Hugo Chavez - Ngôi sao sáng mãi

Gần 2 năm chiến đấu với căn bệnh ung thư ác nghiệt, Tổng thống (TT) Hugo Chavez đã trút hơi thở cuối cùng vào chiều 5-3 khi chưa tròn 59 tuổi sau 14 năm lãnh đạo đất nước Venezuela. Ông ra đi vĩnh viễn gần 3 tháng sau lần xuất hiện cuối cùng trước công chúng. Điều mãn nguyện nhất đối với ông có lẽ là được nhắm mắt xuôi tay trên quê hương của mình khi vừa mới từ Cuba trở về nước hồi tháng 2 vừa qua.

Nhà vô địch

Hugo Chavez là nhà lãnh đạo Mỹ Latin có ảnh hưởng nhất thuộc thế hệ của ông. Cái chết của ông Chavez ảnh hưởng đến không chỉ đối với Venezuela mà còn khắp cả Mỹ Latin và bên ngoài khu vực. Đặc biệt, theo đài BBC, sự ảnh hưởng của nỗi mất mát này sẽ còn được cảm nhận một cách sâu sắc ở Cuba, Bolivia và Ecuador - những đồng minh thân cận nhất của Hugo Chavez  trong khu vực. Chavez cũng  là nhân vật tiên phong của điều ông gọi là “chủ nghĩa xã hội thế kỷ XXI”. Theo hệ tư tưởng này, ông tập trung vào thực hiện công cuộc cải cách xã hội chủ nghĩa như một phần của dự án xã hội được biết đến với tên gọi Cách mạng Bolivar, gồm thi hành hiến pháp mới, quốc hữu hóa một số ngành công nghiệp then chốt, tăng kinh phí cho y tế và giáo dục, giảm đáng kể nghèo đói.

Thông tin cập nhật liên tục về sức khỏe của ông trong những ngày gần đây dường như nhằm mục đích chuẩn bị tinh thần cho nhân dân Venezuela đón nhận tin xấu nhất này. Giờ đây, Hugo Chavez chỉ còn là một nhân vật mang tính biểu tượng khi cuộc cách mạng ở Venezuela thiếu vắng ông, con người hoạch định và kiến tạo tất cả. Thế nhưng, hàng triệu người ủng hộ ông ở Venezuela sẽ phần nào được an ủi không phải vì cuộc đảo chính năm 2002 đã thất bại hay vì kết quả bầu cử vừa qua mà vì chỉ sức khỏe yếu kém mới có thể buộc Chavez phải rời xa họ mãi mãi. Điều đó có nghĩa là TT của họ đã không chịu khuất phục trước bất kỳ thế lực nào.

Theo báo The Christian Science Monitor, Chavez từng được mệnh danh là nhà vô địch của các nạn nhân bất công trên thế giới và của người nghèo Venezuela. Ông đã thành lập Liên minh Bolivar gồm các nước Mỹ Latin cánh tả để chống lại sức mạnh của các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB) và đã cung cấp nguồn dầu mỏ dồi dào với giá rẻ sang các nước Trung Mỹ cũng như vùng Caribbean vốn phụ thuộc vào nhập khẩu. Điều này cũng chính là để thực hiện ước mơ của Simon Bolivar, vị anh hùng vĩ đại, nhà lãnh đạo độc lập Mỹ Latin.

TT Iran Mahmoud Ahmadinejad còn gọi TT Chavez là nhà vô địch trong cuộc chiến tranh chống chủ nghĩa đế quốc. Trước thông tin về cái chết của TT Chavez, Ngoại trưởng Ecuador chia sẻ: “Chính phủ Ecuador bày tỏ sự đoàn kết trước nỗi mất mát không thể chịu đựng này, làm cho nhân dân Venezuela và cả khu vực sống trong tang tóc. Đồng thời, chúng tôi gửi lời chia buồn sâu sắc đến gia đình nhà vô địch quá cố của Mỹ Latin”.

Chính khách vĩ đại

Các nhà phân tích cho rằng cái chết của ông Hugo Chavez có thể làm biến đổi thế cân bằng chính trị ở Mỹ Latin, đồng thời có thể  ảnh hưởng đến kinh tế khu vực khi Venezuela hiện đang bán dầu mỏ với giá thấp hơn thị trường cho các nước láng giềng, đặc biệt là ở vùng Caribbean.

Vấn đề đặt ra trước hết là ai sẽ nối nghiệp ông ở Venezuela? Theo hiến pháp Venezuela, một cuộc bầu cử sẽ được tổ chức trong vòng 30 ngày để chọn TT mới. Có 2 nhân vật nhiều khả năng kế nhiệm ông Chavez là Phó TT Nicolas Maduro và thủ lĩnh phe đối lập Henrique Capriles, người chủ trương ôn hòa. Phó TT Maduro, 50 tuổi, có ưu thế là đã được chính ông Chavez chọn lựa làm người kế nhiệm mình. Thế nhưng, cho dù ai sẽ trở thành TT kế tiếp, một điều không thể phủ nhận rằng cái bóng to lớn của TT Chavez đã che phủ đất nước Venezuela một thời gian khá lâu, khó có thể vượt qua. Đại sứ Nga tại Liên Hiệp Quốc, ông Vitaly Churkin, nhận định ông Chavez là một chính khách vĩ đại đối với đất nước ông, Mỹ Latin và cả thế giới.

Suốt 14 năm qua, theo đài CNN, Chavez là một người công khai chỉ trích chủ nghĩa tư bản của Mỹ và cũng là người đã kiếm được hàng tỉ USD từ việc bán dầu cho Mỹ. Ông là người theo chủ nghĩa dân túy, được người này kính trọng trong khi người khác thù ghét. Tuy nhiên, điều chắc chắn là TT Venezuela là một chiến binh: Năm 2012, thậm chí ông đã có thể đánh bại căn bệnh ung thư. Tiếc rằng căn bệnh quái ác đã tái phát…

Bản thân Hugo Chavez đã tin chắc rằng số phận của ông là lãnh đạo Venezuela, biến nước này trở thành lá cờ đầu trong khu vực chống lại sự ảnh hưởng của Mỹ. Nhà văn Gabriel Garcia Marquez từng đưa ra nhận xét rằng có 2 con người đối lập bên trong Chavez: “Một con người luôn may mắn có được cơ hội cứu nguy cho đất nước. Con người kia là kẻ ảo tưởng, có thể bị lịch sử ghi nhận như một nhân vật chuyên quyền”.

Kỳ tới: Di sản để lại