Sách tham khảo: Nhiều sai sót vì cẩu thả

Tác phẩm - Dư luận, Tác giả - Tác phẩm, Bình luận văn học, hoặc Những lời bình... mà người “tuyển chọn và biên soạn” hoặc “tuyển chọn và giới thiệu” đôi khi là những cái tên lạ hoắc.

Cầm trên tay một số tập sách, rồi nhìn vào các tên sách và cách trình bày, tôi băn khoăn vì nhiều lẽ, trong đó có mấy lẽ chính như sau:

1. Khi chọn bài vào tuyển, người tuyển chọn có hỏi ý kiến các tác giả không? (tôi không nói tới chuyện xin phép).

2. Khi sách đã được bán, các tác giả trong tuyển có được sách biếu không? (tôi không nói chuyện nhuận bút).

Nêu hai câu hỏi này, bởi tôi là người nghiên cứu (cùng một số đồng nghiệp khác) có một số bài thường được tuyển trong các tập sách tham khảo loại này, nhưng đều không được hỏi ý kiến. Chỉ do bất chợt ghé vào hiệu sách hoặc được người quen mách bảo mà biết có bài được tuyển ở đâu đó. Và khi đọc vào thì thấy có rất nhiều sai sót vì sự cắt xén và cách biên tập không cẩn thận. Và lỗi in sai thì rất nhiều. Đó là điều rất khổ tâm và khó chịu.

Làm loại sách này cần rất nhiều công phu chọn lựa, sao cho thích hợp với các đối tượng người đọc. Bởi mỗi đối tượng cần một kiểu sách tham khảo khác nhau. Và bởi tài liệu tham khảo cho mỗi hiện tượng văn học quan trọng thì vô cùng nhiều. Cứ nhìn vào bộ sách Về tác giả và tác phẩm của Nhà Xuất bản Giáo dục dăm năm gần đây được làm một cách nghiêm túc thì thấy rõ, tất cả đều từ năm sáu trăm đến nghìn trang khổ to.

Và, nhất thiết phải bảo đảm tính khoa học ở các nguồn trích dẫn. Phải có thư mục tham khảo và đầy đủ xuất xứ cho tất cả các bài được tuyển: rút ở đâu, bài nào, sách nào, nhà xuất bản, năm xuất bản... Thiếu yếu tố này thì người nghiên cứu không thể sử dụng được.

Do tình hình có rất nhiều tùy tiện và cẩu thả trong cách làm sách tham khảo (có cảm tưởng mỗi quyển chỉ cần làm trong dăm ngày) nên tôi mong người đọc, nhất là các bậc bố mẹ, hoặc các bạn trẻ cần cảnh giác với loại sách này, để tránh hậu quả vứt ra một món tiền mà sách mua về thì không dùng được vì không phù hợp với yêu cầu sử dụng.