Bỏ môn Lịch sử sẽ gây họa khó lường

PGS-TS Hà Minh Hồng - Trưởng bộ môn lịch sử Việt Nam, Khoa Lịch sử, Trường ĐH KHxh&Nv TP HCM:

Trái khoáy

Trước hết, tôi khẳng định Lịch sử là môn học quan trọng, bắt buộc, không thể tích hợp hay lấy môn gì thay thế được. Tôi có cảm giác cứ thấy cái gì na ná nhau, người ta lập tức gom lại, tích hợp lại nhưng không hề nghiên cứu đặc thù của từng môn học. Tôi chưa từng thấy môn học nào có số phận hẩm hiu như môn Lịch sử, mang danh môn phụ, môn học thuộc, được chọn rồi không chọn trong các kỳ thi tốt nghiệp THPT những năm trước. Có điều lạ là những sự chọn lựa này toàn phụ thuộc vào ý chí chủ quan của người quản lý, chưa thấy một kết quả nghiên cứu hay ý kiến khách quan nào. Lâu nay, chương trình, thời gian dạy bị nhà quản lý khống chế nên triệt tiêu dần sự sáng tạo của người dạy và học. Môn Lịch sử không còn là môn khoa học mà là học thuộc. Lâu dần sẽ chán, chán thì lập tức nghĩ phải thay thế nó đi.

Tôi cho rằng nếu lịch sử chỉ được giảng dạy dưới dạng những chuyên đề, không đủ sức thành môn học hoặc theo kiểu khối tự nhiên không học sử, các môn xã hội mới học sử, là quan niệm sai lầm. Đã là người Việt Nam phải biết sử Việt Nam, phải học sử Việt Nam. Việc giảm tải khác việc tích hợp, ghép môn theo kiểu trái khoáy, giáo viên cũng không hình dung sẽ làm như thế nào. Nếu bộ cho rằng tích hợp vào môn Công dân với Tổ quốc, trong đó có nội dung giảng về lịch sử thì sao không thay hẳn môn này là môn Lịch sử, trong đó, các chuyên đề như đạo đức công dân, an ninh quốc phòng? Hãy để môn Lịch sử đảm nhận, chắc chắn sẽ làm được. Không phải thêm môn bắt buộc mà còn giải quyết được nhiều nội dung giáo dục liên quan, vừa cởi trói, khuyến khích sự sáng tạo cho giáo viên.

Giờ học môn Lịch sử tại Trung tâm Giáo dục thường xuyên quận 10, TP HCM Ảnh: Tấn Thạnh

Thạc Sĩ Nguyễn Viết Đăng Du - Tổ trưởng Tổ Lịch sử, Trường THPT Lê Quý Đôn (quận 3, TP HCM):

Giáo dục nhân cách, đạo đức công dân

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) nói không khai tử môn Lịch sử mà tích hợp trong môn Công dân với Tổ quốc hoặc sẽ có những chuyên đề về lịch sử là cách giải thích không hợp lý, không xuất phát từ thực tế bởi mỗi môn học đều có đặc thù riêng. Hơn nữa lâu nay, mỗi giáo viên được đào tạo ra để có phương pháp dạy bộ môn của họ.

Lịch sử là một môn khoa học, nếu chỉ là những chuyên đề thì chẳng khác gì cưỡi ngựa xem hoa, có cũng như không. Dường như chương trình môn Lịch sử bị dư luận kêu ca quá dài, ôm đồm, nặng nề, gây quá tải với học sinh nên bộ lập tức “cắt” đi môn học này, nghĩ là sẽ giảm tải. Bộ GD-ĐT quên một điều Lịch sử là môn học thuộc lĩnh vực giáo dục truyền thống, tức là giáo dục liên quan đến nhân cách, đạo đức của một công dân. Thử hỏi một công dân không biết gì về lịch sử nước Việt, không tự hào về truyền thống dân tộc, không có ý thức mình là công dân Việt Nam, liệu có ổn không? Lấy ví dụ đơn giản, khi kêu gọi thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự, nếu không có ý thức về truyền thống, họ có đi không hoặc đi nhưng với tâm thế nào?

GS Đỗ Thanh Bình - nguyên Chủ nhiệm khoa Lịch sử, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội:

Phá nát chương trình môn Lịch sử

Việc tích hợp môn Lịch sử như trong dự thảo chương trình phổ thông mới của Bộ GD-ĐT là thiếu cơ sở khoa học, mang tính chắp vá, gò ép, phá nát chương trình môn Lịch sử.

Giáo dục công dân hay giáo dục an ninh quốc phòng có thể lấy một vài sự kiện, kiến thức lịch sử để xây dựng bài học theo mục đích của môn đó, do đó, nó không phải là lịch sử, không thể thay thế môn Lịch sử. Ngược lại, môn Lịch sử không thể thay thế cho môn Giáo dục quốc phòng an ninh hay môn Giáo dục công dân.

Lịch sử là một quá trình mang tính hệ thống, 30 tiết/năm học thì không giải quyết được vấn đề gì. Hãy nhìn ra thế giới, ở các nước phát triển, không nước nào cho Lịch sử là môn tự chọn, cũng không thể tích hợp vào những môn học khác. Có thể lịch sử không mang lại giá trị kinh tế nhưng hậu họa của việc coi nhẹ môn Lịch sử thì không thể lường trước được.

Chương trình nặng nên phải giảm nhẹ là điều cần làm nhưng không phải bằng mọi giá, giảm nhẹ không có nghĩa là cắt bỏ những môn liên quan đến giáo dục con người mà qua đó họ không quên những tấm gương của cha ông trong bảo vệ đất nước để rồi dám xả thân vì đất nước. Có những môn học, có những nội dung tích hợp được nhưng có những môn không thể làm được việc đó.