Tăng cường tin cậy chiến lược

Diễn ra trong bối cảnh nước Mỹ đang vận động bầu cử tổng thống (TT) và TQ chuẩn bị họp đại hội lần thứ 18 Đảng Cộng sản với khả năng ông Tập Cận Bình sẽ kế nhiệm Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Hồ Cẩm Đào, giới quan sát cho rằng chuyến thăm là khúc dạo đầu với ý nghĩa làm quen giữa các nhà lãnh đạo hai cường quốc Trung – Mỹ.

Chuyến thăm của ông Tập Cận Bình diễn ra một năm sau chuyến thăm Mỹ chính thức của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào mà trong cuộc hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Trung tại Nhà Trắng, TT Barack Obama đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ hợp tác chiến lược Mỹ - Trung. Tuy nhiên, trong năm qua, quan hệ giữa hai nước liên tục gặp sóng gió do bất đồng về hàng loạt vấn đề từ chính sách tiền tệ, thương mại đến các vấn đề quốc tế như Iran, Syria, kể cả vấn đề chiến lược Mỹ quay trở lại khu vực châu Á - Thái Bình Dương.

Trong bối cảnh như vậy, giới quan sát cả ở Bắc Kinh và Washington cho rằng chuyến thăm của ông Tập Cận Bình không nhằm tạo sự đột phá trong quan hệ song phương mà chỉ là “chuyến thăm làm quen giữa lãnh đạo hai bên!”.

Trước ngày lên đường thăm Mỹ, ông Tập Cận Bình đã “đánh tiếng” nói rõ về quan điểm của mình trong bài trả lời phỏng vấn báo Washington Post: “Quan hệ Trung – Mỹ đã trở thành một trong những mối quan hệ song phương quan trọng, năng động và đầy hứa hẹn nhất trong thế giới ngày nay. Một quan hệ Trung – Mỹ lành mạnh, ổn định là cốt yếu đối với hai nước cũng như đối với hòa bình, ổn định và phồn vinh của khu vực châu Á – Thái Bình Dương và cả thế giới”.

Theo Tân Hoa Xã, trong cuộc hội đàm với TT Barack Obama tại Nhà Trắng cũng như trong các cuộc tiếp xúc với giới lãnh đạo chính trị Mỹ, ông Tập Cận Bình nhiều lần nhấn mạnh TQ và Mỹ “cần tăng cường sự tin cậy chiến lược và tôn trọng các lợi ích cốt lõi của mỗi nước”. Ông nói: “Thiếu tin tưởng lẫn nhau thì không thể hoàn thành bất cứ việc gì”.

Không phải ngẫu nhiên mà báo chí Mỹ nhận xét ông Tập Cận Bình “quyết tâm đầu tư cho sự tin cậy giữa hai nước Trung-Mỹ, một sự đầu tư mang tính chiến lược!”. Trước thềm chuyến thăm Mỹ của ông Tập Cận Bình, Thứ trưởng Ngoại giao TQ Thôi Thiên Khải công khai thừa nhận tình trạng “thiếu hụt niềm tin” giữa hai nước chẳng khác gì sự thiếu hụt trong cán cân thương mại!

Giới quan sát Mỹ cũng rất lo lắng về sự “thiếu hụt niềm tin” giữa hai nước Trung-Mỹ. Trong cuộc hội đàm với Phó Chủ tịch Tập Cận Bình, TT Barack Obama đã tỏ ra bức xúc về những vấn đề tồn đọng chưa tìm được lối thoát trong quan hệ giữa hai nước; đặc biệt là thâm hụt cán cân thương mại Mỹ- TQ (295 tỉ USD năm 2011). TT Mỹ nói với ông Tập Cận Bình: “Chúng ta cần hướng tới nhận thức cơ bản rằng mối quan hệ hợp tác dựa trên nền tảng tôn trọng, tin tưởng lẫn nhau không chỉ mang lại lợi ích cho Mỹ và TQ mà còn cho cả thế giới”.

Đài BBC bình luận về kết quả chuyến thăm Mỹ của ông Tập Cận Bình: “Chuyến thăm chỉ là chuyến đi tìm hiểu” và “làm quen” nên khó chờ đợi một kết quả nào quan trọng mang tính đột phá mà kết quả này phải dựa trên nỗ lực từ hai phía trong 10 năm tới.