Bị cáo Trầm Bê đổ lỗi cho quy định

Ngày 10-1, TAND TP HCM đã xét hỏi bị cáo Trầm Bê (SN 1959; nguyên Phó Chủ tịch Thường trực HĐQT Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín - Sacombank), Phạm Công Danh (SN 1965; nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Xây dựng - VNCB, kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn Thiên Thanh) cùng nhiều người khác trong vụ án "Cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại VNCB.

Nhận thức chưa đúng

HĐXX và đại diện VKSND chỉ xoáy sâu vào số tiền 1.800 tỉ đồng mà bị cáo Phạm Công Danh vay từ Sacombank.

Bị cáo Trầm Bê thừa nhận hành vi mà VKSND Tối cao truy tố ông là không sai. Tuy nhiên, bị cáo xin được trình bày một số vấn đề liên quan đến bối cảnh, nhận thức vụ việc. Theo trình bày, ông Phạm Công Danh là khách hàng làm ăn lâu năm từ khi ông Trầm Bê còn là phó chủ tịch HĐQT Ngân hàng Phương Nam. Sau khi ông Danh đặt vấn đề vay vốn thì ông Bê dẫn sang Sacombank gặp Tổng Giám đốc Phan Huy Khang và chỉ đạo ông Khang thực hiện chủ trương cho ông Danh vay tiền. Sacombank đồng ý cho vay 1.800 tỉ nhưng phải có tài sản bảo đảm bao gồm chứng thư bảo lãnh của ngân hàng, sổ tiết kiệm, bất động sản. Ông Phạm Công Danh đáp ứng được điều kiện của Sacombank nên được giải ngân 1.800 tỉ đồng chuyển vào tài khoản của 6 công ty do ông Danh thành lập.

Bị cáo Trầm Bê (trên) và ông Phan Huy Khang trả lời HĐXX trong phiên xử ngày 10-1Ảnh: CÁT ĐẰNG

"Điều kiện cho vay là có tài sản bảo đảm, thu hồi vốn và lãi, phải có lợi nhuận. Vậy ông Danh có trình bày phương án kinh doanh có thực thi hay không, có khả năng trả nợ hay không?" - HĐXX hỏi.

Theo bị cáo Trầm Bê, sau khi giao chủ trương cho ông Khang thì ông Bê không theo dõi nữa, đến khi tất toán 1.800 tỉ đồng, ông cũng không biết. Ngoài ra, bị cáo Trầm Bê nói chưa phục kết luận giám định của Ngân hàng Nhà nước vì: "Làm ăn cả ngàn tỉ thì phải quen biết, bàn bạc cân đo đong đếm kỹ càng. Tôi đồng ý cho ông Danh vay với điều kiện là có tài sản bảo đảm, thu hồi vốn. Còn lại thì về pháp luật về tín dụng thì mỗi người có một nhận thức khác nhau".

Đứng trước phiên tòa, bị cáo Trầm Bê nhận trách nhiệm của mình nhưng ông trình bày: "Bị cáo mong rằng luật tổ chức tín dụng phải nêu rõ từng vấn đề, đừng để những người khác rơi vào tình trạng như tôi. Bởi luật không cấm, bị cáo cũng không tư lợi, không dám làm những điều sai trái này. Cố ý làm trái thì bị cáo thấy nặng quá, nếu cố ý làm trái thì phải tư lợi. Ở đây, bị cáo không tư lợi điều gì hết mà chỉ nghĩ đó là làm ăn".

Bị cáo Phan Huy Khang cho biết lời khai của ông Trầm Bê là đúng. Ông Khang nhận lệnh cho ông Phạm Công Danh vay tiền từ ông Trầm Bê và phải có điều kiện bảo đảm. Tuy nhiên, bị cáo Khang trình bày rằng khi triển khai cho VNCB vay tiền thì nhân viên của Sacombank có sơ suất trong việc thẩm định phương án kinh doanh của 6 công ty nên khi cho vay chỉ nhìn vào tài sản bảo đảm.

Xài 1.800 tỉ đồng mà không biết (!)

