Người hùng sông Ba

Đến phường Sông Bờ, thị xã  AYun Pa, tỉnh Gia Lai, khi chúng tôi vừa hỏi thăm nhà anh Nguyễn Quang Sang, cựu chiến sĩ Tiểu đoàn 50 - Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Gia Lai, nhiều người liền sốt sắng: “Anh ấy là ân nhân của bà con nơi đây đó”. Cách đây gần 4 năm, anh Sang đã dũng cảm tham gia cùng với cán bộ, chiến sĩ Quân đoàn 3 cứu được hàng ngàn người dân bị lũ dữ vây hãm.

Mệnh lệnh không lời

Anh Sang (phải) cùng chiếc thuyền từng cứu cả ngàn người trong lũ dữ

... Mưa lớn kéo dài từ 9 giờ ngày 2 đến 10 giờ ngày 3-11-2009 gần như nhấn chìm huyện Ia Pa và thị xã AYun Pa trong biển nước. Tại phường Đoàn Kết và phường Hòa Bình, thị xã Ayun Pa, nước ngập lên tận mái nhà của hàng trăm hộ dân. Lũ sông Ba hung bạo cuộn đổ, chảy tràn qua cầu Bến Mộng, cuốn theo nhiều nhà cửa, hàng ngàn bao lúa và vật dụng của người dân.

“Đêm 2-11-2009, vợ chồng tôi cùng bà con chạy lũ, chuyển đồ dùng, thực phẩm lên nóc nhà. Mưa to, gió lớn, nước chảy cuồn cuộn gầm rú... cũng không át được tiếng kêu cứu của nhiều người dân xung quanh. Như một mệnh lệnh không lời, tôi quyết định đi cứu bà con” - anh Sang nhớ lại.

Sợ chồng nguy hiểm tính mạng, chị Nguyễn Thị Ngọc Hạnh không cho anh lấy chiếc thuyền nhôm nhỏ - phương tiện hằng ngày anh dùng đánh bắt cá - để đi cứu người. “Biết vợ chỉ vì lo cho chồng, tôi giải thích vài câu rồi vội vã cầm chiếc đèn pin, tụt xuống mái hiên, nhảy lên con thuyền lao đi, bỏ lại tiếng cô ấy gọi theo như gào thét trong bóng tối” - anh Sang kể.

Đêm mênh mông tối mù, nước lũ tiếp tục lồng lộn dâng cao. Mưa làm hạn chế tầm nhìn và ánh sáng trong đêm. Sang cho thuyền chạy men theo Quốc lộ 25, hướng tới những nơi có tiếng người kêu cứu. Tại tổ dân phố 5, phường Hòa Bình, lờ mờ trong bóng tối, anh phát hiện trên một nóc nhà có rất nhiều người lô nhô.

“Nước chảy quá mạnh, chiếc thuyền nhôm không quay đầu lại được. Tôi phải chạy vòng tìm điểm tiếp cận rồi đưa hết 9 người xuống thuyền, ưu tiên cho các cụ già và trẻ nhỏ ngồi giữa. Lũ cuốn trong đêm, tìm được nơi đậu thuyền để cứu người đã khó nhưng sắp xếp chỗ ngồi làm sao để nó không bị lật hoặc chìm còn vất vả hơn nhiều. Chỉ một động tác sơ suất nhỏ, thuyền chao đảo thì hậu quả thật khó lường” - anh Sang cho biết.

Những lúc thuyền chạy qua đường dây điện giăng như mạng nhện sát trên đầu, anh Sang quặn thắt người vì lo lắng, căng thẳng… Nếu không may để vướng người vào dây điện hoặc tay chèo bị gãy, thuyền mất phương hướng không lái được… đều rất nguy. Bản lĩnh của một người lính cùng với kinh nghiệm điều khiển thuyền đã giúp anh chiến thắng. Chín người trong chuyến đầu tiên đã được anh Sang đưa đến nơi an toàn. Niềm vui, hạnh phúc của họ như tiếp thêm sức mạnh cho anh tiếp tục cuộc hành trình cứu người trong đêm.

Vừa quay đầu thuyền, Sang nghe đâu đó trong đêm tối có tiếng kêu cứu: “Chú ơi, nhanh tới xóm lò gạch, có một người mẹ mới sinh con”. Mưa gió vẫn cứ quần thảo, sóng nước tạt vào mạn thuyền ầm ầm, tung tóe. Quần áo ướt sũng, cái lạnh, cái đói như muốn quật ngã Sang nhưng nghĩ đến những người đang chống chọi giữa sự sống với cái chết, thế là anh lại cố gắng hết mình.

