Lớp học giữa rừng

Vòng theo cung đường uốn lượn đẹp như tranh vẽ ven hồ Tuyền Lâm, TP Đà Lạt – Lâm Đồng, chúng tôi ngược ra sau một quả đồi bằng con đường đất nhỏ xíu để vào Khu Du lịch Núi Voi. Mùa mưa, nước đọng từng vũng lầy lội, rễ thông ăn vào mặt đường ngoằn ngoèo trơn trượt trông không khác gì những con rắn lớn nằm vắt ngang, xe chạy mà cứ chực ngã. Vừa qua cổng khu du lịch, chúng tôi đã thấy thấp thoáng mái tranh lớp học xa xa. Tiếng đọc bài vọng ra văng vẳng.

Bất kể mùa hè

Bước lên mấy bậc thang, chúng tôi gặp ngay những gương mặt ngây thơ. Những đôi mắt trong vắt mở to chăm chú nhìn lên bảng. Lớp học chưa tới 10 cái bàn, con trai ngồi bên trái, con gái ngồi bên phải. Cô giáo Huyền Đông Sương nắn nót từng chữ, miệng đọc, tay chỉ rồi gõ nhịp cho các em đọc theo.

Cô giáo Huyền Đông Sương trong một buổi lên lớp

Thấy chúng tôi vào, cả lớp đứng lên hát một bài đón khách. Không ít em đang hát say sưa bỗng khựng lại, mắc cỡ giấu mặt vào bàn tay đen nhẻm khi thấy người lạ nhìn. Còn các em gái vừa thẹn vừa thích, cứ sờ lên hai chiếc kẹp tăm màu cài trên mái tóc rối bù được cô giáo mua cho.

Không trật tự như những lớp học thường thấy, lớp học giữa rừng này luôn râm ran tiếng nói cười, chỉ khi đọc bài các em mới thật sự tập trung. Mỗi tuần, các em chỉ đến lớp vào các chiều thứ ba, năm, bảy nên phải học suốt năm mới hết chương trình và không nghỉ hè như những lớp khác. Thời gian còn lại, các em làm rẫy, giữ em, nấu cơm phụ giúp cha mẹ. Lớp cũng không có tiếng trống báo hiệu giờ tan học, cứ thấy trời sụp tối là bọn trẻ nhao nhao cất sách vở ra về. Một số em ngủ lại chòi canh rẫy, số khác thoăn thoắt băng rừng, vượt qua mấy ngọn đồi về lại làng Darahoa ở tận huyện Đức Trọng, gần cửa ngõ vào TP Đà Lạt.

Ngước nhìn lên mái nhà lợp bằng tranh đã bắt đầu mục nát, thủng lỗ chỗ, cô Đông Sương khoe: “Năm nay, nhờ lòng hảo tâm của các mạnh thường quân, mái nhà sắp được lợp lại bằng nhựa rồi. Mùa mưa năm ngoái, cô trò vừa học vừa né, mưa dột chỗ nào tránh chỗ đó, cực khổ vô cùng. Vậy mà các em vẫn đi học đều đều, thấy thương lắm”.

Gian nan “dụ” trẻ đến lớp

Làng Darahoa có khá đông trẻ em. Học hành là chuyện tận đẩu tận đâu, những đứa trẻ của làng này chỉ biết ẵm em, nấu cơm, canh rẫy, cắt cỏ cho trâu bò. Không đành lòng để các em mù chữ, 6 năm trước, cô Đông Sương đã tự nguyện đến xin gắn bó với lớp học hẻo lánh heo hút này. Gian nan bắt đầu khi lớp học đã có, giáo viên đã sẵn sàng nhưng lại không có lấy một mống học trò.

Bé K’Loan tặng “lộc” cho cô giáo

Biết rằng không thể ép buộc bọn trẻ đi học, ban đầu cô Đông Sương lân la làm quen vài em, vừa rủ rỉ nói chuyện vừa phụ giúp chúng cắt cỏ, bẻ bắp, chăn bò. Đến lúc quen dần và được các em tin yêu, cô mới hỏi các em có thích đi học không. Vài em ngây ngô hỏi lại: “Đi học để làm gì, có cơm ăn không cô?”. Cô nhẹ nhàng: “Học để biết con chữ, đọc sách, viết thư, biết hát, biết múa, biết điều hay lẽ phải”. Nhiều em gật đầu nhè nhẹ rồi nắm tay cô giáo dẫn về nhà ra mắt bố mẹ.

Tuổi đã cao, sức lực đã hao mòn, cô Đông Sương phải nhờ 2 đứa trẻ cầm tay kéo lên, sau lưng một em khác ra sức đẩy mới vượt được mấy ngọn đồi đất đỏ nhão nhoét sình lầy sau mỗi cơn mưa dầm. Gặp phụ huynh, cô lại xắn tay áo phụ giúp việc nhà rồi mới nài nỉ xin được dạy học cho con em họ. Tin vào sự tận tụy và lòng yêu trẻ của cô giáo già, cùng với uy tín của ông Nguyễn Đức Phúc – một cựu chiến binh, người lập ra làng Darahoa và dựng lên lớp học, cô Đông Sương mới có được vài giờ mỗi chiều để dạy các em. Thế nhưng, ròng rã mấy tháng trời, gom được em này thì “rụng” em kia, cô phải vận động lại từ đầu. Lớp học mở ra, ban đầu chỉ loe ngoe chừng 10 mái đầu rối bù, cháy nắng. 

