Hệ lụy từ khai thác titan

Đến nay, Bình Định có 31 đơn vị được cấp giấy phép khai thác, chế biến và xuất khẩu titan với sản lượng đăng ký lên đến 620 tấn quặng titan/năm; trong đó chủ yếu tập trung ở các xã ven biển của 2 huyện Phù Cát và Phù Mỹ.

10 người chết vì titan

Không chỉ vậy, tình trạng khai thác titan không đúng quy định còn cướp đi sinh mạng của nhiều người dân trong vùng. Những hố titan đang khai thác hoặc sau khai thác không hoàn lấp đã trở thành những cái bẫy gây chết người. Theo nhiều người ở xã Mỹ Thành, trong 5 năm qua, tại đây đã có hơn 10 người chết liên quan đến khai thác titan; trong đó có 6 người do bị rơi xuống hố khai thác titan.

Bên cạnh đó, tình trạng vi phạm trong hoạt động khai thác, chế biến titan xảy ra trong một thời gian dài nhưng các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương dường như chưa có giải pháp xử lý hữu hiệu.

Ông Đặng Trung Thành, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên - Môi trường Bình Định, cho biết kết quả kiểm tra mới đây cho thấy phần lớn DN khai thác titan ở tỉnh đều có sai phạm. Trong đó, sai phạm phổ biến là báo cáo đánh giá tác động môi trường không nêu thời gian khai thác, công suất thiết bị, số lượng thiết bị khai thác; các báo cáo đánh giá tác động môi trường không đề cập việc giám sát chất phóng xạ trong nước; nhiều DN không thực hiện giám sát môi trường chất thải, giám sát môi trường xung quanh theo quy định; không đăng ký nguồn chất thải nguy hại, quản lý chất thải nguy hại và xả nước thải không đúng quy định.

Ngoài ra, tại các khu vực khai thác, chế biến titan, không khí bị ô nhiễm vượt từ 4,5 - 6,2 lần so với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng không khí…

Khu kinh tế thành “sa mạc”

Năm 2007, khi mới ra đời, với tổng diện tích 1.325 ha, khu kinh tế (KKT) Nhơn Hội được xem là một điểm sáng về đô thị công nghiệp - dịch vụ - du lịch của tỉnh Bình Định và vùng kinh tế trọng điểm miền Trung. Rất nhiều lần, trên các diễn đàn và báo chí, UBND tỉnh Bình Định đã công bố danh mục các DN đăng ký đầu tư vào KKT Nhơn Hội đến 3,5 tỉ USD.

Để trở thành điểm sáng, thời gian qua, ngân sách Nhà nước đã đầu tư hàng ngàn tỉ đồng xây dựng hạ tầng phục vụ cho KKT này. Ngoài ra, nhiều nhà đầu tư, kinh doanh hạ tầng cũng đã “đổ” vào KKT Nhơn Hội hơn 2.000 tỉ đồng để xây dựng cơ sở hạ tầng.

Thế nhưng, gần 7 năm trôi qua, 3,5 tỉ USD hứa hẹn đầu tư vẫn chỉ là con số trên giấy. Vì vậy, KKT Nhơn Hội hiện không khác gì một “sa mạc”. Theo Ban Quản lý KKT Nhơn Hội, tính đến cuối năm 2012, KKT này thu hút được 37 dự án đầu tư với vốn đăng ký 33.582 tỉ đồng, lấp khoảng 10% diện tích nhưng hiện chỉ có 8 dự án đi vào hoạt động. Theo nhận định của một chuyên gia kinh tế, với tốc độ thu hút đầu tư như vậy thì đến 100 năm nữa KKT Nhơn Hội vẫn chưa được lấp đầy.