Chống ngập: “Đuổi” nước ra ngoại thành

Đường Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh-TPHCM) thường xuyên bị ngập sâu khi có mưa và triều cường

Chống chỗ này, ngập chỗ khác

Theo Trung tâm Điều hành Chương trình chống ngập nước TP (gọi tắt là Trung tâm Chống ngập), đến cuối năm 2011, toàn TP có 31 điểm ngập, dự kiến trong năm 2012 sẽ xóa 10 điểm, 21 điểm còn lại đến cuối năm 2015 sẽ được xóa sạch. Tuy một số khu vực trước đây vốn thường xuyên bị ngập nặng như đường Ung Văn Khiêm, Xô Viết Nghệ Tĩnh, Nguyễn Hữu Cảnh (quận Bình Thạnh), Lương Định Của (quận 2), Nguyễn Văn Luông (quận 6) đã được xóa ngập, thế nhưng một số điểm mới ngay chính trên những tuyến đường này lại phát sinh.

Theo các nhà chuyên môn, tình trạng trên không phải là xóa ngập mà là sự di chuyển các điểm ngập từ khu vực này đến khu vực khác. Một số khu vực như đường Trần Hưng Đạo (quận 1), Nơ Trang Long, Nguyễn Xí (quận Bình Thạnh)… tình trạng ngập cũng có thể diễn ra trong mùa mưa tới. Theo PGS - TS Hồ Long Phi, Giám đốc Trung tâm Quản lý nước và Biến đổi khí hậu TPHCM, tổng thời gian ngập ở TPHCM đạt 30 ngày mỗi năm, độ sâu ngập là 0,15 m đến 0,3 m, tối đa có thể lên 0,6 m. Nếu tính theo số liệu trên, hiện TP có trên 100 điểm ngập.

Không chỉ dừng lại ở đó, số điểm ngập do mưa và triều cường ở TP trong tương lai còn có xu hướng gia tăng, mức độ ngập năm sau cao hơn năm trước khoảng 1 cm. Một trong những nguyên nhân dẫn đến việc ngập ở TPHCM là do sự thiếu đồng bộ giữa các dự án chống ngập, do sự sụt lún đất hằng năm. Theo ông Hồ Long Phi, hằng năm TP bị sụt lún từ 2 - 3 cm, thủy triều năm sau luôn cao hơn năm trước trên 1 cm dẫn đến hệ thống tiêu thoát nước bị cản trở. Trong khi đó, hệ thống các công trình chống ngập của TP ngày càng lỗi thời và trở nên quá tải, nhất là những lúc có mưa lớn kết hợp với triều cường, xả lũ.

Khu vực nào sẽ ngập nặng?

Chỉ một cơn mưa trái mùa với vũ lượng không lớn vào trưa 21-3 nhưng đã gây ngập nhiều tuyến đường ở TPHCM, do đó, sẽ khó lường trước điều gì xảy ra khi TPHCM bước vào mùa mưa 2012.

Theo nhận định của ông Hồ Long Phi, tình trạng ngập ở khu vực nội thành TPHCM như quận 1, 3, 5 sẽ giảm đáng kể trong năm tới vì hệ thống thoát nước ngày càng hoàn chỉnh hơn. Tuy vậy, một số quận, huyện ngoại thành như quận 9, Thủ Đức, quận 2, quận 7 và một số khu vực thuộc quận 4, quận 6 và quận 8 vẫn bị ngập. Nguyên nhân là do những quận này có địa hình thấp, diện tích mặt nước như ao hồ, kênh rạch trước đây vốn là nơi để chứa và tiêu thoát nước mỗi khi có mưa hoặc triều cường nhưng do ảnh hưởng quá trình đô thị hóa, lấn chiếm để xây dựng nhà ở, công trình nên bị san lấp, thu hẹp.

Chẳng hạn quận 2, trước đây vốn là khu vực trũng, hệ thống đất trống, ao hồ nhiều nhưng hiện hệ thống nhà cao tầng mọc lên ngày càng nhiều nên diện tích mặt nước bị thu hẹp. Cùng với quận 2 là quận 7, vốn trước đây là những khu vực trũng, hệ thống kênh rạch dày đặc nhưng với quá trình đô thị hóa, khu đô thị mới Phú Mỹ Hưng mọc lên nên đã “ăn” mất một diện tích lớn vốn là khu vực chứa nước cho TP nói chung và quận 7 nói riêng. Những khu vực thấp như đường Huỳnh Tấn Phát và một số tuyến đường xương cá cắt ngang tuyến đường này cũng sẽ bị ngập theo. Ngoài ra, những khu vực sát bờ sông cũng sẽ bị ngập do nước đổ dồn từ nơi cao xuống nơi thấp. Đó là chưa nói đến quá trình tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng và đặc biệt là sự sụt lún ngày càng gia tăng dẫn đến mặt bằng ngày càng thấp, trong khi nước dâng do ngập, triều cường ngày càng cao và luôn đạt kỷ lục mới.

Kỳ tới: Chồng chéo dự án chống ngập