Không khó ngừa ung thư đại trực tràng

Nhiều kỹ thuật cao, hiện đại hàng đầu thế giới đã được ứng dụng trong điều trị ung thư trực tràng ở Việt Nam nhưng theo các bác sĩ, ung thư tiêu hóa cần ngừa bệnh ngay lúc còn trẻ và tầm soát bệnh khi có nguy cơ.

Không chừa người trẻ

Các bác sĩ Bệnh viện K trung ương vừa phẫu thuật nội soi cắt khối u trực tràng cho bệnh nhân Lê Bá T. (60 tuổi, trú Hà Nội). Trước đó, bệnh nhân mệt mỏi, sụt cân kèm theo triệu chứng đại tiện ra máu nên đến Bệnh viện K trung ương thăm khám. Tại đây, ông T. được chẩn đoán ung thư trực tràng và có chỉ định phẫu thuật cắt khối u.

Bác sĩ Bùi Ánh Tuyết, Trưởng Khoa thăm dò chức năng Bệnh viện K trung ương, cho biết ung thư đại trực tràng đang trở thành căn bệnh ung thư đường tiêu hóa phổ biến nhất và có xu hướng tăng nhanh qua từng năm ở Việt Nam.

Theo thống kê của tổ chức ung thư thế giới, năm 2018, ung thư đại trực tràng nằm trong tốp 10 bệnh ung thư phổ biến trên thế giới với hàng triệu người mắc mỗi năm. Tại Việt Nam, căn bệnh này đứng hàng thứ 5 trong tổng số các ca ung thư ở cả hai giới với số ca mắc mới là gần 15.000 và gần 8.000 trường hợp tử vong.

Đáng nói, hầu hết bệnh nhân ung thư đại trực tràng giai đoạn đầu không được chú ý. Ở Bệnh viện K trung ương, hơn 70% bệnh nhân ung thư đến khám ở giai đoạn muộn. Nếu phát hiện bệnh giai đoạn sớm, tỉ lệ sống sau 5 năm đạt 90% nhưng giai đoạn muộn chỉ khoảng 10%.

Bác sĩ Phạm Văn Bình - Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật nội soi robot, Trưởng Khoa Ngoại bụng 1 Bệnh viện K trung ương - cho biết trước đây, những người mắc ung thư đại trực tràng thường gặp ở độ tuổi trên 50 thì nay căn bệnh này có xu hướng trẻ hóa. Tại Bệnh viện K trung ương, trung bình mỗi ngày tiếp nhận khoảng 5 trường hợp mắc ung thư đại trực tràng, có những bệnh nhân mắc bệnh khi chỉ dưới 15 tuổi.

Cụ thể, cuối tháng 4-2019, Bệnh viện K trung ương đã tiếp nhận bệnh nhi 12 tuổi (ngụ tỉnh Thái Bình) nhập viện trong tình trạng đau tức bụng. Sau khi thăm khám và chỉ định chụp chiếu, thực hiện các xét nghiệm, kết quả cho thấy bé bị tổn thương u đại tràng trái, kích thước 4x5 cm, phá vỡ thanh mạc trên đại thể, u chít hẹp gần hoàn toàn lòng đại tràng, buộc phải phẫu thuật.

Trước đó, Bệnh viện K trung ương cũng tiếp nhận trường hợp bệnh nhi hơn 10 tuổi bị ung thư đại trực tràng giai đoạn muộn.

Nhiều kỹ thuật hiện đại được ứng dụng điều trị ung thư đại trực tràng nhưng giới chuyên môn vẫn khuyên nên tầm soát sớm

Ăn gì để ngừa bệnh?

Theo bác sĩ Phạm Văn Bình, ung thư đại trực tràng giai đoạn sớm triệu chứng rất im lìm, thậm chí dễ nhầm với các bệnh lý tiêu hóa khác. Tuy nhiên, nếu chú ý kỹ vẫn có thể phát hiện được những bất thường để đi kiểm tra ngay. Đơn cử như hiện tượng đau bụng ngấm ngầm, đầy bụng, thay đổi thói quen đi tiêu như tiêu chảy, táo bón, tiêu chảy xen lẫn táo bón; phân nhỏ lại, phân dính máu; cơ thể mệt mỏi, sụt cân, thiếu máu không lý do.

Ngoài yếu tố gia đình thì chế độ ăn uống, hút thuốc lá, uống rượu và lười vận động là các nguy cơ làm tăng ung thư đại trực tràng. "Ai cũng sợ mắc ung thư nhưng chính thói quen ăn uống, sinh hoạt hằng ngày không hợp lý là nguyên nhân gia tăng căn bệnh này. Việc thường xuyên ăn thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ nướng, thịt đỏ… nhưng lại lười ăn rau quả, trái cây… có thể tạo điều kiện cho ung thư đại trực tràng nảy sinh và phát triển" - bác sĩ Bình cảnh báo.

Một nghiên cứu cho thấy trung bình, một người tiêu thụ 76 g thịt đỏ hoặc thịt chế biến mỗi ngày có liên quan đến nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn 20% so với người chỉ tiêu thụ khoảng 21 g mỗi ngày.

Các bác sĩ cũng khuyến cáo để ngừa ung thư đại trực tràng nên tăng cường ăn các chất xơ và hoa quả tươi hằng ngày; hạn chế thức ăn muối, lên men, cá khô, nước tương, thịt xông khói; thường xuyên ăn các loại (đậu nành, ngũ cốc). Đây là nhóm thực phẩm giàu chất xơ nhất, có tác dụng kích thích nhu động ruột phòng ngừa ung thư đại tràng. Bên cạnh đó, thường xuyên ăn các loại rau xanh như bắp cải, súp lơ xanh, cải xoong và trái cây. Ngoài ra, phải duy trì vận động, tập thể dục hằng ngày, tránh béo phì. Và quan trọng hơn là cần khám sức khỏe định kỳ, tầm soát bệnh, phát hiện sớm để điều trị kịp thời.

"Những người trong gia đình có thành viên bị ung thư đại trực tràng cần chú ý theo dõi sức khỏe của mình nhiều hơn vì bệnh có yếu tố gia đình. Với các trường hợp này nên nội soi đại trực tràng hằng năm. Người trên 40 tuổi nên nội soi đại trực tràng 2 năm 1 lần" - bác sĩ Bình khuyên.