Những ngôi nhà lầu bằng gỗ bao quanh một sân lộ thiên.
Theo tài liệu, Nhà Lớn Long Sơn do ông Trần (tên thật là Lê Văn Mưu, người Hà Tiên, đến đảo Long Sơn khai hoang lập nghiệp vào khoảng năm 1900) cho khởi công xây dựng từ năm 1910- 1929 thì hoàn thành. Tất cả đều nhờ tiền của và công sức tự nguyện của ông và của nhiều người tin theo ông.
Năm 1900, ông Trần cùng khoảng 20 người trong gia tộc đi bằng thuyền buồm dừng chân ở chợ bến Long Điền. Sau khi nhận thấy đảo núi Nứa (Long Sơn) chưa có người khai phá, ông bèn chọn nơi này mở đất lập nghiệp và truyền đạo.
Vào khoảng năm 1909, ông Trần đã đề đạt với nhà cầm quyền Pháp ở Bà Rịa cho lập ra nhà thờ Khổng Tử để làm nơi thờ cúng của người dân ấp Bà Trao (nay là xã Long Sơn). Được chấp thuận, năm 1910, ông cho xây dựng nhà Thánh (thờ Khổng Tử) làm khu chính điện.
Sau đó, ông tiếp tục xây dựng lầu Trời, lầu Tiên, lầu Phật, và sửa lại nhà Hậu vốn có từ trước cho rộng lớn và khang trang hơn.
Năm 1927, ông lại cho cất thêm lầu Cấm (làm tiền điện), 2 ngôi nhà khách, cổng tam quan, khu vườn hoa, 2 cổng ra vào khu vực thờ cúng. Năm 1928, ông cho dựng tiếp lầu Dài, phần dưới để trống làm nơi ăn nghỉ cho người đến thăm viếng và lễ bái, tầng trên bày các bàn thờ.
Kể từ đó và những năm tiếp theo, ông cho xây cất 5 dãy phố để lưu dân cư ngụ khi mới đến lập nghiệp, nhà Long Sơn hội (nơi hội họp), trường học (dạy chữ quốc ngữ cho trẻ), nhà chợ (được khánh thành ngày 16/8/1929), nhà máy xay xát lúa gạo, kho chứa thóc, nhà đèn, nhà thợ mộc, nhà bếp, các hồ và lu dùng để tích trữ nước ngọt...
Vì những công trình do ông Trần tổ chức xây dựng đều nằm chung một khu vực nên nhân dân quen gọi là nhà Lớn. Sau khi ông Trần qua đời và được đưa vào thờ cúng trong nhà Lớn thì khu di tích này lại có thêm một tên gọi nữa là đền Ông Trần.
Kiến trúc Nhà Lớn pha trộn tín ngưỡng dân gian với Nho giáo và Lão giáo. Lầu Trời, lầu Tiên và lầu Phật, hợp với nhà Hậu thành hình chữ “khẩu”. Trong khoảng sân lộ thiên (13m x 14m, dùng để thông gió và lấy ánh sáng) có hồ nước ngầm, một bể nước nổi trong có hòn non bộ. Tại đây thờ nhiều đối tượng của Phật giáo,
Đạo giáo, Nho giáo và thờ ông Trần cùng những người trong gia tộc họ Lê. Trong các gian thờ, có vô số kỷ vật cổ (đa phần bằng gỗ quý) còn lưu lại như bộ bàn ghế bát tiên (khắc hình 8 vị tiên ông, được cẩn hoa cương và xà cừ); bộ tủ thờ cổ cẩn xà cừ gồm 33 chiếc, kèm theo đồ thờ bộ lư, chân đèn cổ, trong đó có một bộ lư bằng gỗ cẩn xà cừ; những bức hoành phi, liễn thờ...
Di vật quý nữa là ngay phía sau khu chính điện (nơi ông Trần thường ngồi giảng đạo lý) vẫn còn lưu giữ bộ ảnh chữ Nôm truyện Lục Vân Tiên, trước vẽ trên lụa, sau được phục chế trên kính.
Theo một người cháu của ông Trần kể lại: Sinh thời, ông thường cởi trần, tóc búi tó, đi chân đất, lao động suốt ngày nên người dân quen gọi là ông Trần. Lúc đầu mới đến đây khai hoang lập nghiệp, ông cùng con cháu đốn củi, bắt tôm làm tôm khô rồi dùng ghe buồm chở vào Sài Gòn bán.
Khi có tiền dư giả, mỗi chuyến hàng vào Sài Gòn bán xong ông lại sưu tầm mua đem về những món đồ cổ quý giá mà hiện còn đang lưu giữ trong nhà Lớn.
Khi ông mất, nơi đây hình thành tín ngưỡng đạo Ông Trần. Hàng năm, vào ngày vía Ông Trần (20/2 âm lịch) và ngày Trùng Cửu (9/9 âm lịch), Nhà Lớn Long Sơn tổ chức lễ hội rất lớn, thu hút hàng chục ngàn người, trong đó chủ yếu ở các tỉnh miền Tây và miền Đông Nam Bộ về tham dự.
Trải qua nhiều biến đổi của lịch sử và thời gian nhưng đến nay toàn bộ khuôn viên nhà Lớn vẫn còn nguyên vẹn không hề mai một cùng với những phong tục, tập quán của đạo Ông Trần.
Đây là một tín ngưỡng khác lạ pha trộn nhiều đạo giáo khác nhau nhưng không hề có kinh kệ, chuông mõ, cũng như tệ mê tín dị đoan mà chỉ có những lời dạy truyền khẩu trong dân gian.
Xưa nay, việc trông coi và giữ gìn Nhà Lớn Long Sơn đều do nhân dân cùng con cháu ông Trần tự nguyện. Việc cúng lễ, quét dọn, tu sửa hàng ngày do phiên ngũ (5 người) đảm nhiệm, cứ 3 ngày thay phiên một lần. Nhà Lớn hiện có 68 phiên với 340 người tự nguyện thực hiện, nửa năm đáo lại một lần.
Khi đến thăm nhà Lớn, du khách còn được thưởng thức các món khoai mì hấp nước dừa trộn đậu phộng; bánh ít trần… mang nét đặc trưng của Long Sơn. Và khách muốn lưu lại thì được cho nghỉ qua đêm tại dãy nhà phố cổ bằng gỗ và được thết đãi cơm chay miễn phí.
Ngày nay, người dân theo đạo Ông Trần ở Long Sơn vẫn mặc quần áo bà ba đen, đi chân đất, đầu để tóc búi gọn sau gáy. Người dân Long Sơn vẫn còn lưu giữ những nét sinh hoạt cũng như tính cách đậm chất Nam Bộ, thật thà, hiếu khách.
và quét mã QR
Bình luận (0)