xem thêm
An Giang
Bình Dương
Bình Phước
Bình Thuận
Bình Định
Bạc Liêu
icon 24h qua
Đăng nhập
icon Đăng ký gói bạn đọc VIP

Tăng tham nhũng, lo ngại hối lộ

Bài và ảnh: TÔ HÀ

Đặc điểm nổi bật của PCI 2012 là các địa phương không có sự đột phá, sụt giảm chất lượng điều hành chung, còn các doanh nghiệp thì hiệu quả kinh doanh giảm sút và tỏ ra bi quan...

Ngày 14-3, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã công bố Báo cáo Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2012. Đây là báo cáo có nhiều nội dung gây bất ngờ nhất trong tổng số 8 bản báo cáo đã được công bố những năm gần đây.

img
Tại buổi công bố PCI ở Hà Nội sáng 14-3, lần đầu tiên không có địa phương nào được đánh giá có chất lượng điều hành xuất sắc

Bi quan

Đặc điểm nổi bật của PCI 2012 là các địa phương không có sự đột phá, sụt giảm chất lượng điều hành chung, còn các doanh nghiệp (DN) thì hiệu quả kinh doanh giảm sút và tỏ ra bi quan về triển vọng kinh doanh.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó trưởng Ban Pháp chế VCCI, cho biết nhìn chung, bảng điểm của các tỉnh đều giảm, trung bình chỉ còn 56,2 điểm so với mức 59,1 điểm đạt được năm 2011. Đây là lần đầu tiên không có địa phương nào đạt ngưỡng 65 điểm để được đánh giá có chất lượng điều hành xuất sắc.
Đặc biệt, năm nay cũng không có địa phương nào tạo được sự đột phá trong điều hành. Khoảng cách giữa các tỉnh nhóm trên với các tỉnh nhóm dưới đang thu hẹp dần vì nhóm dưới của năm trước đang nỗ lực để cải thiện môi trường đầu tư nhưng nhóm trên lại chật vật tiến lên do những cải cách dễ làm như lao động, thủ tục hành chính đã dần hết dư địa.

Đáng lưu ý, báo cáo PCI 2012 cho thấy tâm lý bi quan của cộng đồng DN tiếp tục tăng vì chỉ còn 33% DN được điều tra cho biết có lạc quan về môi trường đầu tư. “Đây là mức thấp kỷ lục từ trước đến nay vì trước khi Việt Nam gia nhập WTO, tỉ lệ DN lạc quan về môi trường đầu tư chiếm đến 76%” - ông Tuấn nhận định.

Hiệu quả kinh doanh của DN cũng sụt giảm chưa từng thấy. Trong số các tỉnh thuộc nhóm trung bình, chỉ có gần 60% DN báo lãi, 21% báo lỗ. Quy mô đầu tư và cả lao động của DN cũng giảm mạnh, chỉ có 6,5% tăng quy mô đầu tư và số DN tuyển thêm lao động chiếm 6,1%.

img
Tỉnh Đồng Tháp vươn lên dẫn đầu về năng lực cạnh tranh cấp tỉnh năm 2012 nhờ những chính sách đột phá,
cách làm việc năng động. Trong ảnh: Giờ tan ca của công nhân tại KCN Sa Đéc, tỉnh Đồng Tháp Ảnh: NGỌC TRINH

42% doanh nghiệp phải chi hoa hồng

Báo cáo cũng cho thấy môi trường kinh doanh khó khăn của năm 2012 càng tạo dư địa cho tham nhũng. Nếu như PCI 2011 nổi lên tham nhũng vặt thì  hiện tượng này đã giảm đi trong PCI 2012 nhưng tham nhũng trong đấu thầu công lại tăng lên. Có 42% DN đã trả hoa hồng cho cán bộ có liên quan để giành được hợp đồng với cơ quan Nhà nước, tăng rất mạnh so với mức 23% của năm 2011.
Trong đó, xu hướng chấp nhận trả hoa hồng nhiều nhất là ở DN có quy mô vừa. DN tăng trưởng tích cực có xu hướng đưa hối lộ nhiều hơn, nghĩa là những DN chấp nhận trả hoa hồng thì có khả năng phát triển cao hơn trong môi trường kinh doanh khó khăn.
Trưởng nhóm nghiên cứu PCI, ông Edmund Malesky, Trường ĐH Duke (Mỹ), nhấn mạnh: “Các DN có vốn đầu tư nước ngoài cho rằng càng hoạt động lâu ở Việt Nam càng phải tăng hối lộ. Do đó, họ rất lo ngại mỗi khi Nhà nước ban hành giấy phép hoặc chính sách mới”.
Theo ông Edmund Malesky, năm 2013, phải đặc biệt chú trọng cải cách thủ tục về đất đai, đấu thầu mua sắm. Chính phủ và các địa phương cần giải quyết những vấn đề mang tính chất cải cách, nâng cao minh bạch, giải quyết vướng mắc thể chế, pháp lý.

