Người bệnh bị “móc túi” 2 lần

Theo một số người bệnh, nếu tính toán đủ, hiện nay khi vào viện, người bệnh đã phải trả phí 2 lần khi sử dụng một dịch vụ.

Hơn 5 năm qua, kể từ khi bị phát hiện bệnh lý cơ tim, năm nào bà Lại Thị Nhớ (62 tuổi, ở Yên Bái) cũng phải đến Bệnh viện (BV) Bạch Mai (Hà Nội) vài lần để tái khám và mua thuốc. Mới đây nhất, khi thanh toán viện phí, bà Nhớ không khỏi băn khoăn vì ngoài số tiền đồng chi trả 20% viện phí, bà còn phải đóng thêm 300.000 đồng để chụp MRI (chụp cộng hưởng từ) và 15.000 đồng cho dịch vụ siêu âm.

 

Thắc mắc với nhân viên y tế, bà Nhớ mới vỡ lẽ, đó là phần chênh lệch mà người bệnh phải đóng do giá của BHYT thấp hơn giá thu từ thiết bị xã hội hóa (thiết bị do các cá nhân, tổ chức bên ngoài đưa vào BV khai thác).

Theo lãnh đạo BV Bạch Mai, nhiều máy móc hiện đại, đắt tiền ở đây như PET/CT, chụp CT Scanner 64 dãy đến 128 dãy, CT Scanner 256 dãy, X-quang kỹ thuật số…, được đầu tư từ nguồn xã hội hóa. Vì là nguồn xã hội hóa nên giá một lần siêu âm của BV này đã tăng từ 20.000 đồng lên 35.000 đồng.

 

Thậm chí, có dịch vụ, bệnh nhân phải trả thêm lên đến tiền triệu. Đơn cử như dùng dao gamma mổ sọ não, giá BV xây dựng là 45 triệu đồng, BHYT chi trả 30 triệu đồng, phần còn lại 15 triệu đồng do bệnh nhân đóng. Hay kỹ thuật chụp PET/CT, giá BV xây dựng là 28 triệu đồng, BHYT chi trả 21 triệu đồng, người bệnh phải đóng thêm 7 triệu đồng…

 

Ông Lê Văn Quân, Phó Giám đốc BV K Trung ương, cho biết nhiều trang thiết bị sử dụng trong BV là từ nguồn xã hội hóa, trong đó có máy chụp CT cắt lớp. Hiện tại, giá cơ quan bảo hiểm thanh toán cho người bệnh BHYT thấp hơn 200.000- 300.000 đồng so với giá nhà cung cấp thiết bị yêu cầu. Để người bệnh bớt đi phần nào gánh nặng của viện phí, BV đang “ép” thu theo giá bảo hiểm. Thế nhưng, đầu tháng 9 tới, giá chụp CT cắt lớp sẽ phải tăng vì 2 thiết bị mà BV đang sử dụng đều từ nguồn xã hội hóa. Nếp ép quá,  đối tác liên kết ngừng cung cấp dịch vụ, bệnh nhân sẽ chịu thiệt”- ông Quân phân trần. 

Bệnh viện “ăn chia”,bệnh nhân thanh toán 

Dù cơ quan chức năng khẳng định người bệnh không phải đóng thêm bất kỳ khoản tiền nào khi tăng viện phí, ngoài phần đồng chi trả, các chi phí vật tư và hóa chất… nhưng thực tế, người bệnh vẫn phải trả một khoản chênh lệch lớn do BV sử dụng các thiết bị được đầu tư dưới hình thức xã hội hóa. Theo đại diện BHXH Việt Nam, hiện nay, hiếm có BV nào ở tuyến tỉnh và Trung ương mà không có thiết bị được đầu tư từ nguồn xã hội hóa.

 

Ông Lê Văn Phúc, Ban Thực hiện chính sách BHYT (BHXH Việt Nam), cho biết mặt tích cực của thiết bị xã hội hóa là người bệnh được thụ hưởng dịch vụ tốt hơn nhưng bên cạnh đó, nó cũng làm tăng chi phí khám - chữa bệnh của người bệnh. Do đó, cần phải có cơ quan làm nhiệm vụ điều tiết để tránh tình trạng lạm dụng các dịch vụ từ nguồn xã hội hóa.

 

“Chẳng hạn với những dịch vụ đắt tiền như CT Scanner 256 dãy hay chụp PET/CT giá gần 30 triệu đồng/lần chụp, cần có tiêu chí cụ thể, trường hợp nào mới được chỉ định dùng để hạn chế tăng chi phí cho người bệnh cũng như tăng chi của quỹ BHYT”- ông Phúc đề nghị.

Ông Lý Ngọc Kính, Phó Chủ tịch Hội Kinh tế y tế, cho rằng không phủ nhận những hiệu quả của việc xã hội hóa công tác khám - chữa bệnh. Tuy nhiên, áp lực phải thu hồi vốn nhanh trong liên doanh, liên kết, góp vốn lắp đặt trang thiết bị, sẽ dẫn đến tình trạng lạm dụng xét nghiệm, lạm dụng thuốc, kỹ thuật cao gây thiệt hại cho người bệnh và mất cân đối quỹ BHYT.

Những cảnh báo của ông Kính hoàn toàn có lý khi mà trong nhiều lần kiểm tra một số tỉnh bội chi hoặc có nguy cơ bội chi quỹ BHYT, cơ quan bảo hiểm đã phát hiện nhiều chỉ định dịch vụ kỹ thuật bằng máy móc xã hội hóa quá mức cần thiết ở không ít cơ sở y tế. “Nhiều nơi lạm dụng chẩn đoán hình ảnh với các dịch vụ đắt tiền như MRI, CT scanner, siêu âm 3- 4D... Thậm chí, có BV còn yêu cầu bệnh nhân đi chụp MRI lúc nửa đêm để tận dụng hết công suất của máy”- một đại diện BHXH Việt Nam nói.  

 

Thận trọng xã hội hóa trong y tế Ông Lý Ngọc Kính cho rằng xã hội hóa trong y tế khác với các loại hình như văn hóa, thể thao… bởi trong những lĩnh vực này, người dân có quyền lựa chọn nhưng với người bệnh, dù muốn hay không, họ phải chi trả cho những dịch vụ do thầy thuốc chỉ định. Nhiều ý kiến cho rằng lạm dụng thiết bị xã hội hóa có thể khiến BV công dần trở thành nơi kinh doanh hợp pháp trên sức khỏe của người bệnh. Hiện nay, nhà đầu tư thiết bị thường hướng đến là các BV lớn, có nguồn thu dồi dào bởi ở đó vốn đầu tư các máy móc xã hội hóa có thể được thu hồi chỉ sau vài tháng đưa vào sử dụng.