Đường vào lớp học vừa xa vừa khó nên bao nhiêu giáo viên trẻ đã vào nhưng rồi lại lẳng lặng rút lui. Trước đây, mỗi lần đi dạy, cô Đông Sương phải thuê xe ôm chở vào. Sau này, con gái cô tình nguyện làm “xe ôm” cho mẹ, phụ cả việc vặt trong lớp học. “Mỗi khi trời mưa, hai mẹ con vẫn chở  nhau đến  lớp. Đường ngập bùn, chiếc xe ì ra, mẹ con hè nhau đẩy. Nhiều lúc đường trơn, xe trượt té quay đầu mòng mòng mà không sao dựng dậy được. Thế nhưng, chỉ khi trời nổi bão, sợ cây ngã tôi mới cho các em nghỉ học”- cô Đông Sương kể.

Nhiều bữa trời mưa, vô tới lớp thấy các em ngồi lúp xúp núp dưới sàn chờ mình, cô Đông Sương cứ rơi nước mắt. Bọn trẻ thương cô giáo không chỉ vì tấm lòng tận tụy mà còn vì những đường kim mũi chỉ khi hằng đêm, cô tỉ mẩn vá lại từng manh áo, từng mảnh quần rách bươm cho lũ học trò nghèo.

Thích học vì thương cô giáo

Từng mùa rẫy đi qua, từng mùa mưa kéo đến, cô - trò cứ chăm chỉ dạy - học, tiếng đọc ê a dần tròn vành, rõ chữ. Những đứa trẻ vẫn sống và lớn lên như cây dại trong rừng nhưng dần dà đã biết khoanh tay vâng dạ, đi thưa về trình, biết hát múa, đọc chữ và làm phép tính. Rồi đứa lớn dẫn đứa nhỏ theo, bạn rủ bè, lớp học đông dần, nay đã gần 50 em, không rơi rụng như lo ngại của cô Đông Sương. “Phụ huynh rất vui khi thấy con mình ngoan hơn và tự động đóng góp tranh lợp lại lớp học”- cô hào hứng.

Đến lớp, các em rất nghịch, chọc ghẹo nhau là thường, đôi khi đánh nhau vì những hiềm khích rất trẻ con. Thế nhưng, điều vất vả nhất của cô Đông Sương không phải là chuyện giải quyết những tâm tính trẻ con ấy mà là phải dạy cho các học sinh đủ khối lớp, từ mẫu giáo cho đến lớp 3, 4 rồi 6, 7. “Nhiều em chưa đủ tuổi đi học cũng theo anh chị đến lớp cho quen dần, coi như anh chị giữ em luôn. Khi nào đứa em đủ tuổi thì tôi mới dạy chữ”- cô Đông Sương cho biết.

Chưa tiếp xúc nhiều với thế giới hiện đại bên ngoài, các em chỉ biết ước mơ được làm cô giáo giống như cô Đông Sương. K’Mỹ và K’Ngọc, năm nay học lớp 6, bẽn lẽn nói rằng các em không biết đại học là gì nhưng muốn được học tới đó để sau này làm cô giáo về dạy bọn trẻ trong làng. Nhà K’Ngọc có 4 chị em đều được đi học, đứa lớn nhất đã lớp 9. Trong khi đó, nhiều em trai chẳng biết sau này sẽ làm gì nhưng cứ đến lớp vì “thích học, thương cô giáo”.

Trời dần chiều, bọn trẻ túa ra đòi về. Khi cô giáo chuẩn bị khóa cửa lớp, bé K’Loan - 9 tuổi, người nhỏ thó như mới lên 6 - hì hục ôm trái mít chín nặng gần 10 kg trèo qua 2 quả đồi đến tặng cô. Nhìn K’Loan bặm môi ôm trái mít, xiêu vẹo bước lên mấy bậc thang vào lớp, chúng tôi xúc động đến thắt cả lòng. “Những món quà cây nhà lá vườn của các em chính là cái lộc, là niềm vui không thể tả được bằng lời trong cuộc đời dạy học của tôi”- cô Đông Sương thổ lộ.

Cô giáo của trẻ nghèo, mồ côi Hôm chúng tôi đến lớp, có khách tới thăm tặng các em áo và dép mới. Cô Đông Sương dặn cả lớp phải để dành quà cho một bạn nghỉ học đi chăn bò. Các em dạ rân rồi hí hửng ướm vào người chiếc áo mới, ngắm nghía đôi dép còn thơm mùi nhựa. Những học sinh nghèo háo hức với áo, dép mới được tặng Chỉ cách TP Đà Lạt hoa lệ chừng vài cây số mà vất vả lắm, con chữ mới đến được làng Darahoa. Cuối năm, Phòng GD-ĐT TP Đà Lạt vào lớp kiểm tra kiến thức. Em nào đọc được chữ, làm được toán thì được cho lên lớp. Học hết cấp 2, các em sẽ trở về trường ở huyện Đức Trọng để học tiếp các lớp cấp 3. Ngoài ít tiền bồi dưỡng đi đường, nước nôi của cựu chiến binh Nguyễn Đức Phúc gửi, cô Đông Sương không nhận thêm bất cứ khoản tiền nào. Ngoài lớp học giữa rừng này, cô Đông Sương đã từng dạy cho những trẻ em mồ côi, bán vé số ở TP Đà Lạt.