“Khi tôi phá được nóc nhà để cứu chị Trần Thị Phương và cháu bé sơ sinh thì trời đã rạng sáng. Trên đường về, tôi cứu thêm 10 người nữa mắc kẹt trên các nóc nhà” - anh hồi tưởng. Ăn vội gói mì của một người vừa được anh cứu đưa cho, Sang lại quay thuyền chạy về xóm lò gạch. Tại đây, 2 gia đình đang bị nước lũ đe dọa đứng ngồi chới với trên nóc nhà, trong đó có 6 đứa trẻ gào khóc vì lo sợ…

Bản lĩnh, gan góc

Đến chuyến tiếp theo, thuyền vừa tới buôn Chư, xã Ia Broai thì máy nổ bỗng giật giật rồi tắt lịm. Thuyền trôi tự do theo dòng nước lũ và có khả năng bị nhấn chìm. Chỉ có bình tĩnh, tự tin và gan góc mới cứu được bản thân mình và con thuyền. Nghĩ vậy nên Sang cứ để cho thuyền trôi đến một cây to. Anh quăng dây buộc chặt thuyền rồi bắt đầu kiểm tra và sửa chữa máy.

“10, 15, 20 rồi 30 phút trôi qua, máy vẫn ì ạch không chịu nổ. Hình ảnh người dân chới với, tiếng bà con kêu cứu vẫn dội về như thúc giục tôi nhanh hơn. Cuối cùng, có lẽ bản lĩnh của người lính ngày nào đã giúp tôi một lần nữa vượt qua”. Sang tiếp tục cho thuyền lao qua dòng sông Ba và đến những nơi mà bà con đang đợi.

Trưa hôm sau, mưa nhẹ hơn nhưng nước lũ vẫn đổ về rất mạnh. Tỉnh lộ 662 bị nước dâng cao ngập sâu hơn 2 m, đoạn gần cầu Quý Đức và xã Ia ma Rơn giao thông bị cắt đứt, cô lập huyện Ia Pa với bên ngoài. Bốn xã bên kia sông Ba chìm trong nước. Hàng ngàn người còn  mắc kẹt trên nóc nhà, ngọn cây, bám vào trụ điện, dây chằng… kêu cứu. Anh Sang lại ngược xuôi 21 chuyến thuyền, đưa hơn 600 người đến nơi an toàn.

Sau một đêm, một ngày dầm mình trong lũ, với hơn 30 chuyến thuyền, Nguyễn Quang Sang đã  cứu gần 1.000 người. Trở về, anh mới biết căn nhà của mình và tất cả tài sản của gia đình đã chìm trong nước lũ. Rất may, chị Hạnh đã kịp trèo lên mái nhà và được một người bạn ở xóm bên đưa đến nơi an toàn.

Chị Hạnh ôm chồng trong tiếng nấc nghẹn ngào. Hờn giận của người vợ chưa kịp nguôi ngoai thì Sang lại nghe tin có canô của bộ đội đi cứu dân bị chìm, nhiều người đang gặp nguy hiểm. Anh lại cùng một người bạn vội vã lao thuyền đi trong dòng lũ. Trời bắt đầu tối, dòng nước gầm réo. Thỉnh thoảng Sang lại tắt máy nổ để lắng nghe tiếng kêu cứu. Sau 1 giờ vật lộn với sóng nước, cuối cùng, Sang và bạn đã tìm và cứu được 5 sĩ quan Quân đoàn 3.

Mãi là người lính

Đã gần 4 năm trôi qua sau trận lũ kinh hoàng nhưng giờ nhắc lại, anh Trần Minh Hảo - Phó Chủ tịch UBND xã Ia Broai, huyện Ia Pa - vẫn chưa hết bàng hoàng. “Hôm đó, trên đường đi cứu dân, tôi cõng một người bám vào ngọn cây. Đang loay hoay không biết làm sao thoát ra được dòng nước lũ thì anh Sang đến. Khi được anh Sang cứu lên thuyền, người kia đã bất tỉnh” - anh Hảo kể.

Gặp chúng tôi, chị Trần Thị Phương không kìm được xúc động khi nhắc lại “người hùng sông Ba”: “Tui vừa sinh con được 2 ngày thì mưa lũ kéo về. Tui cố gắng hết sức mới bế cháu trèo được lên gác. Khi ranh giới giữa sự sống và cái chết của 2 mẹ con chỉ còn trong gang tấc thì anh Sang đến. Anh ấy phá nóc mái tôn và giải cứu 2 mẹ con an toàn. Còn được sống trên đời này, mẹ con tui và hàng trăm người dân ở đây hết sức biết ơn Sang. Được quân đội rèn luyện, anh ấy đã không quản hiểm nguy, đặt cuộc sống của người dân lên trên hết”.

Những người được cứu sống mang ơn cựu binh Nguyễn Quang Sang là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, với anh, chuyện đó cũng đơn giản như một nghĩa vụ mà bất cứ người lính nào cũng phải hoàn thành. Chỉ những tấm bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai và Bộ Tư lệnh Binh đoàn Tây Nguyên tặng treo trang trọng trên vách nhà, anh tự hào: “Tôi vẫn mãi là một người lính!”.