Ông Gaddafi phạm tội gì?

Chống nhân loại ?

Ông Gaddafi cũng không phải là người duy nhất ở Libya bị ICC “chiếu tướng”. Ngoài trát bắt ông Gaddafi, ICC cũng phát hai lệnh bắt khác đối với Saif al-Islam, con trai trưởng của bà vợ hai ông Gaddafi và thủ trưởng cơ quan tình báo Abdallah al-Sanussi, em rể nhà lãnh đạo Libya, với cùng tội danh.

Cả ba người trong gia đình ông Gaddafi, theo hồ sơ công tố của ICC, “đã lên kế hoạch, ra lệnh và tham gia những cuộc tấn công nhắm vào thường dân” ở thủ đô Tripoli, thành phố Benghazi (hiện nằm trong tay phe nổi dậy) và thành phố Misrata kể từ ngày 15-2 cho đến “ít nhất” ngày 28-2.

Thông cáo của ICC do bà Sanji Monageng, Chánh án ICC, đọc hôm 27-6, cho biết tòa án này đã thu thập được những “chứng cứ hợp lý” để tin rằng cả ba nghi phạm “chịu trách nhiệm về những vụ giết hại, bắt bớ và giam cầm hàng trăm người biểu tình là thường dân và những người bất đồng chính kiến với tư cách là người gián tiếp hoặc đồng phạm tội”.

Phong trào biểu tình đòi dân chủ dân sinh chống chính quyền ông Gaddafi khởi đầu từ tháng 2 năm nay tiếp theo sau cuộc Cách mạng Hoa lài ở Tunisia và những cuộc nổi dậy của dân chúng ở Ai Cập và ở các  nước Ả Rập khác. Sau đó là cuộc nội chiến giữa phe nổi dậy tập hợp dưới ngọn cờ Hội đồng Quốc gia chuyển tiếp (CNT)  và chính quyền ông Gaddafi.

Theo thông cáo của ICC, hậu quả là có hàng ngàn thường dân bị giết, gần 650.000 dân Libya chạy ra nước ngoài và 243.000 người chạy giặc trong nước. Ông Moreno-Ocampo tố cáo ông Gaddafi đích thân ra lệnh đàn áp thẳng tay những người biểu tình và bất đồng chính kiến.

Saif al-Islam, theo trưởng công tố ICC, tuy không có tên trong chính phủ nhưng trên thực tế đóng vai trò thủ tướng Libya, là người tổ chức tuyển mộ  lính đánh thuê máu lạnh giết hại dân lành. Còn Abdallah al-Sanussi, cánh tay mặt của ông Gaddafi, là người đứng ra tổ chức những cuộc đàn áp đẫm máu.

Thông cáo ICC nhấn mạnh rằng  “việc bắt giữ các nghi phạm là cần thiết nhằm ngăn cản họ dùng quyền lực tiếp tục phạm các tội thuộc quyền tài phán của tòa án”.

Công cụ của phương Tây

Đài truyền hình Mỹ CNN ngày 28-6 dẫn lời ông Moreno-Ocampo cho biết ICC đang tìm cách cáo buộc thêm cả ba người nói trên tội khuyến khích quân lính hiếp dâm  đàn bà con gái phe địch nhưng chưa  tìm thấy đủ chứng cứ.

Theo tuần báo Pháp Le Nouvel Observateur, trước khi ICC phát lệnh bắt, ngay trong ngày chủ nhật (26-6 ), Libya đã bác bỏ thẩm quyền  của ICC. Ông Moussa Ibrahim, người phát ngôn của Chính phủ Libya, tuyên bố ICC đã “nhắm vào người châu Phi một cách bất công mà không đếm xỉa gì đến những tội ác của NATO  ở Afghanistan, Iraq và bây giờ ở Libya”.

Ai bắt?

Đáng chú ý là ngày 28-6, ông Moreno-Ocampo chính thức kêu gọi những người cộng sự của ông Gaddafi bắt ông này để giao nộp cho ICC kèm theo lời đe dọa nếu không thực hiện có thể bị ICC truy tố.

Tòa án ICC cũng không yêu cầu lực lượng quốc tế hoạt động ở Libya bắt giữ các nghi phạm. Do đó, NATO đã nói rõ trong một cuộc họp báo hôm 28-6 ở Naples -Ý, nơi ban chỉ huy chiến dịch không kích Libya đặt trụ sở, rằng NATO sẽ không bắt ai vì đó không phải là nhiệm vụ của tổ chức này. n

Kỳ tới: Không giết được thì bắt