Bún, bánh ướt: Không chỉ có chất tẩy trắng!

Đủ loại phụ gia độc hại

Ông Đỗ Ngọc Chính, Phó Giám đốc CESCON, cho biết gần đây, qua thông tin báo chí phát hiện nhiều vụ sản xuất, kinh doanh bún tươi chứa độc tố nên CESCON quyết định lấy mẫu kiểm tra. Do không có kinh phí nên CESCON tập trung kiểm tra số lượng mẫu giới hạn và chỉ kiểm tra 2 chất Tinopal và hàn the. Theo đó, từ ngày 15 đến 25-6, CESCON lấy 30 mẫu khảo sát 6 loại thực phẩm là bún, bánh canh, bánh hỏi, bánh phở, bánh cuốn và bánh ướt mua ngẫu nhiên tại 3 siêu thị và 5 chợ trên địa bàn TP HCM. Kết quả, không có mẫu nào chứa hàn the nhưng hầu hết các mẫu đều dính Tinopal. Có 5/6 loại thực phẩm với tổng số 24/30 mẫu khảo sát có chứa Tinopal. Trong đó, 5/9 mẫu bún (56%), 4/4 mẫu bánh ướt (100%), 5/5 mẫu bánh hỏi (100%), 3/4 mẫu bánh phở (75%), 7/7 mẫu bánh canh (100%) có chứa Tinopal. Đặc biệt, trong 8 mẫu lấy ở 3 siêu thị đã có 6 mẫu chứa Tinopal.

Công bố của CESCON khiến nhiều người lo ngại nhưng hiện tượng sử dụng Tinopal (còn gọi là chất tẩy trắng huỳnh quang) đã diễn ra từ nhiều năm nay. Năm 2006, Công ty TNHH XS TM DV Nguyễn Bính (chủ thương hiệu bún tươi Thủ Đức) đã “gõ cửa” cầu cứu các cơ quan chức năng vì thương hiệu bún Thủ Đức bị nhiều cơ sở làm nhái, giả và đa phần các cơ sở này sử dụng nguyên liệu là bột khoai mì tươi, bột lọc để làm bún và dùng nhiều hóa chất - trong đó có Tinopal - để làm trắng, tạo dai sợi bún.

Gần đây, các đoàn kiểm tra liên ngành cũng phát hiện nhiều vụ sử dụng hóa chất độc hại trong sản xuất bún. Đơn cử, đầu tháng 7 vừa qua, cơ quan chức năng phát hiện một số cơ sở sản xuất bún ở quận 8, TP HCM và thị xã Tây Ninh (tỉnh Tây Ninh) sử dụng hóa chất, phụ gia không rõ nguồn gốc để sản xuất, tái chế bún bán ra thị trường. Ông Huỳnh Lê Thái Hòa, Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Sở Y tế TP HCM, cho biết qua kết quả lấy mẫu sản phẩm thực phẩm bán ở các chợ, chi cục phát hiện các mẫu bún tươi có chứa các chất Tinopal, axít oxalic là các chất không có trong danh mục phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm; chất tẩy trắng Na2SO3, chất bảo quản natri benzoat có hàm lượng cao vượt mức cho phép... Tuy nhiên, vì lấy mẫu ngẫu nhiên trên thị trường nên chi cục không truy nguyên được nguồn gốc sản xuất.

Theo một doanh nghiệp sản xuất sản phẩm từ tinh bột tại TP HCM, ngoài các hóa chất kể trên, một số cơ sở sản xuất bún, bánh canh, bánh ướt… còn sử dụng các loại bột chống mốc, chất tạo mùi, formol… Các chất này được bán phổ biến tại chợ đầu mối Kim Biên (quận 5) và rao bán đầy trên các website mua hàng qua mạng.

Cần siết lại khâu quản lý

Theo ông Đỗ Ngọc Chính, điểm bất ngờ nhất trong kết quả xét nghiệm mẫu lần này là cả 3 siêu thị được chọn lấy mẫu đều có sản phẩm chứa Tinopal. Lâu nay, siêu thị được xem là nơi mua sắm tin cậy vì có điều kiện quản lý, kiểm soát chất lượng tốt hơn nhưng qua vụ việc này cho thấy vấn đề kiểm soát chất lượng thực phẩm tươi tại các siêu thị chưa thật sự tốt. “Các siêu thị cần phải xem lại cung cách quản lý nhập hàng, chủ động kiểm tra, kiểm soát chất lượng hàng hóa bán tại siêu thị, đặc biệt là thực phẩm tươi” - ông Đỗ Ngọc Chính nói.

Vấn đề đặt ra là tình trạng các mặt hàng bún, bánh phở, bánh ướt… chứa chất độc hại đã kéo dài nhiều năm nhưng vẫn chưa được kiểm soát một cách triệt để. Sau mỗi đợt kiểm tra, tình trạng dùng hóa chất độc hại có phần lắng xuống nhưng chỉ một thời gian ngắn lại bùng phát trở lại. Điều này cho thấy các cơ quan chức năng chưa có biện pháp hoặc chưa chú trọng kiểm tra, kiểm soát hiệu quả và mức chế tài chưa đủ mạnh để răn đe nhà sản xuất.

Theo Luật An toàn thực phẩm (có hiệu lực từ ngày 1-7-2013) và Nghị định 38/2012/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm, Bộ Công Thương, Bộ Y tế là 2 đơn vị chịu trách nhiệm quản lý nhà nước đối với các mặt hàng kể trên... Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, bà Lê Ngọc Đào, Phó Giám đốc Sở Công Thương TP HCM, cho biết đã chỉ đạo phòng kinh tế các quận, huyện tập trung danh sách các cơ sở sản xuất bún tươi, bánh canh, bánh ướt trên địa bàn TP HCM. Thời gian tới, sở sẽ làm việc với các cơ sở sản xuất và phối hợp với Sở Y tế, phòng kinh tế các quận, huyện kiểm tra an toàn thực phẩm đối với những mặt hàng này; xử lý kiên quyết các cơ sở vi phạm và đăng tin trên các phương tiện thông tin đại chúng. Ngoài ra, sẽ tiến hành hậu kiểm tại các điểm bán ở chợ, siêu thị.