Bà chủ “nhà quê” của doanh nghiệp ngàn tỉ

Từ cô bé buôn chanh

Xuất thân từ gia đình làm nông, có 8 anh chị em tại tỉnh Vĩnh Phú (nay là tỉnh Vĩnh Phúc), cô bé Khổng Thị Minh nhanh nhẹn, đảm đang từ nhỏ. Tuy xuất thân từ một làng quê nghèo, cha mẹ đều là nông dân nhưng Minh thấm nhuần cái câu “phi thương bất phú” và có máu kinh doanh từ bé.

Nhà trồng chanh, năm lên 10 hay 11 tuổi gì đó Minh đã biết theo người lớn chở bao tải chanh xuống Hà Nội bán “lấy công làm lãi”. Nhà nghèo quá, học hết lớp 7 thì Minh cũng như các chị em gái trong nhà và như hầu hết các cô gái trong làng phải nghỉ học để bắt đầu cuộc mưu sinh. Ngoài giúp gia đình việc đồng áng, tiết nông nhàn Minh làm thuê làm mướn đủ việc: gánh nước, gánh gạch, phụ hồ, cuốc đất, làm vườn… ai thuê gì đều nhận làm cả, miễn là kiếm được đồng tiền chân chính hoặc kiếm được bữa cơm cũng bằng lòng.

“Ở huyện có 38 xã, thì hết 38 xã chị em tôi đã từng rong ruổi đi làm thuê làm mướn. Cực vậy nhưng chị em tôi rất lạc quan, yêu đời, tự hào vì những đồng tiền chân chính mà mình kiếm được. Có điều, người ta con gái đến 15 tuổi là tính chuyện lấy chồng, còn riêng tôi không có khái niệm đó”, chị Minh nhớ lại.

Nữ doanh nhân nhớ lại bước ngoặt quan trọng làm thay đổi cuộc sống của chị khi người chú ruột báo với gia đình có suất học công an. Minh xin và bố chấp thuận ngay. Sau 6 tháng thử thách, bổ túc văn hoá, nghiệp vụ, Minh được chọn.

Năm 1978, cô khăn gói vào TP HCM, làm ở ban hậu cần. Cô gái Minh xinh xắn, khỏe mạnh, cầu thị, nhiệt huyết đã lọt mắt xanh một chàng trai cùng cơ quan, tình yêu của hai người trong sáng, sôi nổi được gia đình và tổ chức tán thành. 5 năm kể từ ngày trở thành “người nhà nước”, Minh lên xe hoa với anh chàng đồng nghiệp trong một đám cưới giản dị và ngập tràn hạnh phúc.

Là cán bộ hậu cần có uy tín, nhưng đồng lương của hai vợ chồng khi đó chỉ vừa đủ sinh hoạt. Máu kinh doanh và câu thành ngữ “phi thương bất phú” lại trở thành nỗi trăn trở trong suy nghĩ của chị. Tranh thủ mỗi năm có một tháng nghỉ phép, Minh thử kinh doanh. Chị mạnh dạn huy động vốn của bạn bè để kinh doanh máy bơm nước. Ngay chuyến kinh doanh đầu tiên chị đã lãi 2 triệu đồng, tương đương với 2 lượng vàng. Có vốn, có lãi khiến chị tự tin và có thêm động lực kinh doanh, mỗi buổi chiều đi làm về chị lại hăm hở đạp xe ra Chợ Lớn mua vải vóc, quần áo “đánh” hàng về quê kiếm lời.

... đến chủ doanh nghiệp ngàn tỉ

Là người có khả năng nhạy bén với thị trường, năm 1994 chị xin nghỉ việc nhà nước để dành toàn bộ thời gian vào kinh doanh. Thời điểm những năm cuối thập niên 1980, đầu 1990 là buổi giao thoa giữa bao cấp và nền kinh tế mới, hàng điện gia dụng trôi nổi, nhất là hàng Trung Quốc thống lĩnh thị trường Việt Nam. Khi đó, Minh đã chính thức bước vào thương trường, miệt mài đánh hàng từ Lạng Sơn, Móng Cái... vào Nam. Sự vất vả được đền đáp bằng số tiền lãi rất khủng.

Công việc kinh doanh ngày càng khấm khá, Minh quyết định gom hết tiền để kinh doanh bất động sản, nhưng bị lừa mua đất dự án nên trắng tay. Vậy là quay về nghề cũ, mở cửa hàng nho nhỏ kinh doanh ống nước, máy bơm, hàng gia dụng, rồi cũng lại tích góp được một số tiền. Nhưng lúc này, Minh có trăn trở là người Việt cứ đua nhau mua hàng Trung Quốc, nhất là mặt hàng nồi cơm điện rất ưa chuộng bấy giờ, trong khi không thấy thương hiệu Việt nào.

