Vụ án "Chuyến bay giải cứu": Phơi bày sự trắng trợn, biến chất

Ngày 17-7, tại phiên tòa xét xử vụ án "Chuyến bay giải cứu", VKSND TP Hà Nội đã công bố bản luận tội, đồng thời đề nghị mức án đối với cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng cùng 53 bị cáo.

"Không thể lập lờ!"

Bản luận tội nêu rõ khi đại dịch COVID-19 bùng phát mạnh, thực hiện chính sách, chủ trương nhân đạo của Đảng, Nhà nước, các cơ quan nhà nước đã tổ chức trên 1.000 chuyến bay đưa hơn 200.000 công dân từ 62 vùng lãnh thổ về nước. Tuy nhiên, chủ trương tốt đẹp đã bị một số cán bộ biến chất gây hoen ố, làm mất uy tín với nhân dân và bạn bè quốc tế.

Hành vi phạm tội của 54 bị cáo trong vụ án là đặc biệt nguy hiểm. Các bị cáo phạm tội với số tiền đặc biệt lớn, trong thời điểm dịch COVID-19 bùng phát, bị dư luận xã hội lên án gay gắt nên việc đưa vụ án ra xét xử thể hiện tính nghiêm minh.

"Trong phần thẩm vấn, có một số bị cáo lập lờ đánh lận cho rằng hành vi nhận tiền là do doanh nghiệp cảm ơn. Đây là việc đánh tráo khái niệm cực kỳ nguy hiểm, có thể gây ra tiền lệ xấu cho xã hội. Các bị cáo đang làm những công việc thuộc nhiệm vụ, chức trách của mình nên không thể coi là cảm ơn khi số tiền bằng cả gia tài mà nhiều người mơ ước" - đại diện VKSND nêu.

Các bị cáo tại phiên tòaẢnh: HỮU HƯNG

Thủ đoạn trắng trợn

Đại diện VKSND cho rằng lời khai của bị cáo Tô Anh Dũng, cựu Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, phù hợp với lời khai của các bị cáo khác tại phiên tòa và tài liệu liên quan. Có căn cứ xác định quá trình cấp phép các chuyến bay combo, Tô Anh Dũng đã nhận 21,5 tỉ đồng từ đại diện 13 doanh nghiệp. 

Ngoài ra, bị cáo Nguyễn Thị Hương Lan, cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự (Bộ Ngoại giao), thừa nhận hành vi như cáo trạng truy tố, đã nhận hối lộ hơn 25 tỉ đồng từ doanh nghiệp để cấp phép các chuyến bay giải cứu.

Đối với hành vi nhận hối lộ 42,6 tỉ đồng của Phạm Trung Kiên, cựu thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên, đại diện VKSND nêu quan điểm cần xử lý nghiêm để răn đe, giáo dục, phòng ngừa chung. Thời điểm dịch COVID-19, các doanh nghiệp muốn xin cấp phép để tổ chức chuyến bay giải cứu phải chi tiền theo mức mà Phạm Trung Kiên yêu cầu. 

Trong vụ án này, Kiên nhận hối lộ nhiều lần nhất, tổng số tiền nhiều nhất với "thủ đoạn trắng trợn nhất". Khi vụ án bị khởi tố, để che giấu hành vi phạm tội của mình, Kiên đã chuyển khoản trả cho các doanh nghiệp 12 tỉ đồng và nhờ các doanh nghiệp khai đây là tiền "trả nợ".

Đối với nhóm "chạy án", theo đại diện VKSND, Hoàng Văn Hưng, cựu trưởng Phòng 5 Cơ quan An ninh điều tra - Bộ Công an, khi được Nguyễn Anh Tuấn, cựu Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội, liên hệ để giúp đỡ Nguyễn Thị Thanh Hằng và Lê Hồng Sơn - cựu phó tổng giám đốc và tổng giám đốc Công ty Blue Sky - "chạy án", Hưng đã nhiều lần đến nhà Tuấn để trao đổi.

Hưng nói chuyện với Hằng và Tuấn, tạo niềm tin cho Hằng là sẽ giúp không bị xử lý hình sự. Hưng hướng dẫn Hằng cách đối phó với cơ quan điều tra. "Hành vi này có dấu hiệu "xâm phạm hoạt động tư pháp" nên cơ quan công tố đề nghị cần điều tra, xác minh thêm sau khi vụ án này kết thúc" - đại diện VKSND kiến nghị.