Vì sao trong một thời gian rất ngắn, Phạm Công Danh lại thực hiện hành vi vay nhiều ngân hàng một số tiền rất lớn?

Ông Danh nhận sai về việc làm của mình và khẳng định tại thời điểm tiếp quản Trustbank, áp lực chăm sóc khách hàng rất lớn nên ông cần một số tiền lớn. Ông sử dụng tiền vay trả cho bà Hứa Thị Phấn (cựu lãnh đạo Trustbank) 3.650 tỉ đồng để mua ngân hàng, 2.730 tỉ đồng trả cho ông Trần Quí Thanh (Tập đoàn Tân Hiệp Phát).

Liên quan đến 1.800 tỉ đồng vay của Sacombank, bị cáo Phạm Công Danh xác nhận có gặp ông Trầm Bê nhưng không nhớ mình sử dụng số tiền này như thế nào. Trong đó, chỉ nhớ là có dùng số tiền này trả cho BIDV. Về khoản vay 1.800 tỉ đồng của Sacombank, ông Phạm Công Danh thừa nhận trách nhiệm đã giao cho Phan Thành Mai (nguyên Tổng Giám đốc VNCB) thực hiện. "Trong việc này, không phải tôi đùn đẩy trách nhiệm cho anh Mai, tôi nhận mình sai khi giao chủ trương, vấn đề còn lại xin HĐXX hỏi bị cáo Phan Thành Mai" - ông Danh nói.

Trong kiến nghị gửi đến TAND TP HCM và VKSND TP HCM, luật sư Hà Hải (bào chữa cho bị cáo Phạm Công Danh) nhấn mạnh: Trong khoảng thời gian cuối 2012 đến tháng 7-2013, đã có 16 lần với 122 khoản vay bằng hình thức cầm cố sổ tiết kiệm của nhóm ông Trần Quí Thanh với tổng số tiền giải ngân 16.260 tỉ đồng được chuyển đến tài khoản của ông Phạm Công Danh. Đến thời điểm ngày 21 và 26-8-2013, ông Danh tiếp tục vay từ nhóm bà Trần Ngọc Bích khoản tiền 5.490 tỉ đồng thông qua hình thức cầm cố sổ tiết kiệm tại VNCB.

Trong khoảng thời gian nói trên, ông Phạm Công Danh đã trả lãi bằng tiền có nguồn gốc từ hành vi vi phạm pháp luật cho nhóm bà Trần Ngọc Bích vài ngàn tỉ đồng. Ngoài ra, trong giai đoạn 1 cũng xác định ông Danh trả lãi vượt trần cho nhóm bà Trần Ngọc Bích với tổng số tiền 47 tỉ đồng trong 63,276 tỉ đồng rút ra từ VNCB thông qua đề án nâng cấp hệ thống Corebanking, nhưng chưa được ra quyết định thu hồi khoản tiền này.

Cũng theo kiến nghị, ông Phạm Công Danh đã trả cho bà Hứa Thị Phấn 3.661 tỉ đồng, HĐXX giai đoạn 1 xác định là vật chứng của vụ án nhưng chỉ tuyên thu hồi 948 tỉ đồng trong vụ án này. Luật sư Hà Hải đề nghị HĐXX tiếp tục xem xét và thu hồi số tiền còn lại là 2.712 tỉ đồng từ bà Phấn. Theo luật sư Hà Hải, toàn bộ khoản tiền ông Phạm Công Danh trả cho bà Phấn và nhóm bà Trần Ngọc Bích đều có nguồn gốc từ hành vi vi phạm của các bị cáo, do đó cần được xem là vật chứng của vụ án theo điều 89 BLTTHS 2015 và cần thu hồi để phục vụ công tác khắc phục hậu quả.

Cuối cùng, luật sư Hà Hải đề nghị HĐXX xem xét nguyện vọng của ông Phạm Công Danh là thu hồi khoản tiền 4.500 tỉ đồng tại Ngân hàng Xây dựng mà nhóm ông Danh trước đây đã nộp nhằm tăng vốn điều lệ, nay xin được dùng để khắc phục hậu quả.