong vườn hoa nghệ thuật, nào ngờ lại đem đến cho cô nhiều phiền toái và tổn thương đến vậy. Suốt nhiều tháng ròng rã bị cơ quan công an mời lên làm việc, đến ngày 12-1-2010, Ánh bị tạm giam. Những ngày đầu bước chân vào đây, đầu óc cô trống rỗng, chẳng thể nào chấp nhận được sự nghiệt ngã trước mắt nhưng sau đó phải tập làm quen với hoàn cảnh, để rồi mỗi giây, mỗi phút đều cảm nhận rất rõ danh dự, lòng tự trọng bị xúc phạm ghê gớm. Nhiều người bảo “hãy nhận tội đi, để còn được xem xét” nhưng cô kiên quyết “tôi không làm thì không sợ”. Cho đến một ngày được tin bố mẹ “đã nộp tiền khắc phục hậu quả” thì cô gục ngã thật sự. “Về đến phòng giam, tôi lên cơn co giật. Trong cơn mê sảng, tôi hét lên: “Hãy tin con! Con không làm thế!”. Cho đến lúc ấy, bố mẹ là niềm tin duy nhất của tôi. Người ngoài không tin tôi nhưng bố mẹ thì không thể... Bố mẹ làm vậy có khác nào thừa nhận tôi phạm tội?”. Sau này, cô mới hiểu bố mẹ “sợ con không quen, không chịu nổi, phải làm thế để bảo lãnh con ra”. Ngày 10-2-2010, VKSND quận 1 quyết định hủy bỏ biện pháp tạm giam. Về nhà rồi, mấy đêm liền, cô không dám ngủ “vì sợ mở mắt ra lại thấy mình trong trại tạm giam, khủng khiếp quá!”. Từ bé đến giờ, Ánh và chị được bố mẹ yêu chiều, chăm lo từng chút một, tiền chi tiêu hằng tháng, học phí... cũng bố mẹ cho, thẻ ATM còn không có lấy gì biết rành rẽ quy trình đóng mở sổ tiết kiệm mà đi lừa ngân hàng? “Nhưng tôi phải nói sao để người ta tin bây giờ?”- Ánh nhìn tôi khẩn khoản.  Đành phải chờ và tin tưởng vào sự phán xét công bằng của công lý mà thôi.