Viết tiếp bài "Nỗi đau làng ung thư": Hậu quả khó lường

Trao đổi với phóng viên Báo NLĐ, PGS - TS Trần Văn Dần, Viện Đào tạo y học dự phòng và Y tế công cộng (ĐH Y Hà Nội), cho biết năm 1984, để phục vụ công trình nghiên cứu về ô nhiễm môi trường ở các tỉnh phía Bắc, ông và GS Đào Ngọc Phong, Viện Đào tạo y học dự phòng và Y tế công cộng, đã dẫn sinh viên ĐH Y Hà Nội lên Thạch Sơn (huyện Lâm Thao - Phú Thọ) để tiến hành khám chữa bệnh và cùng ăn, ở với người dân nơi đây trong một thời gian dài.

 

“Thời điểm đó, chúng tôi đã chứng kiến những nguy cơ hủy hoại sức khỏe người dân sinh sống quanh khu vực nhà máy đang xả khói ào ào này. Các bệnh ngoài da, răng miệng, hô hấp, ho, viêm phế quản... chúng tôi đều thấy từ người già tới trẻ nhỏ ở Thạch Sơn” – ông Dần nhớ lại.

 

 

 

Sau khi hoàn thành công trình nghiên cứu do mình làm chủ đề tài, GS Đào Ngọc Phong cùng cộng sự đã có kiến nghị với các cấp chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý Nhà nước liên quan về việc phải thay đổi công nghệ sản xuất của Nhà máy Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao hoặc phải di dời người dân ra khỏi khu vực ô nhiễm với khoảng cách tối thiểu là 500 m.

 

Tuy nhiên, những cảnh báo từ hơn 20 năm trước đã không được ngó ngàng tới cho đến khi nó trở thành đề tài nóng trên diễn đàn Quốc hội.

 

“Bộ trưởng Bộ Y tế khi đó là bà Trần Thị Trung Chiến đã thốt lên tại sao hơn 20 năm trước, các cấp lãnh đạo lại không chú ý tới cảnh báo của các nhà khoa học? Mới đây, tôi có trở lại Thạch Sơn và nhận ra rằng nơi đây dường như vẫn chưa có biến chuyển gì nhiều. Tôi đã tới thăm gia đình có tới 16 người chết vì ung thư. Ám ảnh nhất vẫn là khu vực dân cư đông đúc trước đây sát nhà máy thì nay chẳng còn hộ dân nào sinh sống do đã chết hết vì bệnh ung thư hoặc đã chuyển đi nơi khác. Nơi đó bây giờ lại mọc lên cả trăm lò gạch xả khói gây hại môi trường, cùng với tổ hợp phân lân nung chảy và Nhà máy Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao trước đây vẫn chưa thôi gây họa về lâu dài” – PGS-TS Trần Văn Dần kể.

 

Phải đến tận nơi và làm kỹ càng

 

Khảo sát trước đây của Viện Y học lao động và Vệ sinh môi trường (Bộ Y tế) cho thấy xã Thạch Sơn bị ô nhiễm bụi hô hấp, khí HF vượt nồng độ cho phép từ 2,5 đến 64 lần; nước ăn uống, sinh hoạt nhiễm axide; đất nhiễm nhiều kim loại nặng...

 

PGS-TS Trần Văn Dần cảnh báo: “Ô nhiễm môi trường sẽ dễ dẫn tới hàng loạt bệnh tật khác và có thể gây ảnh hưởng lâu dài. Nếu tại các dự án xây dựng nhà máy không có đánh giá tác động môi trường kỹ càng trong việc gây ảnh hưởng tới sức khỏe người dân và hướng dẫn người dân cách tự phòng tránh bệnh thì hậu quả về lâu dài thật khó đoán định”.          

 

Trong khi đó, bà Trương Thị Mai, Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội, cho biết chương trình giám sát ô nhiễm tại các khu chế xuất, nhà máy, làng nghề đã được phê chuẩn.

 

“Chuyện ở Thạch Sơn đã được đưa ra từ nhiệm kỳ Quốc hội khóa trước nhưng tới nay vẫn chưa có những giải pháp cụ thể, thiết thực. Tôi nghĩ rằng đoàn giám sát tới đây phải đến tận nơi và làm kỹ càng tại các khu vực ô nhiễm không chỉ ở Thạch Sơn mà nhiều nơi khác. Bên cạnh đó, phải ngay lập tức đưa ra những quyết sách cụ thể để bảo vệ và ngăn chặn kịp thời các tác động xấu ảnh hưởng tới đời sống, sức khỏe của người dân” - bà Mai nói.