Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF - khai mạc tại Campuchia ngày 12-7) là một diễn đàn đối thoại về an ninh, được lập ra từ năm 1994 với 3 nhiệm vụ trọng tâm: Thúc đẩy cơ chế đối thoại cũng như tham vấn về các vấn đề an ninh, chính trị trong khu vực; xây dựng lòng tin; phát triển ngoại giao phòng ngừa (preventive diplomacy). Hiện ARF thực hiện nhiệm vụ xây dựng lòng tin là chính.
Một trong những chủ đề đáng chú ý của ARF lần này là vấn đề biển Đông. ARF vốn được vận hành dựa trên sự đồng thuận của các thành viên nên dù không muốn đưa chuyện biển Đông ra thảo luận đa phương, Trung Quốc vẫn không thể ngăn các nước khác đề cập nội dung này (tại ARF).
Bằng chứng là tại hội đàm song phương trước khi ARF diễn ra một ngày giữa 2 bộ trưởng ngoại giao Việt Nam và Trung Quốc, phía Việt Nam đã nêu quan điểm nhất quán về biển Đông: Kêu gọi giải quyết tranh chấp bằng luật pháp quốc tế, thông qua đàm phán ngoại giao; phản đối Trung Quốc thành lập thành phố Tam Sa và mời thầu quốc tế 9 lô dầu khí nằm trong vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam.
Cũng dịp này, trong ngày 12-7, bên lề Hội nghị các ngoại trưởng ASEAN, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã gặp ngoại trưởng các nước ASEAN và cũng nêu rõ lập trường của Mỹ về vùng biển tranh chấp này.
Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh bắt tay người đồng cấp Mỹ Hillary Clinton tại phiên khai mạc
Hội nghị thượng đỉnh Đông Á, bên lề Hội nghị ngoại trưởng ASEAN lần thứ 45, tại Campuchia
Như vậy, ARF là dịp để Việt Nam và Philippines tranh thủ sự ủng hộ của các thành viên ASEAN cũng như các nước đối tác dự diễn đàn. Các đối tác này cũng gửi thông điệp đề nghị Trung Quốc kiềm chế.
Về Bộ Quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC), tại ARF, các thành viên ASEAN đạt được sự nhất trí chung nhất. Hiện dự thảo của COC đã được ASEAN cơ bản nhất trí, làm tiền đề để đàm phán với Trung Quốc, hy vọng sẽ kết thúc trước tháng 11 năm nay.
Đây là một quá trình gian truân bởi lẽ Trung Quốc cho rằng COC không phải là công cụ để giải quyết tranh chấp trên biển Đông. Để đạt được mục tiêu sớm hoàn tất đàm phán COC giữa ASEAN và Trung Quốc, các nước trong ASEAN phải đoàn kết hơn.
Một vấn đề khác tưởng như nằm ngoài ARF nhưng thật sự có liên quan mật thiết, đó là sự hiện diện của quân đội Mỹ trên biển Đông. Thực tế, điều này đã khiến Trung Quốc dè dặt hơn trong các hoạt động quân sự. Tuy nhiên, Trung Quốc sẽ không vì thế mà thoái chí trong việc sử dụng các đòn phép chính trị để thực hiện chủ đích của mình.
Giới quan sát viên quốc tế cho rằng Việt Nam nên duy trì những cách làm mà Việt Nam đang tiến hành. Một là, duy trì sự đoàn kết cao độ trong nước và xây dựng năng lực phòng thủ độc lập ở biển Đông bằng cách từng bước hiện đại hóa hải quân, đồng thời phát triển lực lượng cảnh sát biển. Philippines cũng đang thực hiện chiến lược bảo vệ lãnh thổ qua việc hiện đại hóa lực lượng vũ trang và tăng cường “bắt tay” với Mỹ.
Hai là, Việt Nam (cũng như Philippines) phải nỗ lực nhiều hơn nữa để thu phục được sự ủng hộ của nội khối ASEAN, chẳng hạn, vận động hải quân các nước trong khối hợp tác chặt chẽ hơn trong tuần tra vùng biển của mình và của nhau.
Trung Quốc đang theo đuổi chiến lược chia rẽ và xâm chiếm (divide and conquer strategy). Bởi vậy, cũng theo giới quan sát quốc tế, Việt Nam và Philippines cần chứng minh cho thế giới biết rằng mình là nạn nhân chứ không phải chủ động gây căng thẳng. Nên “vừa đàm vừa đấu” với Trung Quốc bằng những bước đi ngoại giao mạnh mẽ.
và quét mã QR
Bình luận (0)