“Cách mạng cam” đổi màu

TT Ukraine Victor Yushchenko lên nắm quyền năm 2005 trong cuộc “Cách mạng cam” với sự ủng hộ rộng rãi của dân chúng, đã thất bại thê thảm, chỉ giành được 5,45% phiếu trong vòng bầu cử đầu tiên vào chủ nhật vừa qua. Tỉ lệ phiếu này là rất thấp trong số 18 ứng viên tranh cử.

Người dân Ukraine đang nóng lòng trông chờ kết quả bầu cử vòng 2 vào ngày 7-2 trong cuộc đọ sức giữa 2 ứng viên cao phiếu nhất tại vòng 1 là thủ lĩnh Đảng Các khu vực Victor Yanukovych (35% phiếu) và nữ Thủ tướng Yulia Tymoshenko (25% phiếu). Tân TT  sẽ phải gánh vác trọng trách làm thay đổi tình hình chính trị – kinh tế của Ukraine và cải thiện quan hệ với nước Nga láng giềng.

Sau 5 năm lãnh đạo Ukraine, TT Yushchenko không những không thực hiện được cam kết đưa đất nước gia nhập EU và NATO mà còn làm cho mối quan hệ với Nga trở nên căng thẳng hơn bao giờ hết. Chính sách tẩy chay Nga của TT Yushchenko được phương Tây ủng hộ nhưng họ lại rất thất vọng trước chính sách đối nội của ông ta.

Sự đối đầu của 2 chiến hữu trong “Cách mạng cam” là TT và thủ tướng ngày càng trầm trọng đã đẩy đất nước lún sâu vào tình trạng tê liệt. Nạn tham nhũng hoành hành dữ dội, tỉ lệ thất nghiệp cao (tăng 9% trong 2 năm qua) do nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi khủng hoảng kinh tế toàn cầu. Năm 2009, đồng nội tệ Ukraine bị mất giá tới 60%, tổng sản phẩm GDP giảm 17%, nếu không được Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho vay 16,4 tỉ USD (mới giải ngân được 10,6 tỉ USD) thì kinh tế Ukraine đã phá sản. Thất bại của TT Yushchenko, đúng như phân tích của Phó Thủ tướng Ukraine Hrihoriy Nemyria, là “kỳ vọng thì rất lớn với nhiều lời hứa nhưng giữa lời nói và thực tế có khoảng cách rất lớn!”.

Báo Ý La Republica nhận xét: “TT Yushchenko bị “lịch sử quét đi” là dấu hiệu về tình trạng bất ổn ở Ukraine, một quốc gia được phương Tây coi là “miếng mồi béo bở” trong cuộc chiến Đông – Tây. TT Yushchenko đã khiến hầu hết cử tri Ukraine thất vọng. Sau 5 năm, cuộc “Cách mạng cam” trên thực tế không tồn tại. Giờ đây màu vàng cam đã chuyển sang màu xanh của các ứng cử viên TT thân Moscow. Tầng lớp chính trị gia thiếu năng lực và sự kém hiệu quả của hệ thống chính trị đã làm cho “Cách mạng cam” thất bại”.

Một câu hỏi được đặt ra với người dân Ukraine: Ai sẽ là tân TT sau ngày 7-2, ông Yanukovych hay bà Tymoshenko? Sau vòng 1 bầu cử, hai đối thủ có 3 tuần lễ chạy đua để giành phiếu của cử tri và vận động những ứng viên bị loại sau vòng 1 kêu gọi cử tri dồn phiếu cho một trong 2 ứng viên đó. Thậm chí bà Tymoshenko đã giơ “củ cà rốt” với hứa hẹn dành chức thủ tướng cho ứng viên Sergei Tigipko, xếp thứ 3 về tỉ lệ phiếu bầu vòng 1, nếu vận động được nhiều cử tri thân tín bỏ phiếu cho bà trở thành TT. Tuy nhiên, nhân vật này cùng các ứng viên bị loại khác đều từ chối lời mời của ông Yanukovych và bà Tymoshenko.

Theo mạng tin RIA Novosti của Nga, rất khó dự đoán chính xác ai sẽ thắng trong cuộc bầu cử vòng 2, vì cả 2 ứng viên Yanukovych và Tymoshenko đều có cơ hội ngang nhau. Kết quả cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy hiện có hơn 90% người dân Ukraine ủng hộ bình thường hóa quan hệ với Nga. Theo RIA Novosti, cả ông Yanukovych và bà Tymoshenko đều có khả năng bảo đảm thực hiện đường lối bình thường hóa quan hệ với Nga và hợp tác với EU.

Nhận thấy khả năng quan hệ 2 nước sẽ được cải thiện, Nga đã chấm dứt đóng băng quan hệ với Ukraine. TT Nga D.Medvedev đã quyết định cử đại sứ Nga Mikhail Zuradov tới ngay Kiev để làm nhiệm vụ. Ông Zuradov đã được bổ nhiệm làm đại sứ tại Ukraine từ tháng 8-2009 nhưng chưa sang Kiev để phản đối chính sách chống Nga của TT Yushchenko.