Lúng túng với thuốc viện trợ

Từ vụ việc 20.000 viên thuốc điều trị ung thư Tasigna viện trợ hết hạn phải tiêu hủy, Sở Y tế TP HCM yêu cầu toàn ngành y tế TP rút kinh nghiệm, không để xảy ra sự cố tương tự

Chiều 10-5, Ban Giám đốc Bệnh viện (BV) Truyền máu và Huyết học TP HCM có buổi tiếp xúc với một số cơ quan báo chí để "trần tình" vụ việc 20.000 viên thuốc điều trị ung thư Tasigna viện trợ hết hạn phải tiêu hủy. Ông Phù Chí Dũng, Giám đốc BV Truyền máu và Huyết học, thừa nhận đây là sự cố đáng nhớ.

Lệ thuộc nhà tài trợ

Theo giải thích của ông Phù Chí Dũng, ngay từ đầu, BV đã lúng túng trong các thủ tục giấy tờ bởi có loại giấy tờ không có trong quy định, có văn bản phải trình đi nộp lại 2 đến 3 lần. Tuy nhiên, vướng mắc lớn nhất dẫn đến chậm trễ tiếp nhận Tasigna là do thuốc này tuy chương trình nhân đạo nhưng lại bị ràng buộc bởi điều kiện của phía nhà cung cấp là Công ty Novartis. BV không có quyền sở hữu, mọi quyết định phải thông qua công ty này.

Cần có quy trình cụ thể trong tiếp nhận thuốc viện trợ, nhất là thuốc điều trị ung thư đang rất cần cho các bệnh viện. Ảnh: Tấn Thạnh

Về nguyên nhân sử dụng không hết thuốc, lãnh đạo BV Truyền máu và Huyết học TP đưa ra nhiều lý do như: người bệnh không đủ tài chính để tham gia (do buộc đồng chi trả 4%, khoảng 42 triệu đồng/năm); Tasigna có hạn sử dụng quá ngắn (thông thường phải 18 tháng); các đề xuất của BV không được Novartis chấp nhận.

Theo ông Dũng, nguồn thuốc Tasigna nhân đạo này là "bửu bối" có giá trị cứu sống người mắc bệnh bạch cầu mạn tính dòng tủy vì có nó sẽ thay thế việc ghép tế bào gốc như trước đây. Cả nước hiện có khoảng 3.000 bệnh nhân mắc bệnh bạch cầu mạn dòng tủy, riêng BV Truyền máu và Huyết học TP quản lý hơn 1.000 người. Trước đây, chỉ có cách chữa bằng ghép tủy, hiện việc điều trị bằng thuốc này mang lại hiệu quả cao.

Trả lời câu hỏi đó có phải là lý do chính dẫn đến lúc thuốc tồn kho cận đát, phía Novartis mới cung cấp cho BV, ông Dũng cho rằng theo nguyên tắc, khi có đăng ký dự trù của BV thì phía công ty mới bắt đầu sản xuất thuốc và phải mất 3 tháng sản xuất mới cung cấp. Riêng trong trường hợp này, nguồn thuốc của Novartis có từ trước khi đăng ký dự trù của BV. "Novartis là công ty đa quốc gia nên phải chấp nhận luật của họ. Qua vụ việc rắc rối này, về sau có lẽ chúng tôi sẽ giao cho cơ quan cấp cao hơn tham gia để quản lý chứ BV không quản lý nữa" - BS Dũng phân trần.

BS Dũng cho hay phía BV cũng đã nghiêm túc giải trình đến Sở Y tế TP HCM và thực hiện kiểm điểm theo kết luận của Thanh tra TP.

Rút kinh nghiệm sâu sắc

Những nội dung giải thích với báo chí cũng đã được lãnh đạo BV Truyền máu và Huyết học TP HCM giải trình với Sở Y tế TP và được sở này báo cáo lên Bộ Y tế tại công văn do Giám đốc Sở Y tế TP Nguyễn Tấn Bỉnh ký ngày 9-5.

Trong báo cáo này, Sở Y tế TP HCM nêu ra khó khăn về việc phía BV nhận Tasigna không có quyền chủ động sử dụng thuốc cho người tham gia hoặc thay đổi người bệnh tham gia chương trình khi chưa có sự chấp thuận của công ty tài trợ. Điều này dẫn đến khi biết số Tasigna còn 6 tháng nữa là hết hạn, BV Truyền máu và Huyết học TP HCM đã chủ động đề nghị Công ty Novartis cho phép mở rộng chương trình đến các BV trong toàn quốc đang cùng điều trị bệnh lý này bằng thuốc Glivec nhưng không được đồng ý và công ty chấp nhận hủy thuốc nếu không dùng hết.

Từ vụ việc trên, theo Sở Y tế TP HCM, BV Truyền máu và Huyết học TP rút kinh nghiệm sâu sắc trong việc lập kế hoạch dự trù số lượng thuốc đề nghị hiến tặng không sát với thực tế sử dụng. Thay vào đó, nếu BV xét thấy nhu cầu sử dụng thuốc là cần thiết cho người dân thì tìm nguồn viện trợ khác theo đúng nghĩa viện trợ nhân đạo, không bao hàm việc đồng chi trả như Novartis làm.

Bên cạnh đó, lẽ ra khi ký hợp đồng tham gia chương trình này, phải xác định rõ chủ sở hữu của lô hàng là BV hay công ty dược vì thực tế, BV không thể tự quyết định khi biết số thuốc tồn kho khá lớn và sẽ bị tiêu hủy khi hết hạn. Đồng thời, trong trường hợp này, BV phải khẩn trương báo cáo cho Sở Y tế TP HCM để được hỗ trợ can thiệp.

Cũng từ vụ việc này, ông Bỉnh yêu cầu toàn ngành y tế TP HCM rút kinh nghiệm chung. Sở Y tế TP cũng nghiêm túc rút kinh nghiệm, tránh sự cố tương tự. Theo ông Bỉnh, sở đã có công văn hướng dẫn việc tiếp nhận, quản lý tiền, hàng viện trợ, quà biếu, tặng cho các đơn vị trực thuộc.