Đường dây lao động "khổ sai" ở Nga (*): Đối mặt những kẻ lừa lọc

Muốn sang Liên bang Nga làm việc, chỉ cần hộ chiếu, 3 ảnh chân dung, 2 CMND photocopy, không cần công chứng và chỉ ứng trước 15 triệu đồng cho "trùm" là chờ ngày bay với lời hứa hấp dẫn về lương bổng…

Những lời xảo trá

Thông qua một người quen từ trước, trong vai người cần ra nước ngoài làm việc, phóng viên đã tìm đến nhà bà Ngô Thị Thu và chồng là Trần Quốc Đậm (ngụ ấp 7, xã Mỹ Thành Nam, huyện Cai Lậy, tỉnh Tiền Giang). Bà Thu là người miền Bắc còn chồng là người miền Nam. Mới gặp mặt, vợ chồng bà Thu - ông Đậm giới thiệu cùng làm việc tại một công ty may ở huyện Cai Lậy. Tuy công ty không có chức năng xuất khẩu lao động (XKLĐ) nhưng bà có thể đưa lao động đi Nga thông qua người đàn ông tên Tuấn. "Đi theo "dây" của anh Tuấn thì chỉ cần gửi hộ chiếu ra Hà Nội. Mức lương bên đó từ 10-20 triệu đồng/tháng, gấp mấy lần làm việc ở đây mà chi phí chẳng là bao" - bà Thu nói chắc.

Ông Trần Quốc Đậm (giữa) ra tận sân bay Tân Sơn Nhất giúp làm thủ tục và thu thêm mỗi người 600.000 đồng Ảnh: CHÂU MINH

Bà Thu còn nói thêm rằng cần phải ứng trước 15 triệu đồng. Sợ khách nghi mình lừa, bà Thu giải thích: "Nếu như qua đó không làm thì còn có cái để tính. Chi phí đi qua đó tới 1.900 USD lận. Đây là tiền anh Tuấn nói đặt cọc nên em thay mặt truyền đạt lại. Anh Tuấn là người quen của em. Anh ấy rất uy tín. Tin em đi, anh Tuấn đã về ghé thăm nhà em rồi".

Chân dung người đàn bà môi giới Ngô Thị Thu

Để củng cố lòng tin của chúng tôi, bà Thu khoe: "Chị Xuân, chị Ánh mới nhờ em chuyển hộ chiếu kìa!". Chưa hết, lúc đang trò chuyện, điện thoại cắt ngang, bà Thu nói với người gọi và cũng hàm ý nói với chúng tôi: "Làm việc ngày 8 giờ, cơm, nước, ăn nghỉ, chủ lo hết".

Không chỉ hoạt động ở địa bàn tỉnh Tiền Giang, cặp vợ chồng môi giới này còn "vươn vòi" về tận Sóc Trăng bằng cách tuyển thêm nhiều chân rết để tìm người cho xưởng may của ông Tuấn ở bên Nga. Cụ thể là trường hợp của anh T.V.C ở Sóc Trăng. Nắm được hoàn cảnh anh C. đang cần tiền giúp mẹ trả nợ, người hàng xóm tên Nguyễn Thị Phấn (chân rết của vợ chồng Thu - Đậm) liền tiếp cận. Khi anh C. đồng ý sang Nga làm thợ may thì bà Phấn liền giới thiệu đến gặp bà Thu. Chiêu cũ lặp lại, bà Thu luôn miệng cam kết nào là làm việc ngày chỉ 8 giờ, cơm, nước, nghỉ ngơi chủ lo. Rồi chi phí ông chủ Tuấn bỏ ra để lo qua Nga đến 1.900 USD, trong khi người đi chỉ đặt cọc 15 triệu đồng là quá sướng. Không đâu rẻ bằng!

Khi con mồi bị "gây tê" bằng những lời xảo trá, bà Thu liền chỉ đạo cho chân rết về tận quê yêu cầu anh C. "ứng" 15 triệu đồng và viết ngay biên nhận với nội dung "Tôi Nguyễn Thị Phấn có nhận số tiền của em T.V.C 15 triệu. Lý do: nhận tiền đi nước Nga".

Theo tìm hiểu của chúng tôi, tính đến thời điểm hiện tại, những người môi giới nêu trên đã dụ được khoảng 17 người sang Nga lao động "khổ sai", trong đó có 7 người chúng tôi xác định được danh tính và quê quán cụ thể. Mỗi trường hợp môi giới thành công, vợ chồng Thu - Đậm được trả công 500 USD.

