Hàng loạt doanh nghiệp Nhà nước ngập nợ

 

 

Theo kết quả kiểm toán tại các doanh nghiệp (DN) Nhà nước và các tổ chức tài chính, ngân hàng, hết năm 2008, tổng nguồn vốn của 20 tổng công ty được kiểm toán là 137.464 tỉ đồng. Trong đó, nợ phải trả là gần 87.000 tỉ đồng; hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu bình quân 1,8 lần.

 

Nguồn vốn kinh doanh ở hầu hết các đơn vị đều tăng trưởng so với các năm trước, quy mô sản xuất ngày càng mở rộng.

 

Tuy nhiên, một số đơn vị lại hoạt động chủ yếu dựa trên vốn chiếm dụng, vốn vay nên tình hình tài chính thiếu ổn định. Cụ thể, hệ số phải trả trên vốn chủ sở hữu năm 2008 của Tổng Công ty Xây dựng Công trình Giao thông 6 là 30,53 lần; Tổng Công ty Xây dựng Công nghiệp VN 16,47 lần; Tổng Công ty Cà phê VN 3,36 lần; KTNN cũng cho biết hầu hết DN phản ánh chưa đúng doanh thu, chi phí.

 

Báo cáo tài chính năm 2008 của 183/242 DN hạch toán độc lập thuộc 20 tổng công ty Nhà nước cho thấy tổng lợi nhuận trước thuế của 20 tổng công ty đạt 16.626 tỉ đồng, có 12/20 có kết quả kinh doanh cao hơn năm 2007. Thế nhưng, tổng số nợ phải thu của 20 tổng công ty đến hết năm 2008 là 26.586 tỉ đồng, tỉ lệ nợ phải thu trên tổng tài sản là 19,34%, trên tổng vốn chủ sở hữu là 55,48%. Trong đó, nhiều khoản phải thu khó đòi tồn đọng nhiều năm chưa được xử lý dứt điểm...

 

 

Đặc biệt, một số DN do thực hiện cơ chế khoán nhưng thiếu kiểm tra, kiểm soát nội bộ nên nhiều khoản phải thu không được quyết toán, lưu trữ hồ sơ không đầy đủ và không có khả năng thu hồi dẫn đến tình trạng “lãi giả, lỗ thật”. Nổi cộm là Tổng Công ty Cà phê VN lãi 199 tỉ đồng nhưng tính lũy kế đến ngày 31-12-2008 lỗ đến 525 tỉ đồng.

 

Tổng nợ khó đòi của Tổng Công ty Cơ khí Xây dựng lên đến 118,6 tỉ đồng (đã trích lập dự phòng 11 tỉ đồng), trong đó, chưa kể nhiều khoản tạm ứng vượt tỉ lệ khoán nội bộ và tạm ứng cho một số cán bộ đã chuyển công tác, bỏ việc không có khả năng thu hồi.

 

Nợ khó đòi của Tổng Công ty Xây dựng Công trình Giao thông 6 là 46,4 tỉ đồng; nợ phải thu khách hàng quá hạn của Tổng Công ty Đầu tư Xây dựng Cấp thoát nước và Môi trường VN là 33 tỉ đồng...

 

 

 

Năm 2009, KTNN thực hiện 5 cuộc kiểm toán chuyên đề và phát hiện không ít tồn tại, bất cập. Trong chuyên đề cấp bù lỗ tại các đầu mối nhập khẩu xăng dầu giai đoạn 2006-2008, KTNN phát hiện một số đầu mối nhập khẩu xăng dầu áp dụng mức chiết khấu bán hàng cao hơn quy định; một số đơn vị tại một số thời điểm Nhà nước cho phép tăng giá bán nhưng vẫn bán theo giá cũ; hạch toán sai chi phí, phân bổ chi phí không đúng đối tượng; chưa tính toán đầy đủ các khoản thu, chi hoạt động khác liên quan đến kết quả kinh doanh mặt hàng dầu...

 

KTNN đã kiến nghị điều chỉnh giảm số lỗ kinh doanh các mặt hàng dầu đề nghị Nhà nước cấp bù trên 1.025 tỉ đồng. Ngoài ra, việc ban hành chính sách quản lý hoạt động, kinh doanh xăng dầu và cấp bù lỗ các mặt hàng dầu của cơ quan quản lý Nhà nước chưa bảo đảm, công bằng bình đẳng giữa các DN; chưa điều chỉnh mức thù lao đại lý, tổng đại lý phù hợp với thực tiễn; hệ thống định mức hao hụt đã lạc hậu đến nay chưa được sửa đổi, bổ sung; việc giao hạn mức nhập khẩu xăng dầu chưa gắn với các DN được cấp quota...

 

Theo KTNN, chính sách giá bán xăng, dầu chưa quy định đầy đủ nội dung và giữa các điều kiện còn mâu thuẫn, một số nội dung quy định chưa rõ ràng. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát thực hiện đối với các DN xăng, dầu đầu mối, các đại lý, tổng đại lý không thường xuyên, thiếu chặt chẽ...