Thương lái Trung Quốc lại giở trò

Trung Quốc (TQ) là một trong những thị trường nhập nhiều gạo của Việt Nam kể từ đầu năm đến nay. Tuy nhiên, gần đây, việc làm ăn với TQ đang gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí ảnh hưởng xấu đến uy tín chất lượng gạo Việt Nam trên trường quốc tế.

Bất thường

Khoảng 4 tháng đầu năm 2012, thương lái TQ ùn ùn tìm đến vựa lúa ĐBSCL. Họ đến tận các địa phương tìm mua gạo chất lượng cao, gạo thơm. Các thương lái này còn vào trực tiếp nhà máy của doanh nghiệp (DN) xuất khẩu gạo của Việt Nam ký hợp đồng, mở L/C nhập chính ngạch.

Thu mua lúa xuất khẩu tại đồng bằng sông Cửu Long. Ảnh: NGỌC TRINH

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), từ đầu năm đến nay, VFA đã ký hợp đồng xuất khẩu với các thương nhân TQ gần 1,2 triệu tấn gạo chất lượng cao (gạo 5% tấm) và gạo thơm (cao gấp 4 lần so với 252.000 tấn ký mua cả năm 2011). Trong đó,  VFA đã xuất khẩu được khoảng 700.000 tấn. Tuy nhiên, gần đây, tình hình thu mua gạo của thương lái TQ lắng xuống một cách bất thường. Không còn cảnhthương lái TQ tìm mua gạo ráo riết như trước, thậm chí nhiều hợp đồng còn bị hủy.

 

Nhiều DN trong ngành gạo cho biết từ giữa tháng 5 đến nay, việc xuất khẩu gạo sang TQ qua đường tiểu ngạch đã chậm hẳn lại so với trước. Cả gạo 5% tấm lẫn 25% tấm đều ùn ứ trong các kho. Tiến độ giao gạo sang TQ bị chậm lại có nguyên nhân ở khả năng giao nhận hàng. Nỗi lo lớn nhất trong việc xuất khẩu gạo sang TQ hiện nay vẫn là nguy cơ bị từ chối nhận khi hàng đã tới cảng của họ hoặc bị khách hàng TQ hủy hợp đồng.

Cố ý

Với giá gạo trắng khoảng 8.000 – 8.500 đồng/kg, nếu trộn 50% vào gạo thơm và bán dưới mác gạo thơm thì thương nhân TQ sẽ lợi 1/3 giá. Tuy nhiên, theo giới chuyên môn phân tích, thương lái TQ không chú trọng nhiều vào lợi ích kinh tế mà chủ yếu nhằm hạ uy tín gạo của Việt Nam; thậm chí còn phá hoại nền sản xuất gạo chất lượng cao, cụ thể là gạo thơm đang được xây dựng khá thành công gần đây.

“May mà mình phát hiện, ngăn chặn kịp thời, nếu không thì sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị trường xuất khẩu gạo của Việt Nam” - ông Phong nhìn nhận. Ông Phong cho rằng chính sách thu mua gạo của thương lái TQ rất đáng phải lưu ý. Họ liên tục thay đổi quyết định như dừng mua rồi đột ngột mua trở lại. Cách làm này nhằm mục đích làm hạ giá lúa gạo của Việt Nam xuống.