Tổng thống Mỹ “có quyền hành động”

Mỹ tuyên bố đã có bằng chứng về khí độc sarin được sử dụng trong các cuộc tấn công ngoại vi Damascus hồi tháng trước và có thể tiến hành các cuộc giáng trả nhằm vào chế độ Bashar al-Assad ngay cả khi không có sự đồng ý của Quốc hội.

Tổng thống Obama gặp các cố vấn an ninh quốc gia để thảo luận chiến lược về Syria tại Nhà Trắng hôm 31-8 Ảnh: GUARDIAN

Một ngày sau khi Tổng thống Barack Obama hứa đặt mọi dự định can thiệp vào Syria lên bàn hai đảng Dân chủ và Cộng hòa, Ngoại trưởng John Kerry nói chính quyền tin vào thắng lợi trong một cuộc bỏ phiếu mà Thủ tướng Anh David Cameron đã thất bại khó ngờ hồi tuần trước. "Chúng tôi không nghĩ rằng Quốc hội sẽ bỏ phiếu chống" - ông John Kerry nói nhưng ông nhấn mạnh tổng thống có quyền hành động "bất kể Quốc hội quyết định như thế nào".

Dồn dập xuất hiện trong các chương trình truyền hình chính trị hôm chủ nhật vừa qua ở Mỹ, ông Kerry khẳng định chứng cứ về sarin được ghi nhận từ các mẫu máu và tóc thu thập sau đợt tấn công ở ngoại ô Damascus hôm 21-8 và chúng đã cho "kết quả dương tính với chất sarin". Ông Kerry nói chứng cứ mà Mỹ có về việc sử dụng loại khí độc gây tê liệt thần kinh này không do Liên Hiệp Quốc cung cấp, tuy nhiên ông không cho biết chi tiết nguồn gốc của các mẫu máu và tóc hoặc chúng được xét nghiệm ở đâu, khi nào.

Ngoại trưởng Mỹ tin rằng chính quyền Obama sẽ thắng trong cuộc bỏ phiếu ở Quốc hội - có thể diễn ra vào tuần tới khi các nghị sĩ quay trở lại ngày 9-9 sau thời gian ngưng họp mùa hè.

Ngược với kỳ vọng của Mỹ, hôm chủ nhật, Anh đã thẳng thừng bác bỏ mọi sự can dự vào các cuộc tấn công quân sự chống Syria ngay cả khi những cuộc tấn công hóa học xảy ra. Ngoại trưởng Anh William Hague cho báo The Guardian biết Anh sẽ chỉ cam kết ủng hộ ngoại giao đối với các đồng minh của mình. "Quốc hội đã lên tiếng. Sẽ không thực tế nếu nghĩ rằng chúng ta có thể đi ngược chiều với cơ quan quyền lực" - ông nói. Ðồng ý với ông, Bộ trưởng Tài chính George Osborne lập luận rằng chưa hẳn có nhiều chứng cứ hơn hay thêm nhiều báo cáo của Liên Hiệp Quốc (về tấn công hóa học) là có thể thuyết phục được các nghị sĩ vốn đã bỏ phiếu chống can thiệp. Ông Osborne cũng bác bỏ một cuộc bỏ phiếu lại.

Vào lúc này, các nhân vật đối lập Syria phản ứng gay gắt với những gì họ cho là Mỹ đang trì hoãn tấn công chế độ Assad. Ðài CNN dẫn lời Samir Nishar, thuộc Liên minh Dân tộc Syria của phe đối lập, gọi ông Obama là "tổng thống nhu nhược". Trong khi đó, các lực lượng chính phủ Syria tỏ ra hoan hỉ sau bài diễn văn của ông Obama, với những tuyên bố trên các phương tiện truyền thông nhà nước rằng phương Tây đã thoái lui bởi họ sợ sự đối đầu.

Ðại diện thường trực của Syria tại Liên Hiệp Quốc, Bashar al-Jaafari, tin rằng hai ông Obama và Cameron đã quyết định tìm kiếm sự ủng hộ trước khi có hành động quân sự bởi họ đang cố tìm một lối ra sau khi hô hào chiến tranh. Jaafari chế nhạo hai nhà lãnh đạo đã "trèo đến ngọn cây nhưng không biết cách leo xuống".

Nhà ngoại giao 67 tuổi của Mỹ cũng gợi cho thấy ông Obama sẽ không hạn chế sự can dự của Mỹ vào cuộc nội chiến Syria chỉ ở mức tấn công bằng tên lửa hành trình. Ông nói chính quyền thậm chí có thể ủng hộ lực lượng đối lập nhiều hơn.

Một số nhân vật quan trọng trên Ðồi Capitol tiên đoán ông Obama sẽ thắng. Nhưng những người khác tỏ ra ít chắc chắn hơn, thậm chí có thượng nghị sĩ dự đoán cuộc bỏ phiếu ở Hạ viện sẽ cho kết quả 50-50. Riêng với cựu ứng viên tổng thống Ðảng Cộng hòa John McCain, ông cho rằng chính quyền cần có một kế hoạch quyết đoán hơn để loại bỏ chế độ Assad. Ông cảnh báo về khả năng quốc hội chống lại tổng thống và lưu ý điều đó sẽ "gây ra hậu quả nghiêm trọng".