VKSND đã công bố bản luận tội và đề nghị mức án với các bị cáo Đồ họa: CHI PHAN

Sau khi Hưng chuyển công tác, không còn nhiệm vụ trong công tác điều tra vụ án, Hưng vẫn gặp Tuấn và Hằng để cung cấp thông tin, hứa hẹn "chạy án". Hưng còn đưa ra các lý do không đúng thực tế, sai sự thật để Tuấn yêu cầu Hằng chuyển tiền.

Quá trình thực hiện hành vi phạm tội, Hưng, Tuấn và Hằng gặp gỡ, nhận tiền theo một số thủ đoạn. Cụ thể như Hưng sử dụng 2 sim rác liên lạc với Tuấn qua điện thoại và ứng dụng Viber; Hằng cũng sử dụng sim rác và Viber. Khi gặp mặt, việc trao đổi thường diễn ra vào buổi tối chủ yếu sau 20 giờ tại nhà riêng của Nguyễn Anh Tuấn để bảo đảm bí mật.

Kết quả điều tra lịch sử liên lạc thể hiện từ năm 2019 đến 2022, giữa Tuấn và Hưng chỉ ghi nhận 5 cuộc gọi. Tuy nhiên, từ tháng 1-2022 đến ngày 31-12-2022, Hưng và Tuấn phát sinh 435 cuộc gọi qua ứng dụng Viber và sim rác. Giữa Hưng và Hằng không phát sinh cuộc gọi nào, còn giữa Hằng và Tuấn có 76 cuộc gọi.

Về việc giao nhận tiền, đại diện VKSND cho biết Hưng không đưa ra yêu cầu về tổng số tiền phải đưa mà yêu cầu đưa theo từng giai đoạn điều tra vụ án, trung bình mỗi tháng một lần. Theo cơ quan tố tụng, có đủ căn cứ kết luận Sơn và Hằng đưa hối lộ 2,65 triệu USD cho Nguyễn Anh Tuấn để "chạy án", Hưng lừa đảo chiếm đoạt 800.000 USD. Trong quá trình điều tra, thẩm vấn công khai tại tòa, Hưng không thành khẩn khai báo, không khắc phục hậu quả nên cần áp dụng mức hình phạt nghiêm khắc.

Đồng phạm tố nhau

Sau khi đại diện VKSND công bố bản luận tội, được tự bào chữa tại phiên tòa, cựu điều tra viên Hoàng Văn Hưng nói bản luận tội và kết luận điều tra, cáo trạng chỉ căn cứ vào một lời khai duy nhất của Nguyễn Anh Tuấn là không có căn cứ, một chiều. Từ đó, Hoàng Văn Hưng tiếp tục kêu oan, đồng thời phủ nhận đã nhận tiền "chạy án".

"Việc cơ quan an ninh điều tra ra quyết định khởi tố hoàn toàn không có bất cứ chứng cứ nào mà chỉ dựa vào lời khai duy nhất của anh Tuấn. Bản thân bị cáo không có cơ hội nào được giải trình, được trình bày về những lời khai của anh Tuấn" - bị cáo Hưng tự bào chữa.

Ngoài ra, bị cáo Hưng đưa ra nhiều phân tích các buổi đối chất tại cơ quan điều tra và cho rằng nhiều lần Nguyễn Anh Tuấn, Nguyễn Thị Thanh Hằng phải điều chỉnh lời khai trong khi "bị cáo nhất quán từ đầu đến cuối". 

Cựu điều tra viên còn khẳng định khi đối chất "Hằng được sử dụng tài liệu chuẩn bị trước" và điều này gây bất lợi cho Hưng.

Đáng chú ý, trong vụ án này, theo quan điểm của bị cáo Hoàng Văn Hưng, việc nhập 2 vụ việc (hành vi đưa hối lộ của Nguyễn Thị Thanh Hằng, Lê Hồng Sơn với các quan chức và hành vi nhờ "chạy án") là không có căn cứ. 

Bên cạnh đó, cựu điều tra viên nói cơ quan an ninh điều tra đã "bỏ lọt tội phạm" đối với hành vi của Nguyễn Anh Tuấn. Hoàng Văn Hưng quả quyết Nguyễn Anh Tuấn có dấu hiệu tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và môi giới hối lộ khi nhận hơn 2,2 triệu USD từ Hằng.