Gã si tình nặng nghiệp cầm ca: Lăng xê Thanh Nga

NSƯT Thanh Nga lúc sinh thời. Ảnh tư liệu của NSND Viễn Châu

Cải lương Thật và Đẹp

Ngày tôi về, Đoàn Việt kịch Năm Châu bắt đầu diễn các tuồng: Dân chúng trước pháp luật, Tuyết băng và bạo lực, Cách Lan Phương Tử, Gió ngược chiều… Anh Năm Châu lấy tích tuồng từ các sách truyện của Pháp, Anh để chuyển thể cải lương và bắt đầu khai sáng trào lưu cải lương Thật và Đẹp.

Một lần, thấy tôi mân mê cuốn tuồng của anh, lật tìm những bài bản để gạch nhịp rồi lẩm bẩm ca, Năm Châu hỏi: “Tía nó có thích viết tuồng không?”. Thấy tôi gật đầu, anh nói: “Sao tía nó không thử?”. “Tui có thích nhưng nghĩ mình không đủ sức”. “Chưa thử sao biết không đủ sức. Tía nó rành bài bản, có khiếu văn chương, bước đời ít nhiều đã trải qua sóng gió... Viết đi, tui sẽ góp ý” - anh khích lệ.

Chính anh Năm Châu đã cho tôi niềm tin vào khả năng để tự tin thử sức. Tôi đi theo chủ trương của anh - sân khấu cải lương phải thật và đẹp. Điểm tựa của tôi là đọc và biết chắt lọc những nét đẹp từ tiểu thuyết văn chương. Tôi say mê đọc những tác phẩm của các tác giả nổi tiếng và tập hành văn theo sự tinh túy mà mình chắt lọc được. Từ kho tàng này, tôi đem vào kịch bản, đưa vào bài ca vọng cổ, cố gắng nâng chất văn học lên để những tinh hoa đượm thêm hồn quê, rứt tim nhỏ máu mà đi vào lòng công chúng mộ điệu.

Kịch bản đầu tay ở giai đoạn chuyên nghiệp mà tôi đã viết là Nát cánh hoa rừng. NS Kim Cúc lúc đó đóng vai chánh, anh Năm Châu đọc rồi cho hát liền, không sửa một chữ, còn vỗ vai tôi khen: “Tía nó viết được đó, tiếp đi!”.

“Tía nó” ra riêng

Cố NSƯT Thanh Nga, NSND Phùng Há và NS Hữu Phước trong vở Đời cô Lựu (ảnh Huỳnh Công Minh)

Sau Nát cánh hoa rừng, tôi có động lực để viết thêm nhiều tuồng trên sân khấu Đoàn Việt kịch Năm Châu: Con Tấm - con Cám, Đường ra biên ải, Bến đò ma, Hờ hững ai xui thiếp phụ chàng… NS Kim Cúc khoái cách hành văn trong bài vọng cổ của tôi, bảo chỉ đọc qua một lần là thuộc làu, rằng dường như tôi “đi trong gan, trong ruột của người ca”. Tôi thì nghĩ khác, chính vì cái tên Viễn Châu đã khiến tôi phải tự trọng với ngòi bút của mình.

Năm 1955, tôi đã có được tên tuổi, được anh em NS tín nhiệm, uy tín ngày càng khẳng định. Các hãng dĩa và bầu đoàn tìm tới mời tôi về ký công tra (hợp đồng) làm tác giả thường trực. Thấy tôi còn phân vân, anh Năm Châu vỗ vai: “Tía nó ra riêng đi, đã tới lúc phải tự đứng mà tung hoành cái tài của mình”. Tôi rất mừng và cảm động.

Tạo cú đột phá cho Thanh Nga

Cố NSƯT Thanh Nga (ảnh do SG Viễn Châu cung cấp)

NSƯT Thanh Nga chúc mừng HCV triển vọng Thanh Tâm 1966 - NS Phượng Liên (ảnh do NS Phượng Liên cung cấp)

Kỳ tới: Út Trà Ôn và Tình anh bán chiếu

Khi “đệ nhất danh ca” Út Trà Ôn đầu quân về hãng dĩa Hồng Hoa, chủ hãng kêu tôi tới bảo: “Anh Mười ký hợp đồng độc quyền với mình, vậy anh mau viết bài ca để thu, phải làm cho thị trường náo động”. Thế là Tình anh bán chiếu ra đời…