Nhọc nhằn đời ngư dân

Dọc bờ biển Đà Nẵng có những quán “cà phê thuyền trưởng”, “cà phê ngư dân” mà vào đó, người ta có thể nghe đủ chuyện về biển khơi. Từ những buổi cà phê sáng bên cảng cá Thọ Quang, quận Sơn Trà - Đà Nẵng, tôi được nghe nhiều câu chuyện của thuyền trưởng và ngư dân, mới hiểu phần nào những nỗi nhọc nhằn của đời đi biển. Cha truyền con nối, bao đời nay họ bám biển chỉ với nguyện ước: “Cầu trời cho sóng yên, biển lặng”.

Cận kề cái chết

Ra khơi, dù đã mang theo các thiết bị cần thiết để cảnh báo thời tiết xấu nhưng ngư dân vẫn lo âu. “Năm 2008, bão Chanchu đã cướp đi sinh mạng của mấy chục người ở làng chài này đó thôi! Thời tiết mà, ai biết trước được” - ngư dân Nguyễn Xuân Thép thổ lộ. Khi đã cách bờ cả trăm hải lý, nhiều ngư dân dạn dày kinh nghiệm mới đoán non, đoán già được thời tiết, dựa vào các thiết bị định vị mà cho tàu quay về khi có bão. Thế nhưng, những cơn bão bất ngờ luôn là nỗi ám ảnh thường trực của ngư dân.

Hai ngư dân trẻ nhất là Trần Văn Sen (15 tuổi) và Nguyễn Thanh Toàn (18 tuổi) sợ đến phát khóc và thề sẽ bỏ biển nếu được cứu sống. Mọi người cố gắng trấn tĩnh và chỉ biết cầu nguyện... Sau 2 ngày lênh đênh trên biển với cái chết luôn cận kề, họ quyết định cho 3 ngư dân khỏe nhất chèo thúng chai vào bờ gọi người ứng cứu. Sau đó, một tàu cá đã phát hiện và ra cứu sống 10 ngư dân. Về đến đất liền, tất cả đều ngã quỵ nhưng vẫn gượng cười trước may mắn của mình.

Sau chuyến đi biển nhớ đời ấy, tuy giữ được mạng sống nhưng thuyền trưởng Út trở nên trắng tay. Hơn 20 năm đi biển, ông Út tích góp mua được chiếc tàu trị giá hơn 800 triệu đồng, giờ đã tiêu tan. Thuyền trưởng Út vẫn đang chờ vay vốn mua tàu để tiếp tục ra khơi. Ông khẳng định: “Nghề của mình, mình vẫn làm, không bao giờ bỏ được”. Với ông và những ngư dân nơi đây, mưu sinh trên biển vẫn là cái nghiệp, dẫu nhọc nhằn, thậm chí có khi phải đánh đổi cả tính mạng nhưng họ vẫn quyết tâm bám biển.

Cô đơn, thiếu thốn

Trên những chuyến đi biển dài ngày, có khi kéo dài đến 3-4 tháng, nhiều ngư dân phải chịu cảnh lẻ loi trên sóng nước. Câu mực là một trong những công việc vất vả nhất của ngư dân, khi tàu phải đi xa và ở lại hàng tháng trời. Tàu đến nơi, neo lại và mỗi người một thúng chai tản ra khắp hướng. Ban đêm là thời gian thuận lợi để ngư dân câu mực. Tuy nhiên, những lúc ấy, họ một mình phải đối mặt với màn đêm trên sóng nước, chỉ với ngọn đèn dầu le lói để phát tín hiệu.

Tàu cập bến bình an, đầy ắp cá tôm là niềm mong mỏi của ngư dân

Không chỉ đối mặt với sự thất thường của thời tiết, nhiều lúc ngư dân cũng dở khóc dở cười với những chuyện không lường trước. Đã từng có nhiều người trong những chuyến đi xa bị bệnh hiểm nghèo bất ngờ. Sợ nhất vẫn là đau ruột thừa, chẳng thế nào về kịp đất liền khi khoảng thời gian về đến nhà đã mất 2-3 ngày. Thế nên lúc ấy, những ngư dân đi chung tàu thường ngậm ngùi nhìn bạn tàu đau đớn ra đi mà vô phương cứu chữa.

Anh Nguyễn Xuân Thép từng chứng kiến người bạn của mình trút hơi thở cuối cùng trên chiếc tàu khi mới vừa ra khơi chuẩn bị thả lưới. “Lúc ấy, mọi người gấp rút nhổ neo cho tàu quay trở về đất liền với hy vọng mong manh cứu sống được người bạn. Thế nhưng, đường quay về đất liền mất hơn 2 ngày mà đau ruột thừa thì phải được phẫu thuật gấp. Chúng tôi đành nuốt nước mắt nhìn người bạn đau đớn vật vã rồi mất đi” - anh Thép ngậm ngùi.

Những cái chết như thế đã khiến nhiều ngư dân có lúc phải chùn chân. Thế nhưng, vì gánh nặng cơm áo, vì nặng tình với biển cả, họ vẫn ra khơi mà chưa biết ngày mai sẽ ra sao.

Nỗi lo gặp tàu “lạ”

Mỗi chuyến đi biển gặp sự cố phải cho tàu quay lại bờ hoặc ra khơi mà thất thu, nhiều chủ tàu phải bù lỗ hàng chục đến cả trăm triệu đồng, chưa kể các ngư dân cũng trắng tay. Chủ tàu Lê Tám, ở làng cá Nại Hiên Đông, cho biết những chuyến đi biển gần đây, ông thường xuyên bị lỗ. “Không có kinh phí tu bổ tàu và đồ nghề nên năng suất đạt được thấp, lỗ hoài” - ông Tám giải thích.

Lo thì lo nhưng ngư dân vẫn cương quyết rằng không thể để mất vùng biển chủ quyền của mình một cách vô lý. Họ khẳng định vẫn bám biển để mưu sinh, bởi đó là nghề nghiệp bao đời nay. “Tàu Trung Quốc không biết điều, mình càng lùi, họ lại càng lấn tới” - ngư dân Trần Văn Bảy bức xúc.

Mỗi ngày không ra khơi, chủ tàu, thuyền trưởng, ngư dân vẫn ngồi lại với nhau. Họ cùng bàn bạc những hướng đi mới để đỡ đi phần nào nỗi vất vả, nhọc nhằn. Khó khăn, gian nan làm người đi biển dạn dày lên. Ở những ngư dân mộc mạc đó, sự gắn bó với biển chính là sự quyết tâm cao để họ bám trụ với nghề. Rồi còn những nguyện ước về một vùng biển bình yên, để khi ra khơi, ngư dân được nhẹ lòng mà quên đi vất vả…