Buồn cho cổ vật ngàn năm tuổi

Hơn 5 tháng qua, kho cổ vật được nhận định là trị giá hàng chục tỉ đồng từ con tàu cổ vẫn nằm im dưới đáy biển thôn Châu Thuận, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn - Quảng Ngãi.

 Chưa biết ngày khai quật

Tại vùng biển nơi có con tàu cổ vật hằng ngày vẫn có những con tàu của lực lượng bảo vệ túc trực, các tàu cá của ngư dân địa phương thì không được phép lại gần. Phía trong bờ, trại dã chiến được dựng lên để lực lượng bộ đội biên phòng, công an bố trí người canh giữ 24/24 giờ.

Với nhiều người dân ở đây, con tàu cổ vật giống như một niềm mơ ước thoảng qua trên vùng quê nghèo sát biển. “Thiệt tình bây giờ chúng tôi mong con tàu mau chóng được đưa đi, để ở đó người dân chúng tôi cũng chẳng được gì. Chỉ mong lúc khai quật, chúng tôi được kêu làm việc để kiếm ngày công” - anh Nguyễn Thanh Hải, ngư dân địa phương, nói.

Theo ông Nguyễn Thanh Hùng, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh, thăm dò tàu cổ vật có khoảng 40.000 hiện vật, trị giá tới 54 tỉ đồng nhưng chi phí khai quật đã gần 41 tỉ đồng. Dù sao đây cũng là tài sản thuộc về người dân. “Tôi nghĩ vấn đề là Nhà nước khai quật xong sẽ đem cổ vật đi đâu, có trích lại cho địa phương hay không. Nếu Nhà nước khai quật cổ vật trích lại một phần giá trị như lộc của biển cho người dân chúng tôi làm đường, xây trường thì có lẽ tốt hơn, người dân sẽ hưởng ứng và đồng lòng” - ông Hùng nói.

Ông Nguyễn Đăng Vũ, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi, cho biết nếu cổ vật được khai thác xong sẽ được trưng bày tại bảo tàng, còn xác con tàu cũng sẽ được khai quật để phục vụ công tác nghiên cứu. Còn việc trích lại cho địa phương hay không vẫn chưa thể nói được vì cổ vật sau khi bán đấu giá, trả chi phí doanh nghiệp mới tính chuyện đó.

Theo ông Vũ, hiện nay vẫn chưa thể nói chính xác được ngày nào sẽ khai quật tàu cổ vật. “Chúng tôi đang làm hợp đồng về tỉ lệ phân chia hiện vật sau khi khai thác với đơn vị khai quật, còn các khâu khác đã hoàn thành. Khi nào có hợp đồng phân chia hiện vật xong sẽ tiến hành khai quật” - ông Vũ nói.

Chờ di dời

Sau hàng chục năm không được tu sửa, Bảo tàng tỉnh Khánh Hòa xuống cấp trầm trọng và hơn khoảng 10.000 hiện vật, 5.000 tư liệu, hình ảnh lịch sử, trong đó có những hiện vật quý hiếm như: di chỉ Văn Tứ Đông (có niên đại 3.500 năm), bình núm vú (có niên đại 2.000 năm) thuộc vào hàng “độc nhất vô nhị” ở Việt Nam... rơi vào cảnh vật vờ, chờ di dời.         

Quy hoạch “treo” Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Người Lao Động, năm 2003, UBND tỉnh Khánh Hòa đã phê duyệt dự án đầu tư nâng cấp bảo tàng tỉnh với kinh phí 8 tỉ đồng. Tuy nhiên, công trình vừa khởi động đã tạm ngưng với lý do dự án chưa xứng tầm. Năm 2005, UBND tỉnh tiếp tục cho phép đầu tư xây dựng bảo tàng mới tại vị trí Nhà khách 378, phía Nam cầu Trần Phú (Nha Trang). Tuy nhiên, phương án này cũng không được thực hiện. Đến đầu năm 2006, UBND tỉnh lại quyết định nâng cấp bảo tàng tại vị trí cũ nhưng đã 6 năm qua, dự án vẫn còn… trên giấy. Ông Nguyễn Tâm, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Khánh Hòa, cho biết ngay cả ban giám đốc cũng không biết bảo tàng sẽ xây dựng ở chỗ nào vì còn phải chờ quy hoạch của UBND tỉnh. Bảo tàng tỉnh Khánh Hòa nhếch nhác, đìu hiu Ảnh: KỲ NAM