“Chế ngự” thắng đĩa

Chứng kiến nhiều vụ tai nạn giao thông do thắng đĩa xe gắn máy gây ra, hơn 10 năm qua, kỹ sư Nguyễn Vĩnh Sơn (quận 10-TPHCM) đã bỏ công nghiên cứu loại phụ tùng và tìm ra giải pháp kỹ thuật để hạn chế tai nạn do thắng đĩa.

Kỹ sư Nguyễn Vĩnh Sơn đang cân chỉnh thắng đĩa

Cải tiến 3 bộ phận

Với kiến thức học được từ ngành thiết kế cơ khí của Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM và kinh nghiệm 20 năm sửa chữa cơ khí các loại xe gắn máy, kỹ sư Sơn biết rất rõ khuyết tật của loại thắng đĩa. Từ đó, ông đặt ra bài toán cần phải giải quyết là cải tiến các chi tiết sao cho người đi xe gắn máy khi sử dụng thắng đĩa trước không bị “bó” thắng giữ cứng và đứng đĩa thắng, dẫn đến trượt bánh xe làm té ngã... Dù vậy, giải bài toán này không đơn giản chút nào. Nhiều đêm kỹ sư Sơn phải thức trắng để tính toán từng chi tiết và sáng ra ứng dụng ngay.

Ròng rã 10 năm, kỹ sư Sơn đã tìm ra giải pháp kỹ thuật đó là cải tiến 3 bộ phận. Đầu tiên là điều chỉnh, thay đổi áp suất dầu trong ống nhún tùy theo vận tốc. Tức thay đổi kích thước, vị trí, số lỗ tiết lưu dầu. Khi xe chạy với vận tốc cao, nếu bóp thắng đĩa sẽ dẫn đến độ uốn của phuộc, mất cân bằng dẫn đến trượt bánh làm té ngã. Để khắc phục điểm yếu này cần phải gắn thêm ống kìm để giữ cho phuộc cứng hơn. Kế đến là hạ trọng tâm của xe xuống mức tối đa, phù hợp với nguyên lý khí động học, tạo độ cân bằng tối ưu. Tức phải hạ ti phuộc xuống, tạo cho lực bánh xe mạnh hơn lực ma sát của bố đĩa, như vậy sẽ không bị đứng bánh xe khi bóp thắng đĩa, góp phần chống trượt bánh xe.

Trước tiên, kỹ sư Sơn ứng dụng cho các dòng xe có phân khối nhỏ 100 và 110 cc, sau đó ứng dụng tiếp cho dòng xe phân khối lớn 135 cc và đều thành công. Từ đầu năm 2010, kỹ sư Sơn công bố giải pháp kỹ thuật này với chế độ bảo hành 50.000 km mà giá thành chỉ có 180.000 đồng/bộ.

Thêm ống kìm vào phuộc trước

Chế tạo ABS cơ khí

Ngoài ra, dựa vào nguyên lý của bộ điện tử ABS trong hệ thống thắng đĩa được trang bị cho các loại xe gắn máy đắt tiền, có giá trị cả chục ngàn USD/xe, kỹ sư Sơn đã nghiên cứu thêm hệ thống ABS cơ khí, với hoạt động  tương tự ABS điện tử. Tức là khi người điều khiển bóp thắng đĩa, hệ thống điện tử này sẽ tự động điều chỉnh thắng theo kiểu “nhấp - nhả”, giúp cho bánh xe không bị đứng bất thình lình.

Đối với hệ thống ABS cơ khí của kỹ sư Sơn, thắng đĩa sẽ nhận tín hiệu từ áp suất của dầu trong ống nhún. Thông thường, đường đi của dầu trong ống nhún chỉ có một, để có được tín hiệu trên sẽ làm thành 2 đường đi. Một xuống bố đĩa, đường thứ hai nối với áp suất của dầu, khi bị “bó” đĩa sẽ tự động “nhả” áp suất trên đường dẫn đến bố đĩa. Lúc này xe chạy với tốc độ cả trăm km/giờ cũng không bị trượt bánh gây tai nạn.

Dự kiến, đến cuối năm nay, kỹ sư Sơn sẽ đưa hệ thống ABS cơ khí vào ứng dụng trong thắng đĩa với giá thành rẻ.