Đầu năm 1998, chị Minh mua một chiếc nồi cơm điện mới về nhà để làm một công việc chẳng giống ai là dùng tuốc nơ vít tháo tung ra. Chị tự mày mò nghiên cứu, để rồi một năm sau đã nắm vững quy trình và nguyên lý cho ra một cái nồi hoàn hảo.

“Nhìn một cái nồi có vẻ đơn giản, nhưng để làm ra phải qua nhiều công đoạn, phải mua khuôn, lồng… tới 42 chi tiết. Công trình đầu tay ngốn hết 2 tỷ đồng tiền tôi vay mượn”, Minh kể và cho hay một năm sau lập ra Công ty Cơ điện Minh Khoa để thỏa niềm mơ ước về một chiếc nồi “kiểu dáng rực rỡ, chất lượng tốt mà lại hợp túi tiền” do người Việt sản xuất, lấy thương hiệu Kim Cương.

Ban đầu, chị thuê một nhà xưởng rộng 300m2, có 10 nhân công, sản lượng khiêm tốn mỗi ngày chỉ 30 chiếc. “Có điều người ta sản xuất ra để bán nhưng tôi sản xuất ra để... ngắm. Vì tôi quá mê đắm “đứa con” mình làm ra nên ngày nào tôi cũng ôm lấy cái nồi, lau lau chùi chùi”- chị Minh nhớ lại. Sau ba tháng sản xuất, chị mới chịu bung sản phẩm ra thị trường. Lô hàng đầu tiên được một khách hàng ở Cần Thơ “mở hàng” chỉ có 12 cái. Khách mua về bán thấy rẻ, đẹp, vậy là lần thứ 2 đặt 100 cái, lần thứ 3 tăng 300 cái … rồi đến lúc không kịp hàng để bán.

Được thị trường đón nhận tích cực, từ năm 2004 đến nay doanh nhân Khổng Thị Minh mạnh dạn đầu tư 2 nhà máy trị giá gần 1.000 tỷ đồng tại Củ Chi (TP HCM). Từ việc chỉ sản xuất chiếc nồi cơm điện, Công ty Minh Khoa đã đa dạng sản phẩm từ quạt, bếp đun, đến bếp từ… với gần 140 mặt hàng. Chị Minh cho biết công ty của chị chủ trương nhắm vào phân khúc bình dân, hướng tới đối tượng phục vụ là những “thượng đế” có thu nhập trung bình. Vậy nên giá sản phẩm điện gia dụng thương hiệu Kim Cương bình dân chỉ khoảng 200.000 đồng, sản phẩm cao cấp cũng chưa tới 1 triệu đồng, nên nồi cơm điện Kim Cương chiếm thị phần lớn.

Mặc dù đã là bà chủ của doanh nghiệp ngàn tỉ, có trong 300 công nhân nhưng những ai đã gặp, tiếp xúc với chị Khổng Thị Minh đều nhận xét chị rất gần gũi, thân thiện, không có dáng vẻ gì là “đại gia ngàn tỷ cả”. Những công nhân trong xưởng đều yêu mến, kính trọng chị như một người chị, người cô, người bác trong gia đình khi được bà chủ quan tâm, chăm sóc, chia sẻ cả về đời sống vật chất lẫn tình cảm. Có một thói quen người ngoài ít biết là cho đến tận bây giờ, chị Minh vẫn thường thức dậy mỗi sáng từ lúc 5 giờ, trực tiếp đi chợ lựa đồ ăn, chăm chút chuyện nấu nướng và từng bữa ăn cho hơn 300 cán bộ công nhân viên của mình.

Biết đời sống của anh chị em công nhân còn thiếu thốn, nhiều người quê xa lên thành phố lập nghiệp chưa sắm được nhà, chị Minh đã đầu tư xây nhà trọ miễn phí cho công nhân của mình.

Được biết, hiện doanh số trung bình hàng năm của Công ty Kim Cương là 850 tỉ đồng và doanh nghiệp vẫn đang phát triển không ngừng. Nói về kế hoạch sắp tới của công ty, nữ doanh nhân U60 vẫn sôi nổi, hào hứng như thuở đôi mươi. Chị cho biết trước mắt đang hoạch định việc kiện toàn các ban bệ của doanh nghiệp để việc quản lý, điều hành được đào tạo bài bản hơn, tới đây sẽ mở rộng thêm một số nhà máy nữa để người dân có thêm việc làm.