Philippines - Mỹ xích lại gần

Tàu Trung Quốc đã được phái đến khu vực bãi cạn Scarborough. Ảnh: ASW

Đại sứ Philippines ở Washington, ông Jose Cuisia, nhận định: “Cuộc gặp gỡ giữa hai TT Aquino và Obama sẽ tạo nền tảng cho tương lai của quan hệ đối tác chiến lược giữa Philippines và Mỹ”. Đại sứ Cuisia cho biết TT Aquino cũng sẽ gặp các nghị sĩ cấp cao của Mỹ để bàn về hợp tác kinh tế và quốc phòng song phương cũng như đường lối của Mỹ đối với châu Á - Thái Bình Dương và phương cách tăng cường quan hệ đồng minh giữa hai nước.

Theo hãng tin Reuters, Philippines nằm trong chính sách đặt khu vực châu Á - Thái Bình Dương vào trung tâm chiến lược an ninh và kinh tế của Mỹ. Chiến lược tăng cường sự hiện diện quân sự của Mỹ ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương đã được đẩy nhanh dưới thời TT Obama như một cách phản ứng trước thực tế TQ nhanh chóng hiện đại hóa quân sự. Với mục đích nâng cao năng lực quân sự để bảo vệ quyền lợi của mình ở các vùng tranh chấp trên biển Đông, Manila đã trông chờ vào Washington để có được tàu chiến, máy bay và các khí tài khác.

“Chúng tôi đã làm việc với phía Philippines về việc hiện đại hóa quân sự cho giai đoạn 12-13 năm. Điều duy nhất thay đổi hiện nay là tính cấp bách của vấn đề và tính nghiêm túc mà Philippines thể hiện dưới thời TT Aquino” - ông Walter Lohman, chuyên gia về Đông Nam Á, nhấn mạnh. Sự cấp bách của Manila lúc này xuất phát từ tình trạng căng thẳng kéo dài với TQ tại khu vực bãi cạn Scarborough (TQ gọi là đảo Hoàng Nham).

Thế nhưng, Mỹ hiện giữ lập trường trung lập về các vấn đề lãnh thổ ở biển Đông. Washington đã đưa ra đường lối ngoại giao đa phương để giải quyết các tranh chấp. Chuyên gia về an ninh Đông Nam Á, ông Don Weatherbee, thừa nhận: “Washington hiện trong tình thế khó xử khi phải giữ cân bằng nhiều quyền lợi quan trọng của Mỹ với TQ, với Đông Nam Á. Đây không chỉ là vấn đề quan hệ Mỹ -  Philippines. Đây còn là vấn đề bảo đảm an ninh ở Đông Á và châu Á - Thái Bình Dương”.

Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao TQ Lưu Vi Dân ngày 6-6 tuyên bố tàu của Chính phủ TQ vẫn còn hiện diện trong vùng biển đảo Hoàng Nham để giúp đỡ các ngư dân nước này tại đây. Ông cho biết như trên để đáp lại thông tin cho rằng TQ và Philippines đều đã đồng ý rút tàu ra khỏi khu vực này. Ông Lưu Vi Dân cũng xác nhận rằng con tàu cuối cùng của phía Philippines đã rời khỏi khu vực trên vào ngày 3-6. Ngoài ra, ông Lưu khẳng định phía TQ sẽ tiếp tục đàm phán với Philippines về cách giải quyết vụ việc liên quan đến đảo Hoàng Nham và cải thiện mối quan hệ song phương.