Qua biên giới làm thuê

Việc người dân kéo nhau sang Trung Quốc làm thuê là tất yếu vì ở địa phương họ không có việc làm đầy đủ. Do đi làm chui nên quyền lợi không được bảo đảm… Tại báo cáo mới đây về tình hình quản lý công dân Việt Nam sang Trung Quốc làm thuê gửi UBND tỉnh Quảng Ninh, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH) tỉnh đã đánh giá như vậy.

Làm đủ nghề

Theo Sở LĐ-TB-XH tỉnh Quảng Ninh, tình trạng người lao động (NLĐ) sang Trung Quốc làm thuê trái phép rất khó kiểm soát. Ở TP Móng Cái, số người xuất cảnh qua biên giới buôn bán, làm việc khoảng 2.000 lượt người/ngày (sáng đi, chiều về). Trong năm 2013, qua kiểm tra, cơ quan chức năng địa phương phát hiện có đến 827 lao động xuất cảnh trái phép, chủ yếu theo đường mòn, sông, suối...

Người lao động kéo hàng thuê ở cửa khẩu Tà Lùng (Cao Bằng) Ảnh: TRỌNG ĐỨC

Tại huyện Hải Hà, địa phương có cửa khẩu Bắc Song Hinh và 16,3 km đường biên giới trên đất liền tiếp giáp khu Phòng Thành - Trung Quốc, số người qua Trung Quốc làm thuê tăng mạnh trong năm 2013, trong đó có 504 lao động xuất cảnh trái phép. Tại huyện Bình Liêu, dòng người đổ xô qua biên giới còn cao hơn rất nhiều. Báo cáo của địa phương cho biết tính từ đầu năm đến tháng 11-2013, toàn huyện có đến 18.000 lượt người sang Trung Quốc làm thuê, trong đó rất nhiều trường hợp xuất cảnh trái phép. Tại 2 huyện Đàm Hà và Tiên Yên, số lượng người dân địa phương sang Trung Quốc làm thuê cũng gia tăng đáng kể.

Ông Nguyễn Thế Thịnh, Giám đốc Sở LĐ-TB-XH tỉnh Quảng Ninh, thừa nhận kinh tế tại các địa phương vùng biên giới còn khó khăn, chưa có đủ công ăn việc làm cho dân hoặc việc làm hiệu quả thấp nên buộc NLĐ phải sang Trung Quốc tìm việc. Họ chấp nhận làm mọi việc, từ gia công điện tử, thủ công mỹ nghệ, may mặc, bốc vác hàng hóa, phụ hồ, phát cỏ rừng, thu hoạch mía, thụ phấn cho ớt… để có thu nhập từ 4-6,5 triệu đồng/tháng.

Không thể ngăn chặn

Ông Nguyễn Thế Thịnh cho rằng việc NLĐ qua biên giới mưu sinh góp phần giảm áp lực giải quyết việc làm cho các địa phương cũng như giúp gia đình, bản thân họ cải thiện thu nhập nhưng tình trạng này phát sinh nhiều tiêu cực. “Đại bộ phận lao động Việt Nam sang Trung Quốc làm việc tự phát, không qua cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp có chức năng nên quyền lợi không được bảo đảm theo quy định của pháp luật hai nước” - ông Thịnh nói.

Trên thực tế, phần đông NLĐ sang Trung Quốc là lao động phổ thông, phải làm các công việc nặng nhọc, vất vả nhưng điều kiện không bảo đảm, việc trả lương không được thỏa thuận, thu nhập không tương xứng. Thậm chí nhiều trường hợp bị quỵt tiền, trấn lột, chiếm đoạt tài sản. Một số đối tượng lợi dụng việc đưa người xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc lao động, làm thuê đã có hoạt động phi pháp như buôn bán phụ nữ, trẻ em, vận chuyển hàng cấm qua biên giới. Nhiều người trở thành nạn nhân của nạn buôn bán người.

Những vấn đề trên tác động không nhỏ đến đời sống, trật tự xã hội ở vùng biên giới. UBND tỉnh Quảng Ninh đã chỉ đạo các sở, ngành phải có biện pháp giải quyết, hạn chế tối đa tình trạng NLĐ sang Trung Quốc làm thuê trái phép. Dù vậy, các địa phương cũng nhìn nhận rất khó ngăn chặn dòng người sang Trung Quốc làm thuê vì dịch chuyển lao động qua biên giới tồn tại như một tất yếu khách quan từ nhiều năm qua.