Xuất bản Sát thủ đầu mưng mủ: Phớt lờ cơ quan quản lý

Như Báo Người Lao Động đã đưa tin, cuốn sách Sát thủ đầu mưng mủ đã sớm được thu hồi sau khi có sự can thiệp của cơ quan quản lý Nhà nước cao nhất của ngành xuất bản. Sai phạm của Nhà Xuất bản (NXB) Mỹ thuật và đối tác liên kết là Công ty Nhã Nam khi xuất bản cuốn sách này đã quá rõ ràng. Nhưng điều đáng nói, sai phạm này không phải hiếm gặp mà là chuyện rất phổ biến trong hoạt động xuất bản hiện nay.

Không thèm nộp lưu chiểu

Điều đáng nói là khi cuốn Sát thủ đầu mưng mủ phát hành rộng rãi, nhiều tờ báo đã lên tiếng phê phán về nội dung cuốn sách, Cục Xuất bản có công văn yêu cầu thu hồi thì NXB Mỹ thuật mới có động thái nói trên.

Trước áp lực của dư luận, ngày 24-10, Cục Xuất bản đã có Công văn số 3184 gửi NXB Mỹ thuật yêu cầu kiểm tra thông tin và có văn bản yêu cầu đối tác ngừng phát hành cuốn sách này để thẩm định nội dung. Đồng thời yêu cầu NXB này nộp ngay lưu chiểu cuốn sách trên theo quy định của Luật Xuất bản. Ông Nguyễn Kiểm, Cục trưởng Cục Xuất bản, khẳng định NXB Mỹ thuật không hề nộp lưu chiểu cuốn này theo luật định.

Tự tung tự tác

Ông Nguyễn Kiểm thừa nhận nhiều NXB thường xuyên làm theo cách phát hành xong mới nộp lưu chiểu, đến khi bị nhắc nhở mới hoàn tất các thủ tục theo quy định. Theo người đứng đầu cơ quan quản lý Nhà nước cao nhất về xuất bản, muốn biết cụ thể có bao nhiêu cuốn sách xuất bản đã nộp lưu chiểu chắc phải làm cuộc tổng điều tra thị trường. “Số liệu đầu sách thường căn cứ vào kế hoạch đăng ký nhưng cũng có đơn vị chỉ thực hiện 30% - 40% kế hoạch, cho nên khó đối chiếu cụ thể” - ông Kiểm cho biết.

Theo đánh giá của Bộ Thông tin - Truyền thông, sau 6 năm thi hành Luật Xuất bản, vấn đề liên kết trong hoạt động xuất bản đang vượt khỏi tầm kiểm soát của chính các NXB cũng như các cơ quan quản lý Nhà nước. Đó là tình trạng nhiều NXB yếu năng lực dẫn tới việc buông lỏng quản lý, không tuân thủ đúng quy trình biên tập và đọc, duyệt bản thảo, duyệt phát hành; không thể giám sát đối tác liên kết, thậm chí phó thác hoàn toàn sản phẩm liên kết cho đối tác quyết định. Đã xuất hiện trường hợp NXB có tới 9/10 xuất bản phẩm được thực hiện theo hình thức này và sai phạm xảy ra thường do liên kết. Ông Nguyễn Đức Hùng, Giám đốc NXB Quân đội Nhân dân, cho biết thực tế đã có trường hợp NXB “bán” giấy phép cho đối tượng liên kết chỉ với giá “bèo” 300.000 đồng. Cũng chính vì sự “tự hạ thấp” của một số NXB đã khiến đối tác liên kết lạm quyền, tự tung tự tác, không nghiêm túc thực hiện cam kết trong hợp đồng như tự tăng số lượng in, thay đổi tên và nội dung bản thảo, không nộp lưu chiểu…

Lỗ hổng quản lý quá lớn

Vấn đề liên kết trong hoạt động xuất bản đang vượt khỏi tầm kiểm soát của chính các NXB cũng như các cơ quan quản lý Nhà nước

Ông Nguyễn Kiểm cho rằng Cục Xuất bản không phải là con đê để ngăn mọi dòng nước bẩn. Luật Xuất bản đã quy định rõ giám đốc NXB chịu trách nhiệm trước pháp luật về xuất bản phẩm của mình chứ không phải Cục Xuất bản. Ông Kiểm bức xúc: “Mọi người trước nay vẫn nhầm lẫn về chức năng, thẩm quyền. Nhiều người chất vấn tôi, tại sao Cục Xuất bản lại cấp phép cho cuốn sách này, cuốn sách kia, nhưng thực chất thì cục không có chức năng cấp phép, cũng không có chức năng ngăn chặn từ khâu bản thảo, đến khi họ nộp lưu chiểu thì mới đến trách nhiệm của Cục Xuất bản. Nếu phát hiện có sai phạm, Cục Xuất bản sẽ xử lý theo luật”.