Chuyên gia hàng hải ASEAN họp về biển Đông

Khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường của Mỹ USS Chung-hoon cập cảng tại đảo Palawan (Philippines). Ảnh: AFP

Hai nhà ngoại giao cấp cao Philippines, đề nghị không nêu tên, nói với hãng thông tấn AP rằng Bắc Kinh phản đối cuộc họp 2 ngày này. Họ còn cho biết thêm Bắc Kinh đặt câu hỏi vì sao ASEAN bàn về các tranh chấp với tư cách một khối trong khi đa số thành viên không phải là nước đòi yêu sách. Lâu nay, Trung Quốc vẫn theo đuổi các cuộc đàm phán song phương với từng quốc gia có tranh chấp, bao gồm Brunei, Malaysia, Philippines và Việt Nam.

Việc giải quyết tranh chấp “có thể mất nhiều thế kỷ” - Phó Tổng thống Philippines Jejomar Binay thừa nhận trong khi trao đổi với các phóng viên sau bài diễn văn khai mạc hội nghị. Ông lưu ý rằng vùng biển - với hơn một nửa các siêu tàu chở dầu đi qua - đã “trở thành nguồn gốc gây căng thẳng, đe dọa an ninh” của không chỉ tuyến đường biển quan trọng mà cả trong khu vực và thế giới.

Bản dự thảo tuyên bố sẽ đưa ra sau cuộc họp đã cho thấy tất cả những người tham gia có chiều hướng ủng hộ đề nghị của Manila, xem nó “phù hợp với luật pháp quốc tế”. Họ sẽ thúc giục các nước có tranh chấp “gặp gỡ nhau và thăm dò khả năng xác định” những vùng tranh chấp cho những dự án chung.

Đề xuất của Philippines bao gồm việc phác họa các hòn đảo đang tranh chấp có thể được phi quân sự hóa và trở thành một “khu vực hòa bình, tự do, hữu nghị và hợp tác”. Một khi các vùng tranh chấp được vạch rõ, những bên liên quan có thể quyết định rút quân đội của họ, thay vào đó là các lực lượng dân sự đồng thời đưa ra cam kết về kế hoạch nghiên cứu chung, luyện tập chống thảm họa để xây dựng lòng tin.