Chú trọng quyền con người

* Phóng viên: Ông nghĩ sao khi tại phiên thảo luận về dự thảo Hiến pháp sửa đổi vừa qua, nhiều đại biểu Quốc hội (QH) cho rằng còn nhầm lẫn giữa quyền con người và quyền công dân, thậm chí  nhiều quyền con người đã bị xem nhẹ, vi phạm?

- TS Đinh Xuân Thảo: Đúng là một số đại biểu có góp ý về quyền con người quy định trong Hiến pháp. Cụ thể là đề nghị tách rành mạch, rõ ràng quyền con người và quyền công dân. Như Hiến pháp hiện hành quy định có chỗ là “mọi người”, có chỗ là “công dân”. Ngay cả quy định “mọi người” thì người Việt Nam rất khác người nước ngoài đang sống tại Việt Nam.

Hiến pháp quy định những quyền cơ bản của công dân và Nhà nước phải tạo điều kiện thực thi. Bên cạnh đó, một số quyền cơ bản của công dân có thể hạn chế với 2 điều kiện: liên quan đến lợi ích quốc gia, quốc phòng - an ninh và cộng đồng lớn…

Có thể nói Hiến pháp sẽ là sự cam kết để Nhà nước ban hành các luật nhằm bảo đảm quyền công dân và con người được thực thi.

TS Đinh Xuân Thảo: “Quy định trong Nghị định 71/CP vừa ban hành về xe “chính chủ” là vi hiến”. Ảnh: THẾ DŨNG

* Phần quyền lực mà người dân giữ lại cụ thể là gì, thưa ông?

- Phần nhân dân giữ lại cho mình là quyền lực trực tiếp trong việc quản lý Nhà nước, xã hội. Chúng ta phải nhấn mạnh việc quy định trưng cầu ý dân. Điều này, Hiến pháp cũ quy định rồi nhưng không có luật để cụ thể hóa. Trong dự thảo, ở chương 2 về quyền cơ bản của con người và công dân, những nội dung này được thể hiện bằng luật.

* Tình trạng vi hiến phạm vào quyền con người trong thời gian qua xuất phát từ “lỗ hổng” nào là chính?

- Khi nói vi hiến, người ta thường nghĩ ngay đến sự vi phạm từ hệ thống pháp luật và văn bản dưới luật. Từ đó có những hành vi xử lý, thực thi theo văn bản pháp luật đã vi hiến. Ví dụ, hành vi CSGT “ách” xe của người dân lại vì lý do “chính chủ” theo Nghị định 71/CP vừa ban hành đang gây nhiều tranh cãi chính là vi hiến.

Một quy định ban hành không thuận lòng dân và quá đột ngột như vậy rõ ràng là khó khả thi. Hơn nữa, nếu lực lượng chức năng chỉ nhắm vào việc phải đi xe “chính chủ” thì hoàn toàn không đúng. Việc họ không sang tên đổi chủ, mua bán không được cơ quan có thẩm quyền chứng thực khi bị kiện đòi lại xe thì họ phải chịu. Để lấp khoảng trống mà cơ quan quản lý buông lỏng suốt thời gian qua thì cần biện pháp khác thay vì phạm vào quyền của người dân.