Tiếp cận đất đai, chi phí thời gian, tính năng động của chính quyền địa phương là các lĩnh vực có sụt giảm điểm số lớn so với năm trước. Chỉ có 36% DN tin tưởng được bồi thường thỏa đáng nếu bị thu hồi đất (giảm 5% so với năm 2007), 23,7% tin tưởng có thể khiếu nại lên cấp trên nếu cán bộ làm sai quy định Luật Đất đai.

Đồng Tháp số 1, Hà Nội rớt 17 bậc

Trong bảng xếp hạng PCI 2012, Đồng Tháp vươn lên vị trí số 1, tăng 3 bậc so với năm 2011; An Giang đang tăng 19 bậc để vươn lên vị trí số 2; Lào Cao từ vị trí số 1 trong năm 2011 tụt xuống vị trí số 3.

Hai đầu tàu kinh tế của cả nước là Hà Nội tụt 17 bậc, từ vị trí 34 xuống vị trí 51; TPHCM tăng được 7 bậc, từ vị trí 20 lên thứ 13. Hà Nội một lần nữa rớt hạng nhanh vì có 2 chỉ số thành phần là gia nhập thị trường và tính năng động chưa đạt điểm 3 (tính theo thang điểm 10), chỉ số tiếp cận đất đai cũng chỉ đạt 4,2 điểm - mức thấp trong cả nước.

Năng động và ù lì

Bức tranh PCI 2012 nhìn chung là đáng lo ngại. Chất lượng điều hành của cấp tỉnh bị các DN chấm điểm giảm sút rõ rệt: từ 59,15 còn 56,2 điểm. Các DN đều cho rằng sự năng động của các tỉnh giảm sút và chỉ số PCI giảm thì số DN có lãi cũng giảm, còn số DN thua lỗ thì tăng vọt.

So sánh giữa năm 2011 và 2012, các chỉ số PCI cho thấy nhiều điểm bị thụt lùi đáng kể như thiết chế pháp lý, chi phí thời gian và hỗ trợ DN.

Điều đáng suy nghĩ nữa là khoảng cách giữa tỉnh đứng đầu và tỉnh ở vị trí cuối ngày càng xa nhau hơn: Cùng một khung luật pháp nhưng điểm số về tiếp cận đất đai của Kiên Giang là 8,84, cao gấp đôi Hà Nội - đứng cuối bảng về chỉ số này với 4,20 điểm. Điều này hoàn toàn phù hợp với phản ánh của các DN tại Hà Nội qua các kênh đối thoại khác. Trong khi tính năng động của Đồng Tháp đạt 7,17 điểm thì Nam Định chỉ đạt 1,39 điểm, một điểm số thấp đáng kinh ngạc! Người đọc tự hỏi những cuộc giao lưu, thăm viếng tốn kém đã đem lại kết quả thực tế nào không mà những điểm số thì cách biệt đến như vậy.

Điểm đáng mừng là chỉ số PCI 2012 đã cho thấy sự vươn lên mạnh mẽ của 2 tỉnh là Đồng Tháp và An Giang, xứng đáng với vị trí 1 và 2. Bất ngờ là phần lớn các tỉnh ĐBSCL đều ở vị trí đầu bảng. Trong 14 tỉnh, TP thuộc nhóm “tốt”, có 11 tỉnh, TP ở miền Tây và Đông Nam Bộ. Đó là sự công nhận xứng đáng cho sự năng động của các địa phương này.

Hy vọng báo cáo PCI 2012 sẽ thúc đẩy các tỉnh ĐBSCL tiếp tục vươn lên mạnh mẽ hơn nữa và những tỉnh, TP xếp hạng thấp sẽ tự xét mình nghiêm túc để cải thiện và phát triển.

Lê Đăng Doanh

Lên đầu Top

Bạn cần đăng nhập để thực hiện chức năng này!

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.

Thanh toán mua bài thành công

Chọn 1 trong 2 hình thức sau để tặng bạn bè của bạn

  • Tặng bằng link
  • Tặng bạn đọc thành viên
Gia hạn tài khoản bạn đọc VIP

Chọn phương thức thanh toán

Tài khoản bạn đọc VIP sẽ được gia hạn từ  tới

    Chọn phương thức thanh toán

    Chọn một trong số các hình thức sau

    Tôi đồng ý với điều khoản sử dụng và chính sách thanh toán của nld.com.vn

    Thông báo