Khốn cùng

Trở lại với lá đơn kêu cứu của anh C., khi xe vừa đưa anh đến xưởng may ở bên Nga thì ngay hôm đó, anh bị chủ bắt ký hợp đồng làm việc 3 năm. Mỗi ngày anh C. phải làm việc từ 7 giờ đến 23 giờ; chỉ nghỉ được 30 phút ăn cơm. Qua 1 tháng làm việc, anh C. kiệt sức vì thiếu ngủ, ăn uống kham khổ. Muốn trở về Việt Nam thì anh bị ông chủ xưởng buộc đền hợp đồng.

Theo địa chỉ trên lá thư, chúng tôi tìm về nhà anh C. ở ấp Hòa Hưng, xã Long Đức, huyện Long Phú, tỉnh Sóc Trăng. Tiếp chúng tôi trong căn nhà nhỏ nhưng trống hoác, gần như không có vật gì giá trị ngoài cái tủ thờ. Tại đây, bà Nhung - mẹ anh C. - cho hay do thiếu nợ ngân hàng khoảng 30 triệu đồng nên anh C. xin gia đình sang Nga làm việc để kiếm tiền trả nợ. Khi sang Nga được vài ngày, anh C. gọi điện về than rằng làm việc vất vả, không đúng với cam kết. "Từ đó đến nay đã vài tháng, thằng C. nó không nói gì thêm, chắc vì sợ tôi lo rồi bệnh thêm" - bà Nhung lo lắng khi hay tin anh C. đang kêu cứu từ Nga.

Từ lo lắng, bà Nhung chuyển sang lo sợ khi nghe chúng tôi nói đã có nhiều người phải tốn vài ngàn USD mới được quay về, vì phải bồi thường hợp đồng. "Vậy thì khốn khổ cho gia đình tôi quá. Nếu vậy chỉ có nước bán nhà chứ moi đâu ra số tiền lớn như vậy" - bà Nhung nói như muốn khóc.

Ông Trần Văn Khem, Trưởng ấp Hòa Hưng, xác nhận gia đình bà Nhung trước đây thuộc diện hộ nghèo. Gia đình bà vừa thoát nghèo nhưng vẫn còn rất khó khăn. Việc anh C. đi lao động ở Nga, ông Khem cũng mới nghe qua. Nếu tình cảnh như vậy thì đúng là mấy kẻ môi giới quá bất nhân khi gạt người nghèo.

Qua tìm hiểu, ngoài lá đơn của anh C. gửi về kêu cứu thì một người khác là chị N.N.L vừa trở về từ xưởng may của ông Tuấn, lập tức trốn nợ vì khoản tiền vay mượn hơn 60 triệu đồng không còn khả năng chi trả. "Cuối tháng 8, cha mất, chị cũng không về thọ tang vì sợ người đến đòi nợ" - một người quen của L. nói khi chúng tôi tìm đến nhà chị L…

Những ngày giữa tháng 9, theo ghi nhận ở xưởng may của ông Tuấn, trong lúc nhiều người đang quần quật "cày cả ngày lẫn đêm" để mong trả đủ số nợ khi sang Nga làm việc thì có nhiều công nhân đòi được về nước vì không chịu đựng được sự "khổ sai".

Chị Đ., một trong những người sang sau người của chúng tôi, một mực xin về nước thì ông chủ xưởng may nói rằng "phải đền hợp đồng vì chi phí bỏ ra để xin quota quá nhiều". Khi chị Đ. điện thoại cho người nhà cầu cứu bà Thu thì bà này phán rằng "muốn về Việt Nam thì cầm lên đây cho dì 120 triệu đồng đền hợp đồng 3 năm". Trong khi đó, chân chị Đ. mỗi ngày mỗi nhức vì từng bị tai nạn lại gặp thời tiết lạnh nên gần như không thể đi lại. Đến lúc này, ông Tuấn đồng ý và yêu cầu chuyển 2.300 USD cho người nhà ông ta ở Việt Nam, kèm theo cam kết "không được thưa kiện".

Sau khi chuyển đủ số tiền trên, chị Đ. mới được người của xưởng may mua giùm vé máy bay và đưa ra sân bay, đợi đến khi chị Đ. vào phòng cách ly, họ mới trả lại giấy tờ cá nhân. 

Kỳ tới: Đại sứ quán cùng vào cuộc