Thuê nông dân... làm đường cao tốc!

Ngày 6-6, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng đã chủ trì hội nghị bàn biện pháp đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án đường cao tốc với sự tham gia của nhà thầu nước ngoài. Hàng loạt bất cập, yếu kém trong việc triển khai xây dựng đường cao tốc đã được vạch ra mà nguyên nhân chính thuộc về phía các nhà thầu.

Các dự án đều chậm

Theo Cục Quản lý xây dựng và Chất lượng công trình giao thông (Bộ GTVT), 3 dự án đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai, TPHCM - Long Thành - Dầu Giây và Hà Nội - Hải Phòng có gần 90% khối lượng xây lắp do các nhà thầu nước ngoài trúng thầu và thực hiện. Mặc dù Bộ GTVT đã liên tục đốc thúc, kịp thời tháo gỡ nhiều khó khăn nhưng hiện các dự án này vẫn đang trong tình trạng chậm tiến độ.

Dự án đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai dài 244 km với tổng mức đầu tư 19.984 tỉ  đồng.  7/8 gói thầu của  dự án này thuộc về nhà thầu nước ngoài, trong đó 6 gói thầu của nhà thầu Hàn Quốc  (Posco 3 gói thầu, Keangnam 2 gói thầu, Doosan 1 gói thầu)  và một gói thầu của nhà thầu Trung Quốc (Gauxing). Dù dự án được khởi công từ tháng 9-2009 nhưng đến nay giá trị sản lượng do các nhà thầu nước ngoài thực hiện mới đạt gần 27%.

Đánh giá về các dự án,  Cục Quản lý xây dựng và Chất lượng công trình giao thông cho rằng một số nhà thầu đã thi công không đúng chỉ dẫn kỹ thuật, công tác kiểm soát chất lượng nội bộ của các nhà thầu chưa nghiêm túc. Còn theo ông Mai Tuấn Anh, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đầu tư Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), nguyên nhân chủ yếu dẫn tới tình trạng thi công rùa bò là do các nhà thầu yếu kém trong quá trình tổ chức, quản lý thi công.

Đổ lỗi cho... thời tiết

Được mời lên phát biểu, đại diện các nhà thầu Keangnam, Posco lần lượt kể lể những khó khăn để giải thích cho tiến độ chậm chạp của dự án đường cao tốc: Thời tiết ở Việt Nam quá khắc nghiệt, mưa nhiều...   Bộ trưởng Đinh La Thăng cắt ngang: “Không thể viện lý do đó được. Chẳng lẽ khi tham gia đấu thầu, các nhà thầu không cân nhắc, tìm hiểu kỹ lưỡng về thời tiết ở Việt Nam hay sao?”.

Ông Francisco Javier de Bonifar, tư vấn trưởng thuộc đơn vị tư vấn giám sát của dự án đường cao tốc Hà Nội - Lào Cai, thừa nhận các nhà thầu, tư vấn đều thuộc các đơn vị nước ngoài nên mất rất nhiều thời gian để tìm hiểu thủ tục, quy trình ở Việt Nam. Do không có quy định chặt chẽ nên các nhà thầu nước ngoài thoải mái ký các hợp đồng với các nhà thầu phụ Việt Nam, dẫn tới không kiểm soát nổi tiến độ thi công. Điển hình là nhà thầu Doosan ký kết với 20 nhà thầu phụ kém năng lực, dẫn đến tiến độ thi công không bảo đảm.

Đại diện các nhà thầu và Đại sứ quán Hàn Quốc tại Việt Nam cho rằng việc các dự án đường cao tốc chậm tiến độ là điều đáng tiếc và đồng loạt kiến nghị điều chỉnh thời gian hoàn thành dự án.

Trả lời cụ thể,  Bộ trưởng Đinh La Thăng bác đề xuất điều chỉnh thời gian hoàn thành dự án Hà Nội - Lào Cai. Ông Thăng khẳng định năm 2013 phải hoàn thành dự án này. “Nhà thầu nào không hoàn thành đúng tiến độ thì phải chịu trách nhiệm” - Bộ trưởng Thăng dứt khoát.

Ông Thăng cho rằng đây là những dự án có vốn tài trợ của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), của Chính phủ các nước, của tình hữu nghị giữa Việt Nam và các nước  nên có thể coi đây là dự án của danh dự, thể diện quốc gia, phải làm hết sức nghiêm túc, đàng hoàng.  Bộ trưởng Đinh La Thăng cho biết sẽ kiến nghị ADB cần có quy định cụ thể trong việc lựa chọn nhà thầu và giá thầu. Không thể để nhà thầu thiếu năng lực thi công rồi thuê cả nông dân tham gia làm đường cao tốc như hiện nay.