Khai thác titan phải chú trọng môi trường

Mô hình công nghệ khai thác - tuyển thô tại Công ty Khoáng sản Thừa Thiên - Huế. (Ảnh do ban tổ chức cung cấp)

Khai thác nhiều, thu ngân sách ít

Theo số liệu hiện có của Bộ Tài nguyên và Môi trường, tổng trữ lượng và tài nguyên dự báo quặng titan-zircon ở Việt Nam là 664 triệu tấn quặng tinh. Sa khoáng titan chủ yếu phát hiện dọc ven biển từ Thanh Hóa đến Bắc Bà Rịa-Vũng Tàu. Trong đó chiếm đến 83% là ở những vùng có tầng cát đỏ của Ninh Thuận, Bình Thuận và Bắc Bà Rịa-Vũng Tàu.

Những năm gần đây, do thị trường tiêu thụ titan trên thế giới tăng mạnh, giá cả cũng leo thang, vì vậy, việc khai thác sa khoáng titan ở Việt Nam trở nên rất sôi động. Tình hình khai thác ở một số địa phương như: Quảng Bình, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định… gây ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường.

Qua thống kê chưa đầy đủ của Cục Thẩm định đánh giá tác động môi trường, tại các tỉnh miền Trung có trên 40 đơn vị tổ chức khai thác ở 38 khu mỏ. Song song đó, đã có 18 xưởng tuyển tinh quặng ra đời với hơn 2 triệu tấn quặng được khai thác. Tuy nhiên, phần lớn titan bán ra thị trường chủ yếu là quặng, chưa qua chế biến, do đó Nhà nước chỉ thu được khoản thuế tài nguyên ít ỏi.

Môi trường bị tổn hại nặng

Chưa hết, trong quá trình khai thác, các đơn vị đã xả  thải sau khai thác qua khu vực giáp biển mà không hoàn thổ sau khai thác; khai thác quá độ sâu, phạm vi cho phép đã làm thay đổi địa hình, mất cảnh quan môi trường, gây sạt lở bồi lấp, có nguy cơ xảy ra hiện tượng hoang mạc hóa.

Cần đổi mới công nghệ

Tuy nhiên, ông Vũ lưu ý khi đổi mới mô hình khai thác và tuyển thô phải có các nghiên cứu, đánh giá đầy đủ để thiết kế quy mô, kết cấu mô hình phù hợp nhằm đạt hiệu quả kinh tế cao nhất, tận thu được tài nguyên và bảo vệ được môi trường sau khai thác.