Giảng viên ĐH: số lượng tăng, trình độ giảm!

* GS Từ Quang Hiển, giám đốc ĐH Thái Nguyên, cho biết trường đặt vấn đề số một là đào tạo nhân lực. Với chủ trương “thạc sĩ hóa” từ năm 1995, đến nay trường có hơn 60% giảng viên (GV) là thạc sĩ. Từ năm 2000, trường chuyển sang giai đoạn “tiến sĩ hóa”. Kết quả là số GV có trình độ tiến sĩ cũng đã tăng gấp vài lần.

Tăng số lượng nhưng “chất” không tăng

Theo Vụ ĐH & sau ĐH, trong năm học vừa qua, số GV đạt trình độ thạc sĩ, tiến sĩ tăng thêm 11,9%. Nhưng số lượng GV của các trường tăng thêm trên 3.500 người chủ yếu có trình độ ĐH, nên rốt cuộc tỉ lệ GV có trình độ thạc sĩ và nhất là tiến sĩ của cả hệ thống ĐH, CĐ lại giảm hơn trước. Hơn 55% số GS, PGS, xấp xỉ một nửa số tiến sĩ tập trung ở 14 trường ĐH trọng điểm. Ở nhiều trường ĐH, nhất là những trường ĐH dân lập, trường mới thành lập (kể cả công lập)..., lực lượng GV là GS, PGS, có trình độ tiến sĩ còn quá mỏng. Chưa kể ở nhiều trường con số thực tế còn ít hơn nhiều so với báo cáo.

Bà Trần Thị Hà dẫn chứng: Trường ĐH Chu Văn An báo cáo GV của trường có hơn chục GS, PGS, 20 tiến sĩ nhưng ở thời điểm này, thực tế chỉ có chưa được một nửa. Tương tự Trường ĐH Quang Trung, so với số lượng GV có trình độ tiến sĩ trường báo cáo bộ khi thành lập, hiện chỉ có một phần ba, GS thì chưa có ai và PGS chỉ có vài người.

Thế nhưng đội ngũ GV thiếu cả về số lượng và chất lượng này lại đang phải gánh gánh nặng đào tạo quá tải, trong đó bao gồm cả số chỉ tiêu đào tạo tại chức, liên kết tràn lan. Một ví dụ: tại Trường ĐH Thương mại, số giờ giảng bình quân của một GV là 422 giờ/năm, vượt khoảng 162% so với qui định. Thứ trưởng Bành Tiến Long thừa nhận: “Một số trường tăng qui mô đào tạo nhanh hơn so với các điều kiện đảm bảo chất lượng và năng lực đào tạo của nhà trường, GV lên lớp quá nhiều giờ, không còn thời gian đầu tư cho các hoạt động nghiên cứu khoa học, biên soạn giáo trình, bài giảng... nên chất lượng đào tạo hạn chế”.

Một năm đào tạo 2.500 tiến sĩ?

Bộ GD-ĐT đang dự định sẽ nhanh chóng bù đắp khoảng trống về chất lượng GV, nâng tỉ lệ GV có trình độ tiến sĩ ngay trong năm học 2007-2008 bằng việc bắt đầu thực hiện chương trình đào tạo 20.000 tiến sĩ. Mặc dù phải đón nhận không ít ý kiến chỉ trích trong thời gian qua, nhưng tại hội nghị này lãnh đạo Bộ GD-ĐT khẳng định chương trình đào tạo 20.000 tiến sĩ cho GV các trường ĐH, CĐ sẽ là một trong những nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó, một nửa sẽ được đào tạo trong nước, một nửa được gửi đi đào tạo ở các nước, ưu tiên hàng đầu là Hoa Kỳ, Anh, Đức, Nhật, Úc, Pháp...

Chỉ riêng năm học 2007-2008, Bộ GD-ĐT dự kiến sẽ đào tạo trình độ tiến sĩ cho 2.500 GV, trong đó 1.000 người cử đi đào tạo ở nước ngoài. Song hành với chủ trương này, Bộ GD-ĐT cũng khẳng định sẽ tập trung tạo sự đột phá trong chất lượng đào tạo tiến sĩ ở các cơ sở đào tạo trong nước.

Phát biểu kết thúc hội nghị tổng kết năm học của các trường ĐH, CĐ phía Bắc, Phó thủ tướng - Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Thiện Nhân yêu cầu các trường phải khẩn trương xây dựng qui hoạch đội ngũ GV, tiến hành “thạc sĩ hóa” và nếu có điều kiện thì chuyển sang “tiến sĩ hóa”. “Nếu không lên được kế hoạch này thì không nên duy trì ban lãnh đạo nhà trường - ông Nhân tỏ ra cương quyết và cam kết - Trong quí 4 năm nay, bộ sẽ ban hành qui chế về quản lý GV, các qui định liên quan về chế độ làm việc, tuyển dụng GV ĐH, CĐ”.