“Chiến dịch Porto Seguro” ở Brazil

6 quan chức cao cấp sa lưới

“Xì-căng-đan Mensalão” (tiếng Bồ Đào Nha có nghĩa là “lương tháng lớn”) được mô tả là vụ tham nhũng chính trị táo bạo nhất từ trước tới nay ở Brazil,  suýt làm chính phủ ông Lula sụp đổ năm 2005. Trong khi đó, vụ tham nhũng bị phanh phui gần đây dưới trào bà Rousseff liên quan đến đường dây bán những dự án công được chính phủ phê chuẩn cho các doanh nghiệp để đổi lấy “tiền lại quả”.

Thứ sáu tuần rồi, thực hiện “chiến dịch Porto Seguro”, Cảnh sát Liên bang (PF) Brazil đã khám xét nhiều cơ quan chính phủ ở thủ đô Brasilia và thành phố Sao Paulo, tịch thu máy tính và tài liệu liên quan đến vụ bán dự án công kể trên. Trong số các cơ quan này có văn phòng thứ trưởng Bộ Tư pháp Jose Weber de Hollande Alves.

Trong số các quan chức cộm cán dính vào đường dây tham nhũng nói trên, đáng chú ý có cựu thư ký riêng của tổng thống Lula, bà Rosemary Noronha. Chính bà này là người  tiến cử 3 anh em nhà Vieira vào cơ quan nhà nước. Bà đang bị điều tra về tội lạm quyền và chủ mưu vụ làm báo cáo giả nói trên. Tuần rồi, bà Noronha đã bị Tổng thống Rousseff cách chức.

Roberto Troncon Filho, Giám đốc PF Sao Paulo, cho biết “chiến dịch Porto Seguro” đã được khởi động hồi tháng 3-2011 sau khi một viên chức tòa án dân sự được gợi ý trả  150.000 USD để làm báo cáo giả giúp một doanh nghiệp xây dựng cảng hàng không trúng thầu. Viên chức này đã nhận trước 1/3 số tiền nhưng sau đó thấy hối hận nên báo cáo lại cho PF.

Phiên tòa thế kỷ

Tệ tham nhũng ở Brazil có tiếng là “thâm căn cố đế” và những ông quan tham - vì nhiều lý do tế nhị - chưa bao giờ bị xử đến nơi đến chốn. Tổng thống Lula là người đề ra chiến dịch chống tham nhũng quyết liệt đã mở phiên tòa xét xử vụ “xì-căng-đan Mensalão” từ năm 2005. Vụ án này kéo dài từ đó đến đầu tháng này mới có kết quả bước đầu nhờ sự quyết liệt của Tổng thống Dilma Rousseff.

Vụ tham nhũng chính trị Mensalão bùng nổ sau khi hạ nghị sĩ Roberto Jefferson tiết lộ trên nhật báo Folha de Sao Paulo ngày 6-6-2005 chuyện  PT trả hằng tháng 30.000 real (khoảng 12.000 USD vào thời điểm đó) cho một số đồng nghiệp Đảng Lao động Brazil (PTB) trong liên minh cầm quyền PT và PTB để các vị này bỏ phiếu ủng hộ mọi văn bản của PT tại hạ viện. Jefferson tố cáo đích danh Delubio Soares, thủ quỹ PT, là người đưa ra chủ trương này. Tiền lấy từ quỹ các doanh nghiệp cánh hẩu của chính phủ.

Tuy nhiên, người cầm đầu xì-căng-đan tham nhũng chính trị này là Jose Dirceu, một chính khách chống chính quyền quân phiệt nổi tiếng, đồng sáng lập PT và cánh tay mặt của tổng thống Lula, năm nay 66 tuổi. Cương vị cao nhất của ông là chánh văn phòng phủ tổng thống (hàm bộ trưởng).

Dirceu là một trong 37 bị cáo bao gồm cựu bộ trưởng, chính khách, doanh nhân và lãnh đạo ngân hàng bị xét xử tại Tòa án Tối cao Brazil kể từ tháng 8-2012. Riêng Dirceu ra tòa từ ngày 17-9  về tội rửa tiền và trích hàng triệu  đồng real (nội tệ) tiền công quỹ trái phép  cùng tiền của tư nhân để mua phiếu ở quốc hội từ năm 2003 đến 2005. Ngày 9-10-2012,  Dirceu bị kêu án 10 năm 10 tháng tù, bị phạt 676.000 real. Jose Genoino, nguyên chủ tịch Đảng PT và thủ quỹ PT Delubio Suares cũng bị kêu án từ 2 năm đến 12 năm tù. Cả 3 đều từng là cố vấn thân cận của ông Lula.

Có một chi tiết thú vị: Sau khi bà Noronha bị cách chức để điều tra, theo hãng thông tấn Reuters, ông Lula tuyên bố: “Tôi đã bị đâm sau lưng”. Bà Rousseff vốn được xem là học trò xuất sắc của ông Lula. Chính ông đã đem uy tín và ảnh hưởng của mình ủng hộ bà Rousseff tranh cử tổng thống năm 2010.

Kỳ tới: Bảng “danh sách Lagarde” ở Hy Lạp