Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe hôm 22-7 nói rằng chính phủ của ông sẽ đánh mất niềm tin của dân chúng nếu quay lưng với cải cách. Phát biểu của ông Abe được đón nhận rộng rãi sau khi Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền của ông chiến thắng vang dội trong cuộc bầu cử thượng viện hôm 21-7, cùng với đối tác liên minh New Komeito giành sự kiểm soát ở cả 2 viện của Quốc hội.
Thủ tướng Shinzo Abe giới thiệu chiến thắng của các ứng cử viên LDP trong cuộc bầu cử thượng viện ngày 21-7 Ảnh: AP
Thắng lợi lớn giúp ông Abe củng cố quyền lực nhưng lại xuất hiện khả năng ông có thể lơ là với những cải cách kinh tế gay go, thay vào đó là nỗ lực chuyển trọng tâm vào nghị trình dân tộc chủ nghĩa.
Thắng lợi của LDP - New Komeito đặt dấu chấm hết cho một nghị viện chia rẽ và sự thay đổi thủ tướng xoành xoạch trong hơn 7 năm qua. Giờ đây, liên minh cầm quyền sẽ kéo dài lợi thế ít nhất 3 năm tới khi cuộc bầu cử hạ viện mới được tổ chức.
Ông Abe đã thất bại với một nghị trình xem xét lại hiến pháp trong nhiệm kỳ đầu tiên với tư cách thủ tướng hồi năm 2006-2007 nhưng mối đe dọa gia tăng từ Triều Tiên và những tuyên bố chủ quyền hung hăng của Trung Quốc đã thu hút ngày càng nhiều sự ủng hộ xem xét lại điều 9 của hiến pháp kể từ năm 1947. Tuy vậy, theo các chuyên gia được báo Japan Times dẫn lời, cho dù liên minh cầm quyền đạt được đa số ghế trong thượng viện, ông Abe vẫn không hy vọng sớm xem lại hiến pháp hiện hành mà thay vào đó, thế đa số sẽ giúp quy tụ sức mạnh để thúc đẩy nền kinh tế.
Khối LDP - New Komeito giành được thế đa số trong Quốc hội nhưng không phải là đa số 2/3 họ cần có để xét lại bất cứ điều khoản nào trong hiến pháp trước khi nghị trình được đặt ra cho một cuộc trưng cầu dân ý trên cả nước, như đã quy định trong điều 96.
Sadafumi Kawato, giáo sư khoa học chính trị ở ĐH Tokyo, phân tích: “Ông Abe có một nghị trình đầy đủ, không bao gồm việc xem xét lại hiến pháp. Ông ấy có 3 năm để đạt các mục tiêu của mình dựa vào cánh hữu”. Nhưng ông Abe đã lên tiếng vào đêm chủ nhật sau khi các địa điểm bầu cử đã đóng cửa rằng ông sẽ từng bước khởi động các cuộc thảo luận về sửa đổi hiến pháp. Ông nói: “Chúng tôi cần có đa số trong Quốc hội lưỡng viện để xem lại điều 96. Khi chúng tôi có sự yên ổn chính trị, chúng tôi sẽ tỉnh táo để đào sâu cuộc tranh luận”.
Quả thật, ông Abe cần sự hợp tác của phe đối lập, cụ thể là Nippon Ishin no Kai (Đảng Phục hồi nước Nhật) và Đảng Của các bạn, bởi lẽ New Komeito, được sự ủng hộ của nhóm những tín đồ Phật giáo Soka Gakkai, phản đối việc xem lại điều 96 vì điều đó tạo thuận lợi hơn cho ông Abe và LDP sửa đổi điều 9 vốn cấm dùng vũ lực để giải quyết các tranh chấp quốc tế.
Các phe phái đề xuất xem xét lại hiến pháp - gồm LDP, Đảng Phục hồi nước Nhật và trước đây là Đảng Của các bạn - hiện có 63 ghế ở thượng viện nhưng cần 99 ghế nữa mới có đủ đa số 2/3 để xét lại điều 96. Tuy nhiên, Đảng Của các bạn đã ngừng ủng hộ việc xem lại hiến pháp với lý do còn có những ưu tiên khác.
Koichi Nakano, giáo sư khoa học chính trị tại ĐH Sophia, cho rằng ông Abe có thể làm suy yếu thêm Đảng Dân chủ Nhật Bản - đảng vừa nếm trải một thất bại hôm 21-7 sau khi bị đẩy khỏi quyền lực trong cuộc bầu cử hạ viện tháng 12 năm ngoái - bằng cách lôi kéo một số thành viên DPJ ủng hộ chỉnh sửa hiến pháp. Vấn đề ở đây là DPJ phản đối việc xem lại điều 96 nhưng lại thiếu lập trường thống nhất về điều 9.
Cũng theo giáo sư Nakano, các nghị sĩ DPJ như cựu thủ tướng Yoshihiko Noda có một thời được gọi là phái LDP Noda vì quan điểm của họ không khác gì LDP, đặc biệt về vấn đề hiến pháp và phòng vệ chung. “Nhiều khả năng ông Abe có thể cố phân hóa DPJ bằng cách đặt vấn đề xét lại hiến pháp lên bàn” - ông Nokano nói.
Mặc dù ông Abe, với tư cách chủ tịch LDP, nhìn thấy đảng của ông thắng lớn song ông vẫn đứng trước một cuộc chiến cam go nhằm giải quyết những vấn đề kinh tế, bao gồm việc duy trì xung lực trong các chính sách kinh tế được gọi là “Abenomics”, quyết định liệu có tăng thuế thu nhập trong mùa xuân tới và hướng đến các cuộc thương lượng về Hiệp định Đối tác Kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) hay không.
và quét mã QR
Bình luận (0)