Hỗn loạn khai thác tàu cổ

Rạng sáng 16-8, trong lúc đánh bắt, người dân thôn Châu Thuận Biển, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi phát hiện một tàu cổ đắm chứa nhiều đồ gốm, sứ. Vị trí tàu đắm cách bờ biển thôn Châu Thuận Biển khoảng 30 m, cách tàu cổ 700 năm tuổi vừa được trục vớt khoảng 300 m về phía Tây Bắc.

Hàng chục phương tiện vây quanh khu vực tàu đắm để khai thác cổ vật

Hàng ngàn người tham gia

Sau khi phát hiện, người dân địa phương đã đổ xô đến và khai thác được nhiều bát, đĩa… Đến sáng sớm cùng ngày, việc khai thác trở nên hỗn loạn khi có hàng ngàn người dân địa phương đến lặn tìm cổ vật. Các thiết bị chuyên dùng trục vớt dưới biển đã được người dân địa phương đưa đến quần thảo xung quanh vị trí tàu đắm.

Theo quan sát của chúng tôi, người dân đã trục vớt được nhiều bát, đĩa, đa số còn khá nguyên vẹn. Những cổ vật này có hoa văn khác nhau. Tuy nhiên, số bát, đĩa bị bể cũng không ít do người ta tranh giành…

Đến 8 giờ, sau khi lực lượng bộ đội biên phòng, công an… đến bảo vệ tàu đắm, hoạt động trục vớt trái phép mới dừng lại. Một số hiện vật được lực lượng chức năng thu giữ nhưng phần lớn đã bể.

Nhiều người lặn tìm cổ vật cho biết so với tàu 700 năm tuổi, tàu này có kích cỡ tương đương, ngang khoảng 6 m, dài khoảng 25 m. Tàu vùi sâu trong cát khoảng 0,5 m.

Cổ vật khai thác từ chiếc tàu cổ bị đắm được đưa lên bờ Ảnh: tử trực

Tàu còn khá tốt

TS Đoàn Ngọc Khôi, Phó Giám đốc Bảo tàng Quảng Ngãi, cho biết qua những hiện vật thu được, tàu đắm vừa phát hiện có niên đại từ thế kỷ XVI. Cổ vật trục vớt từ tàu chủ yếu là bát, đĩa là đồ gốm sứ vẽ hoa xanh, có ký hiệu xuất xứ từ Quảng Đông - Trung Quốc. Theo nhận định ban đầu, hiện trạng tàu còn khá tốt và ở vị trí cạn hơn so với tàu 700 năm tuổi.

"Có thể đây là một thuyền buôn trên đường vận chuyển hàng hóa, gốm sứ từ phương Bắc xuống. Trong lúc vào vùng biển này neo đậu, tránh gió bão, tàu gặp nạn và bị chìm" - TS Khôi nhận định.

TS Nguyễn Đăng Vũ, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Ngãi, cho biết: "Trước mắt, để bảo vệ, địa phương bố trí lực lượng chức năng chốt giữ khu vực tàu đắm, ngăn chặn việc khai thác trái phép; sau đó xin phép UBND tỉnh cho che chắn khu vực tàu đắm và khai thác. Có thể dùng phương án đóng đê vây chắn sóng như với tàu cổ vừa khai quật".

Tháng vừa qua, sau khi khai quật cổ vật từ con tàu 700 năm tuổi, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã cho phép Công ty TNHH Đoàn Ánh Dương (đơn vị khai quật) mở rộng phạm vi thăm dò, tìm kiếm tàu cổ đắm.

Như vậy, đây là con tàu cổ bị đắm thứ 3 được người dân địa phương phát hiện từ năm 1998 đến nay. Hai tàu trước đã được trục vớt thành công.