Bơi trong ao nhà sẽ "chết"

Trong khi doanh nghiệp nước ngoài ồ ạt vào Việt Nam đầu tư, mở rộng hoạt động để đón đầu cơ hội khi nước ta hội nhập sâu rộng với thế giới, doanh nghiệp trong nước lại lo lắng cho thương hiệu Việt, lo mất thế cạnh tranh

Trả lời báo chí ngay đầu năm mới, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng cho rằng sự cạnh tranh sẽ khốc liệt hơn khi Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) chính thức hình thành vào cuối năm nay. Vì thế, doanh nghiệp (DN) trong nước phải dũng cảm, tự tin hơn chứ không chỉ bơi trong ao nhà trước làn sóng đổ bộ của hàng ngoại.

Lãi suất “ăn” hết lợi nhuận

“Vợ tôi rất thích ăn bánh xốp. Vào siêu thị, thấy trên kệ chất đầy hàng của Thái Lan, Indonesia, Malaysia… với mẫu mã ấn tượng, bắt mắt trong khi sản phẩm của Việt Nam nằm khiêm tốn, chưa có thương hiệu, giá không rẻ hơn hàng ngoại là mấy. Vợ tôi quyết định mua mỗi loại 1 hộp về dùng thử, loại nào ngon, giá hợp lý sẽ mua tiếp lần sau. Tâm lý người Việt khi đứng trước nhiều lựa chọn, họ sẽ ưu tiên chọn hàng Việt nếu chất lượng tốt, giá bán phù hợp chứ không ủng hộ một cách mù quáng” - ông Phạm Ngọc Hưng, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN TP HCM, dẫn chứng chuyện tiêu dùng của gia đình mình khi nói về cạnh tranh thời hội nhập.

TP HCM đã có nhiều trung tâm, cửa hàng mua sắm chuyên dành cho người nước ngoài. Trong ảnh: Khách Nhật mua sắm tại một cửa hàng trên đường Đồng Khởi, quận 1 Ảnh: HOÀNG TRIỀU

Theo ông Hưng, AEC hình thành, hàng hóa từ Thái Lan vào Việt Nam cũng dễ như từ Hà Nội vào TP HCM. Điểm qua một số mặt như trình độ quản trị, sản xuất, công nghệ… thì DN Thái đều nhỉnh hơn hẳn. Hơn nữa, DN Thái Lan vay vốn để làm ăn với lãi suất chỉ 5%-6%/năm trong khi DN vừa và nhỏ của Việt Nam phải chịu lãi suất trên 10%-12%/năm (đối với các khoản vay trung và dài hạn). Tất cả yếu tố trên cho thấy DN Việt lép vế thế nào trong môi trường mở sắp tới.

DN muốn nâng cao chất lượng sản phẩm thì phải đầu tư máy móc thiết bị, công nghệ hiện đại. Muốn đầu tư thì phải có vốn. Tình trạng ngân hàng thừa tiền nhưng không dám cho vay, DN thiếu tiền nhưng không đủ điều kiện vay vốn vẫn luẩn quẩn chưa có lối ra.

Điển hình như trong lĩnh vực cao su - nhựa, ông Nguyễn Quốc Anh, Chủ tịch Hội Cao su - Nhựa TP HCM, cho biết lãi suất tại Việt Nam neo cao trên 10%, gần gấp đôi so với các nước trong khu vực và thậm chí gấp 3 so với một số nước phát triển. Trong ngành cao su thế giới, tỉ suất lợi nhuận trên doanh thu chỉ dao động 5%-10%, vòng xoay vốn chỉ từ 2-3 lần thì lãi suất cao tại Việt Nam đã “ăn” hết lợi nhuận của DN. Đây là trở lực lớn nhất đối với các DN Việt Nam khi đầu tư mới để tăng sức cạnh tranh.

Nước quá chân… phải nhảy!

TS Trần Du Lịch, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách tiền tệ quốc gia, cho rằng lúc này, cạnh tranh không chỉ là xuất khẩu mà ngay trên sân nhà. Thách thức lớn nhất là về tổng thể nền kinh tế, Việt Nam cạnh tranh bằng năng suất kém hơn nên thách thức rất lớn. Khả năng xâm nhập mạng lưới phân phối cũng là vấn đề quan trọng phải xem xét lại bởi hiện nhiều mạng lưới phân phối trên thị trường nội địa đã do nước ngoài kiểm soát như Thái Lan vừa mua Nguyễn Kim, Metro… “Về cơ bản sẽ chỉ còn một thị trường, không có nội địa và xuất khẩu nhưng tôi cảm nhận DN trong nước chưa sẵn sàng. Năm nay phải làm mạnh để tạo cơ sở cho năm sau. Tôi biết một số DN lớn làm xuất khẩu đã chuẩn bị từ nhiều năm qua nhưng không phải tất cả. Chúng ta thường bị bệnh nước đến chân mới nhảy nên thường thất thế” - TS Trần Du Lịch nhận xét.

Theo ông Nguyễn Xuân Hàn, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Dịch vụ Phú Nhuận (Maseco), vốn và công nghiệp hỗ trợ mặc dù giữ vai trò quan trọng nhưng không phải quyết định sự tồn tại, phát triển của DN. Điều quan trọng nhất là DN phải hiểu được thế mạnh của mình để từ đó phát huy, xây dựng thương hiệu và niềm tin với khách hàng.

“Trong lĩnh vực điện tử dân dụng nói chung và sản phẩm đầu máy karaoke, nhãn hiệu Arirang của Maseco hiện đang dẫn đầu thị trường về công nghệ, kiểu dáng và giá bán, dù có nhiều đối thủ nhảy vào. Để giữ vị trí thống lĩnh, chúng tôi chấp nhận đầu tư cho công nghệ phần mềm, hằng năm bỏ ra hàng chục tỉ đồng để mua công nghệ chứ không phải mua sản phẩm có sẵn về lắp ráp, phân phối ra thị trường” - ông Nguyễn Xuân Hàn chia sẻ. Ngoài ra, Maseco đang từng bước vươn ra ngoài phạm vi lãnh thổ Việt Nam, ưu tiên nhắm đến thị trường 600 triệu dân trong ASEAN và 4 triệu người Việt ở nước ngoài. Hiện đầu đĩa Arirang đã xuất sang Lào, Campuchia, Myanmar theo hình thức mua đứt bán đoạn, sắp tới DN này sẽ thiết lập hệ thống phân phối ở Campuchia.

Với Minh Long Hưng, dù chỉ là DN vừa và nhỏ trong lĩnh vực sản xuất quần áo trẻ em nhưng ông Lý Thành Sinh, giám đốc công ty, đã định hướng ngay từ đầu phải đổi mới công nghệ và nỗ lực sáng tạo để nâng cao chất lượng sản phẩm, có cơ hội cạnh tranh về giá. “DN nào chăm chỉ lấy công làm lời, không đầu tư đa ngành cũng chỉ đủ duy trì chứ không thể bứt phá và nói chuyện cạnh tranh với DN nước ngoài” - ông Sinh nhận xét.

Kỳ tới: Hàng ngoại vào dễ quá!